Erleen dantza

Erleen dantza erle langileek erabiltzen duten komunikazio sistema da, beren bikoteei elikagai-iturrien distantzia eta norabidea jakinarazteko. Elikagai-iturria nektarra eta polena ematen dituen lorea da, eztigintzarako beharrezkoak.

Lehen irudia: Erleen dantza; geziek dantzaren ibilbidearen norabidea adierazten dute, lerro uhinduak sabela alde batetik bestera mugitzen duela erakusten du.

Bigarren irudia: Goiko botoitxoak eguzkia irudikatzen du, erdiko erlauntzak erleen kokalekua, loreak elikagai-iturria eta azken bi hauen artean dantzaren norabidea.

Hirugarren irudia: Elikagai-iturria lekuz aldatzen da, dantzaren norabidea aldatzen dela ikusteko.

Laugarren irudia: Eguzkiaren eta lorearen alfa angelua, erlearen abiadura.

Deskribapena

Erle batek elikagai-iturri berri bat aurkitzen duenean bere abaraskara itzultzen da, bertako gainontzeko erleei loreen distantziaren eta kokapenaren berri ematera. Horretarako mugimendu jakin batzuk egiten ditu, bere kideek ikusi eta interpretatzen dituztenak.

Lehenengo irudiak erle langile batek abaraskaren gainean egiten duen ibilbidea irudikatzen du, zortzi etzan baten itxuran. Lerro uhinduak sabelaldearekin egiten duen mugimendua adierazten du, ezkerrerantz eta eskuinerantz mugituz. Geziek mugimenduen noranzkoak irudikatzen dituzte.

Bigarren irudian erlauntza ikus daiteke erdian, goialdean eguzkia, albo batean elikagai-iturria (lorea) eta erlauntzaren eta lorearen artean erleak egindako dantza. Erdiko gezi uhinduaren bidez erleak bere kideei loreak eguzkiarekiko duen angelua erakusten die, eta sabelaren mugimendu kopuruen araberakoa izango da haren distantzia.

Hirugarren irudian elikagai-iturria lekuz aldatzen da, erdiko gezi uhinduaren norabidea alda dadin. Baina erleak aldatzen duena eguzkiarekiko angelua da.

Erleak elikagai-iturri garrantzitsu bat aurkitzen duenean erlauntzara itzuli eta abaraska baten gainean kokatzen da dantza hasteko, eta hura ikusten dutenek mugimendua errepikatzen dute. Horrela, erlauntza osoko erle langileak badakite distantzia eta norabide jakin batean loreak daudela.

Dantza hau erlauntzetako iluntasunean egiten da, bertikalki zintzilikatuta dauden abarasken gainean.

Ipar Karolinako Unibertsitatearen (Estatu Batuak) web orrian erabilgai dago dantza honen inguruko programa bat. Bertan elikagai-iturriaren distantzia aldatzean ikus daiteke erleak uhin gehiago egiten dituela, beraz denbora gehiago ematen du lerro uhinduan; eta distantzia txikiagotzean, aldiz, azkarrago egiten du lerroaren ibilbidea.

Aurkikuntza

Karl R. von Frisch-ek aztertu eta aurkitu zuen komunikazio sistema hau, eta 1973an Fisiologia edo Medikuntza Nobela jaso zuen horregatik. Lehenago, Aristoteles-ek deskribatu zuen Historia Animalium lanean, K.a. 330. urtean.

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Erle langileen dantzari buruzko bideoa, Ameriketako Estatu Batuetako College of Agriculture and Life Sciences ikastetxearen webgunean.

• Datuak: Q655280
• Multimedia: Waggle dance