Elephantidae
Elephantidae elefanteak eta mamutk biltzen dituen animalia belarjaleen familia da. Ugaztun oso handiak dira, sudurraren ordez tronpa bat dute eta letaginak hortz handiak. Familia honetako espezie eta genero gehienak iraungi dira jada. Gaur egun Loxodonta eta Elephas generoak baino ez dira existitzen, hiru espezierekin guztira.
| Elephantidae | |
|---|---|
| Pliozeno-gaur egun | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Chordata |
| Klasea | Mammalia |
| Ordena | Proboscidea |
| Superfamilia | Elephantoidea |
| Familia | Elephantidae Gray, 1821
|
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | elephant ivory (en)  eta elephant meat (en) |
| Bihotz-frekuentzia | 30 taupada minutuko |
Familia John Edward Grayk deskribatu zuen 1821ean, eta beranduago Proboscidearen ordenaren barruan sartu zen.
Espezieak aldatu
Elefanteak bi generotan sailkatzen dira: Loxodonta (elefante afrikarrak) eta Elephas (elefante asiarrak). Antzina bi espezie ezagutzen ziren, bat genero bakoitzean, baina gaur egun zientzialarien artean eztabaida dago ea bi azpiespezie afrikarrak benetan bi espezie ezberdin diren; kasu horretan, guztira hiru elefante espeziez ariko ginateke. Espezie eta azpiespezie hauek ezagutzen dira:
,_parque_nacional_Kruger,_Sud%C3%A1frica,_2018-07-25,_DD_03.jpg)
Elefante afrikarrak aldatu
Elefante asiarrak aldatu
- Elephas Maximus (espezie bat hiru azpiespezieekin)
- Elephas Maximus Maximus (Sri Lankako elefantea)
- Elephas Maximus Indicus (Indiako elefantea)
- Elephas Maximus Sumatranus (Sumatrako elefantea)
- Elephas Maximus Borneensis (Borneako elefantea) eta Elephas Maximus Irsutus (Malasiakoa) gaur egun Elephas Maximus Indicus -ren barruan klasifikatzen dira.
Ezaugarriak aldatu
Sudurreko gaitasun oso garatua dute, proboszide (tronpa) izenekoa, muskulatura garatuari esker (150.000 gihar), mugikortasuna eta sentsibilitatea ematen die. Arnasa hartzeko eta usaintzeko balio izateaz gain, beste erabilera batzuk ere baditu:
- Zerbait ukitzean, formak eta testurak bereiz ditzake.
- Hainbat motatako soinuak (barritxoak) igortzen ditu.
- Horrekin, janaria biltzen du, lurretik edo 6 edo 7 m arteko altuerakoa.
- Edateko edo gorputzera botatzeko erabiltzen dute.
- Tronpan zehar sudur-kanala doa, airean altxatzen dute urruneko usainak hautemateko.
- Elefanteek ere letaginak dituzte. Beren lurraldea markatzeko eta defendatzeko balio diete. Elefante letaginak, bolizko iturri handi bat dira, ia trafiko guztia orain ilegala da. Elefante letagin batek 120 kg pisatzen dau eta 3 m arteko luzera euki ahal dau , baina ohikoena metro bat baino gutxiago izatea da.
Elefanteen beste ezaugarri bat entzumena oso aurreratua dutela da (hobeto elefante afrikarrean asiarrean baino). Belarrien beste funtzio bat termoregulazioa da. Soinu infrasonikoak ere hautemateko gai da.
5 kg-ko pisuarekin, elefantearen burmuin lurreko animalien artean handiena da. Adimenarekin lotutako portaerak lotzen zaizkio, hala nola dolua, adopzioa, jolasa eta tresnen erabilera. Burmuineko zatirik handienak entzumenaz, dastamenaz eta mugikortasunaz arduratzen dira.
Belarrez, zuhaitz-azalez eta zuhaixka batzuez elikatzen dira ia beti. Gaur egun, lehorreko ugaztunik handienak dira, beren neurriari eta pisuari dagokionez. Afrikako elefante heldu batek 7500 kg-ko pisua izan dezake, eta 3 metro altueraz. Berrogeita hamar eta hirurogeita hamar urte bitartean bizi dira, gutxi gorabehera. Elefante afrikarra umealdi luzeena duen ugaztuna da, hogeita bi hilabete ingurukoa, eta 115 kg inguruko pisua du jaiotzean.
Errealitateak eta mitoak aldatu
Jende askok uste du elefanteak saguen beldur direla. Gertatzen dana da elefanteek ikusmen txarra dutela: begiak buruaren alboetan dituzte eta ondorioz, ezin dute argi eta garbi bereizi haien aurrean mugitzen dan edozein gauza txikia. Horrek urduri sentiarazten ditu.[1]
Elefanteen hilerriak daudela uste da, eremu berean elefanteen arrastoak aurkitu diralako, bata bestetik oso gertu, eta hori mito bat da. Gertatzen dana da elefanteak hil aurretik ura bilatzen dabe, orduan, asko handik hurbil eta elkarrengandik hurbil hiltzen dira.[2]
Taxonomia aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Gaztelaniaz) «¿Los elefantes temen a los ratones? | Plaguinsa» Control de Plagas Huelva - Plaguinsa 2017-05-24 (Noiz kontsultatua: 2022-10-27).
- ↑ (Gaztelaniaz) de 2021, 9 de Febrero. «Cuál es la verdadera historia del lugar que eligen los elefantes para morir» infobae (Noiz kontsultatua: 2022-10-27).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q2372824
Multimedia: Elephantidae
Espezieak: Elephantidae
