Wikipedia

Alicia Gimenez Bartlett

albacetar filologoa eta idazlea

 

Alicia Gimenez Bartlett

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAlicia Giménez Bartlett
JaiotzaAlmansa, 1951ko ekainaren 10a (72 urte)
Herrialdea Espainia
Hezkuntza
HeziketaBartzelonako Unibertsitatea
Valentziako Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta filologoa
Lantokia(k)Bartzelona
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
Genero artistikoasaiakera
detektibe-fizkioa
aliciagimenezbartlett.es
IMDB: nm1125992 Edit the value on Wikidata

Alicia Giménez Bartlett (Almansa, Albacete, 1951ko ekainaren 10a) albacetar filologoa eta idazlea da. Petra Delicado polizia-inspektorea protagonista duen polizia-nobelengatik da ezaguna. Besteak beste, 2011n Nadal eta 2015. urtean Planeta sariak irabazi ditu.[1]

Aitzindaria da Espainiako polizia-eleberriari ikuspegi femeninoa eta feminista ematen.[2][3]

Biografia aldatu

Aita tren-langilea zen, eta ama ezagutu zuen Albaceteko Almansa herrira egindako bidaia ugarietako batean. Alicia jaio aurretik, aita eta ama Tortosara (Tarragona) joan ziren lanera. Erditu aurretik, ama Almansara itzuli zen. Bertan jaio zen 1951ko ekainaren 10ean, Mantxako herri horretako Juan Ruano doktorearen klinikan. Lehenbiziko hiru hilabeteak igaro ondoren, ama Tortosara itzuli zen berarekin. Han igaro zituen lehen urteak, eta hiri horretako teresiarren eskolan ikasi zuen.[4][5] Ingeles Filologia ikasi zuen Valentziako Unibertsitatean[6], eta Espainiako Literaturan doktoratu zen Bartzelonako Unibertsitatean, La Narrativa de Gonzalo Torrente Ballester izeneko tesiarekin; tesia José Manuel Blecua Teijeirok zuzendu zuen, eta 1981ean argitaratu zuen Torrente Ballesterri buruzko ikerketaren oinarria.[7][4]

1975az geroztik, Bartzelona eta Vinarozko erdigunetik sei kilometrora duen finkan bizi da.[8]

Idazle ibilbidea aldatu

Giro pribilegiatuan hasi zuen bere ibilbidea: Latinoamerikako boomaren autore handiak hartu zituen Bartzelona herrian. Carmen Balcells literatura-agente izan zuen urteetan.[9]

1984an bere lehen eleberria argitaratu zuen, Exit (Seix Barral). Una habitación ajena (1997) lanarekin, Virginia Woolf idazle lesbianaren eta Nelly neskamearen arteko tentsioak birsortu zituen, eta bere karrerako lehen literatura-saria lortu zuen: Lumen argitaletxearen Emakumezkoen Sari Berezia.

Urtebete lehenago, Patricia Cornwellen La jota de corazones irakurrita, konbentzitu egin zuen polizia-nobela batzuk hasteko Petra Delicado polizia-inspektorea protagonista zela. Gutxienez sagako hamairu obra egiteko bidea eman dio. Hainbat hizkuntzatara itzuli dira, eta arrakasta handia dute Italian edo Alemanian. Eleberri-serie horrek hainbat sari eman dizkio, hala nola "Raymond Chandler saria" 2008an (lehenago John le Carré eta John Grishamek eskuratu zuten).[10] Saiakera ere landu du, besteak beste, El misterio de los sexos eta La deuda de Eva lanetan.

2011n, Nadal Saria jaso zuen Donde nadie te encuentre lanarekin, Teresa Pla Meseguer (La Pastora ezizena) Tortosaren basoetan ezkutatuta dagoen Florencio Pla Meseguer (Teresa Pla Meseguer) gudari hermafroditaren bizitzari buruzko eleberri historikoa, Guardia Zibilak ustez 1949an bortxatua.[11][12][5]

2015. urtean Planeta Saria lortu zuen Hombres desnudos lanarenkin, eta 2019an Nadal sariaren epaimahaiko kide izan zen, urte horretako urtarrilaren 6an Guillermo Martinezi emandako edizioan.[13][14]

Emakume protagonistak aldatu

Ikus, gainera: «Petra Delicado»

Giménez Bartlett aitzindaria da Espainiako polizia-eleberriari ikuspegi femeninoa eta feminista ematen.[2][3] Generoa "oso matxista" dela uste du, eta idazle nagusiek beti egin dutela gizonezkoaren aldeko apustua. Eleberrietan, ordea, emakume batek agintzen du, eta haren betiko laguntzailea, Fermín Garzón, "menpekoa da, baina horrela izatea ez dago gaizki –esan zuen gaiari buruzko elkarrizketa batean–, emakumeak beti izaten baitira fiskalaren biktimak edo laguntzaileak, poliziaren emazteak edo hiltzailearen konplizeak".[3]

Petra Delicado andrea, hiru aldiz ezkondua, adulteroa, eta seme-alabarik izan nahi ez duena, feminitateko ohiko estereotipo asko apurtzen.[3]

1999an Ana Belén protagonista zuen hamahiru kapituluko telesaila filmatu zen Petra Delicado eta Santiago Segura Fermín Garzón lankide banaezinaren paperean.[15]

