Galipentzu Berria

Galipentzu Berria
	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
	Galipentzu Berriko ikuspegia
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Zangozerria
Udalerria	Galipentzu
Administrazioa
Mota	etxalde
Izen ofiziala	Gallipienzo Nuevo
Posta kodea	31493
Herritarra	galipentzutar
Geografia
Koordenatuak	42°31′47″N 1°23′27″W / 42.52979169°N 1.39070203°W
Garaiera	389 metro
Distantzia	54,8 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria	69 (2021)
Datu gehigarriak
Sorrera	1960ko hamarkadan

Galipentzu Berria^[1]^[a] Zangozaldeko Galipentzu udalerriko etxalde bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Zangozerria eskualdean.

Herria 1960ko hamarkadan eraiki zuten, bizitzeko leku ez hain isolatu eta praktikoago baten bila zebiltzan Galipentzu Zaharreko biztanleak hartzeko.

Bertako biztanleak galipentzutarrak daude.

Izena

Herri honen izena sortu berria da, herria bera bezainbeste. Udalerriaren izena hartzen du, Galipentzu, eta horri Berria adjektiboa eransten dio, alde zaharretik bereizteko. Alde zaharrari, aldiz, Galipentzu Zaharra izena ematen zaio. Hala ere, gaztelaniaz baino ez da ofiziala: Gallipienzo Nuevo.

Geografia

Galipentzu Aragoi ibaiaren ibarrean dago, Berdungo Kanalaren eta Oibarko ibarraren artean. Zangozaldean zein Zangozerrian dago, nekazaritza-arro emankor batean, Peñako eta Uxueko mendilerroen artean.

Inguru naturala eta kokapena

Galipentzu Zangozako merindadearen hegoaldeko muturrean dago, Erribera iparraldean. Herrira NA-132 errepidearen bitartez ailegatzen da. Herria bi gunek osatzen dute, batetik herri zaharra, muinoaren gainean San Salbador elizaren inguruan eta bestetik herri berria, Aragon ibaiaren ondoan, eta herri zaharretik 2-3 kilometrora.

Klima eta landaredia

Galipentzuk klima mediterraneo-kontinental lehorra dauka, urteko batez besteko tenperatura 13-14 gradukoa eta prezipitazioak 500-700mm bitartekoak dira. Neguak hotzak eta euritsuak diren bitartean, udan hegoaldeko haizea jotzean, tenperatura maiz igotzen da 30 gradutik gora. Prezipitazioak ugariagoak izaten dira udaberri eta udazkenean.

Jatorrizko arte, haritz eta pinuen arrastoak geratzen diren arren, euren azalera asko gutxitu da nekazaritzaren eta gizakiaren eragina dela eta. Gaur egun, Alepo motako pinuak eta Austriatik ekarritako pinu lariziarrak nagusitzen dira herriaren inguruko baso bakanetan.

Estazio meteorologikoak

Galipentzun ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Kaseda pareko udalerrian, estazio bat dagoen, itsasoaren mailatik 439 metrora, Nafarroako Gobernuak 1974an jarritako estazio meteorologikoa dago.^[2]

Datu klimatikoak (Kaseda, 1974-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	17.5	21.7	27.0	29.5	35.0	39.0	44.0	42.0	40.0	32.0	28.0	18.0	44.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	9.0	11.4	14.9	16.8	21.4	26.9	30.4	29.9	25.4	19.6	13.2	9.6	19.0
Batez besteko tenperatura (ºC)	5.3	6.7	9.6	11.5	15.6	20.2	23.0	22.8	19.0	14.4	9.0	5.9	13.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.5	2.1	4.3	6.3	9.9	13.5	15.7	15.6	12.6	9.1	4.9	2.2	8.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-12.0	-11.0	-8.5	-2.0	1.5	4.5	8.5	5.0	3.5	-1.0	-8.8	-10.0	-12.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	39.4	34.8	34.6	64.8	53.6	40.2	30.3	32.4	57.3	69.5	59.3	52.4	568.6
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	29.0	24.0	40.7	51.5	48.0	43.2	50.0	66.0	143.7	63.0	48.0	46.0	143.7
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	8.3	7.7	6.8	9.8	9.6	5.7	4.7	4.2	6.0	9.1	6.6	9.2	91.1
Elur egunak (≥ 1 mm)	0.7	0.8	0.5	0.0	0.0	0.0	0.1	0.0	0.1	0.0	0.0	0.0	0.1
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua^[3]

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

Demografia

2021 urteko erroldaren arabera 69 biztanle zituen Galipentzu Berrik.^[4]

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
83	79	83	87	82	84	84	82	74	78	75	75	72	73	70	64	62	60	60	63	60

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Kultura

Euskara

Herri sortu berria izanik, Gabarderalen ezin da tradizio euskaldun edo erdardun bati buruz hitz egin. Hala ere, Koldo Zuazok, 2010ean, Galipentzu Berria ez-euskal-eremuan sailkatu zen.^[5]

Oharrak

↑ /galipént͡s̻u berí.a/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak

↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
↑ Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Kaseda» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
↑ Kasedako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
↑ «Galipentzu Berria» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
↑ Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Datuak: Q24012449

[2] /galipént͡s̻u berí.a/ ahoskatua (laguntza)

[1] Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.

[3] Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Kaseda» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).

[4] Kasedako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).

[5] «Galipentzu Berria» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).

[6] Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]