Federico Fellini

Federico Fellini (Rimini, 1920ko urtarrilaren 20a - Erroma, 1993ko urriaren 31) italiar zinema zuzendari, gidoilari, komikilari, aktore eta idazlea izan zen, XX. mendean ospe handienetakoa izan zuenetako bat. Felliniren filmetan memoria, ametsak, fantasia eta apetak nahasten dira.

Federico Fellini
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Rimini, 1920ko urtarrilaren 20a
Herrialdea	Italia Italia  (1920ko urtarrilaren 20a -  1993ko urriaren 31)
Heriotza	Erroma, 1993ko urriaren 31 (73 urte)
Hobiratze lekua	Rimini
Heriotza modua	berezko heriotza: aire-erasoa miokardio infartu akutua
Familia
Ezkontidea(k)	Giulietta Masina  (1943 -  1993)
Hezkuntza
Heziketa	Erromako La Sapienza Unibertsitatea
Hizkuntzak	alemana ingelesa italiera
Jarduerak
Jarduerak	zinema zuzendaria, gidoilaria, satira-idazlea, komikigilea, idazlea eta errealizadorea
Parte-hartzailea documenta 6 (en)
Lantokia(k)	Erroma
Lan nabarmenak	La strada 8½ Amarcord I Vitelloni (en) La Dolce Vita
Jasotako sariak	ikusi Praemium Imperiale  (1990) Ohorezko Oscar Saria BAFTA Award for Best Production Design  : Fellini's Casanova (en) Blue Ribbon Awards for Best Foreign Film  : La strada Bodil Awards  : La strada, 8½, Amarcord Urrezko Palma  : La Dolce Vita David di Donatello for Best Director  : Le notti di Cabiria, La Dolce Vita, Amarcord David Luchino Visconti [[]]  : And the Ship Sails On (en) [[]]  : Ginger and Fred (en) Directors Guild of America European Film Academy Lifetime Achievement Award  (1989) Film Society of Lincoln Center French Syndicate of Cinema Critics Awards  : Roma (en) , Amarcord Nastro d'Argento for Best Director  : I Vitelloni (en) , La strada, Le notti di Cabiria, 8½, Amarcord, City of Women (en) , And the Ship Sails On (en) Nastro d'Argento for Best Screenplay  : La strada, 8½, Amarcord [[]]  : La Dolce Vita, 8½, Amarcord Kansas City Film Critics Circle Awards 1966  : Juliet of the Spirits (en) Kinema Junpo  : La strada, 8½, Amarcord Moscow International Film Festival awards  : 8½, Intervista (en) New York Film Critics Circle Awards  : Amarcord Sant Jordi Zinema Sariak  : Le notti di Cabiria, Juliet of the Spirits (en) , And the Ship Sails On (en) [[]]  : Amarcord Grand Jury Prize  : I Vitelloni (en) , La strada Golden Lion for Lifetime Achievements Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic
Nominazioak	ikusi Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : [[Paisà (en) ]] Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : La Dolce Vita Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : [[I Vitelloni (en) ]] Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : 8½ Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : Amarcord Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria : Roma città aperta Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria : La strada Zuzendari onenaren Oscar Saria : Fellini Satyricon Zuzendari onenaren Oscar Saria : Amarcord Zuzendari onenaren Oscar Saria : La Dolce Vita Zuzendari onenaren Oscar Saria : 8½ Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria : [[Fellini's Casanova (en) ]]
Influentziak	Charlie Chaplin eta Pablo Picasso
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
IMDb	nm0000019
federicofellini.it eta federicofellini.info

Haurtzaroa eta gaztaroa

Federico Fellini Riminin jaio zen, Forlì probintzian, burgesia txikian kokatzen zen familia batean. Aita, Urbano Fellini (1894-1956), Gambettolakoa jatorriz (Riminitik 20km inguru mendebaldera), likoreen, gozoen eta elikagaien komertziala zen. Ama berriz, Ida Barbiani (1896-1984), Erromakoa jatorriz, etxekoandrea zen. Fellinik derrigorrezko ikasketak Riminiko "Giulio Cesare" Lizeoan burutu zituen 1930etik 1938ra. Nerabezaroan jada, nabarmentzen hasi zen marrazketarako zuen talentuagatik. Ikaskideen eta irakasleen komikiak eta karikaturak egiten zituen eta askotan, ingurukoen keinuak ere imitatzen zituen.

Biografia

Hasieran Rossellini eta Lattuadarekin lan egin zuen (Roma, città aperta; Paissa). Neorrealisten eragina izan zuen hasieran: Les fous du music-hall, Luci di varietà, 1951, Courier du coeur, Lo Sceico bianco, 1952; I Vitelloni, 1953). Gero bere nortasuna finkatu zuen, eta oso obra oparoa sortu zuen. Gizarteak oinarritzat emakumearen alienazioa (La Strada, 1954) edo tranpa eta gezurra (Il Bidone, 1955) dituela esanez, gizarte bat auzitan jarriz; uste osoa du errugabezian (Le Notti di Cabiria, 1957) eta zorion gogoan (Giulietta dei Spiriti, 1965). Ondasunetan aberats direnen gainbeheraren lekuko eta epaile izan zen (La Dolce vita, 1959). Otto e Mezzo (1963) filmaren ondoren, zinema onirikoaren poeta argiena bihurtu zen, irudirik zoragarrienak eta ironiaz beteenak eskainiz. Fellini Satyricon (1968), Roma (1971), Amarcord (1973) filmetan, iragana berriro eskuratu nahi duen gizona azaldu zuen, gizonaren bizitzaren deskripzio gogorra eginez. geroztik pelikula hauek egin ditu: Il Casanova, 1976; La città delle donne, 1979; Prova d'orchestra, 1978; E la nave va, 1983; Ginger e Fred, 1985.

Zuzendutako filmak

• Luci del Varietà (1950) (Alberto Lattuada-rekin batera)
• Lo Sceicco Bianco (1951)
• I Vitelloni (1953)
• L'Amore in Città (1953)
• La Strada (1954) Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen.
• Il bidone (1955)
• Le Notti di Cabiria (1957) Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen.
• La Dolce Vita (1960)
• Boccaccio '70 (1962)
• 8½ (1963) Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen.
• Giulietta degli Spiriti (1965)
• Satyricon (1969)
• I Clowns (1970)
• Roma (1972)
• Amarcord (1973) Ingelesa ez den hizkuntza batean egindako film onenaren Oscar Saria irabazi zuen.
• Il Casanova di Federico Fellini (1976)
• Prova d'orchestra (1979)
• La città delle donne (1980)
• E la Nave Va (1983)
• Ginger e Fred (1986)
• Intervista (1987)
• La voce della luna (1990)

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Federico Fellini

• Datuak: Q7371
• Multimedia: Federico Fellini