Lanak aldatu

 
Alicia Gimenez Bartlett, Salon du livre Paris,_2013
 
Gaztela-Mantxa eguna Albaceten, 2019.05.31
 
Alicia Gimenez Bartlett, Biblioteca de l'Eliana, 2020.10.23

Eleberriak aldatu

  • Exit (1984, Seix Barral)
  • Pájaros de oro (1987, Montesinos)
  • Caídos en el valle (1989, Montesinos)
  • El cuarto corazón (1991, Versal)
  • Vida sentimental de un camionero (1993, Lumen)
  • La última copa del verano (1995, Grijalbo-Mondadori)
  • Ritos de muerte (1996, Grijalbo-Mondadori). Petra Delicadoren 1. nobela
  • Día de perros (1997, Grijalbo-Mondadori). Petra Delicadoren 2.nobela
  • Una habitación ajena (1997, Belacqua). Femenino Lumen Saria
  • Mensajeros de la oscuridad (1999, Plaza & Janés). Petra Delicadoren 3. nobela
  • Muertos de papel (2000, Plaza & Janés).Petra Delicadoren 4. nobela
  • Serpientes en el paraíso (2002, Planeta). Petra Delicadoren 5. nobela
  • Secreta Penélope (2003, Seix Barral)
  • Un barco cargado de arroz (2004, Planeta). Petra Delicadoren 6. nobela
  • Días de amor y engaños (2006, Planeta)
  • Nido vacío (2007, Planeta). Petra Delicadoren 7. nobela
  • El silencio de los claustros (2009, Destino). Petra Delicadoren 8. nobela
  • Donde nadie te encuentre (2011, Destino), Premio Nadal
  • Nadie quiere saber (2013, Destino). Petra Delicadoren 9. nobela
  • Crímenes que no olvidaré (2015, Destino). Petra Delicadoren 10. nobela
  • Hombres desnudos (2015, Planeta), Premio Planeta
  • Mi querido asesino en serie (2017, Destino). Petra Delicadoren 11. nobela
  • Sin muertos (2020, Destino). Petra Delicadoren 12. nobela
  • La presidenta (2022, Alfaguara)
  • La mujer fugitiva (2024, Destino). Petra Delicadoren 13. nobela

Saiakerak aldatu

  • El misterio de los sexos (2000, DeBolsillo)
  • La deuda de Eva (2002, Lumen)

Sariak eta aintzatespenak aldatu

  •  
    Alicia Gimenez Bartlett plaka
    1997 - Lumen Emakumezkoen Saria, besteren logela batengatik
  • 2004 - "Ostia, mare di Roma" Nazioarteko Saria, Una camera tutta per gli atri (Una habitación ajena) lanarengatik
  • 2006 - Matera Awardeko (Italia) Women Fiction Jaialdia saria, Petra Delicado seriearengatik
  • 2006 - Atzerriko eleberri onenaren Grinzane Cavour (Noir) saria, Un barco cargado de arroz lanarekin
  • 2008 - Raymond Chandler saria, Petra Delicado seriearengatik
  • 2009 - Internazionale Fregene saria
  • 2011 - Nadal saria Donde nadie te encuentre lanarekin
  • 2014 - Pepe Carvalho saria
  • 2015 - Planeta saria, Hombres desnudos lanarekin

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ (Gaztelaniaz) lecturalia.com. «Alicia Giménez Bartlett: libros y biografía autora» Lecturalia (Noiz kontsultatua: 2024-02-17).
  2. ↑ a b 'Hoy la cuestión es ser feminista o gilipollas'. .
  3. ↑ a b c d «Giménez Bartlett reivindica que las mujeres puedan tener una vena violenta» La Vanguardia.
  4. ↑ a b Hernández Piqueras, Juan Luis. (mayo de 2002). «Alicia Giménez Bartlett. Líneas de un reencuentro» JORNADAS - Jornadas de estudios locales (Asociación Torre Grande) 5 (n.º3. PRENSA Y LITERATURA ALMANSEÑAS): 125 - 147..
  5. ↑ a b Abella, Anna. (2011-01-08). «Alicia Giménez Bartlett: «Al maquis le daba igual si Teresa era hombre o mujer»» elperiodico.
  6. ↑ Alicia Giménez Bartlett, la gran dama de la novela negra española, se lleva el Planeta. Noticias de Series. .
  7. ↑ «Alicia Giménez Bartlett en escritoras.com» escritoras.com.
  8. ↑ Mora, Rosa. (2011-08-06). Disciplina en el refugio de los sueños. ISSN 1134-6582..
  9. ↑ «Giménez Bartlett: "No creo que la literatura sirva para tomar conciencia"» La Vanguardia 19 de mayo de 2016.
  10. ↑ «Alicia Giménez-Bartlett» M'Sur 1 de marzo de 2011.
  11. ↑ «Alicia Giménez Bartlett gana el Planeta» ABC.
  12. ↑ País, Ediciones El. (6 de enero de 2011). Una historia de maquis gana el Nadal. .
  13. ↑ Alicia Giménez Bartlett gana el premio Planeta 2015, EL MUNDO
  14. ↑ «Guillermo Martínez, un Premio Nadal que viene de Oxford» ELMUNDO 6 de enero de 2019.
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Petra Delicado (Serie de TV) (1999). (Noiz kontsultatua: 2024-02-17).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Alicia_Gimenez_Bartlett&oldid=9599388"(e)tik eskuratuta