Urmia
Urmia[1] (azerbaijaneraz: اورمو –اورمیه, Urmu, Urumiyə; persieraz: ارومیه, Orumijeh; kurdueraz: Wurmê), 1925-1929 bitartean Rezaiyeh, Irango ipar-mendebaldeko hiria da, Mendebaldeko Azerbaijan probintziako hiriburua. 2011n 667.499 biztanle zituen[2], gehienak azerbaijandarrak, azerbaijaneraz mintzatzen direnak; gutxiengo kurduak, armeniarrak eta asiriar kristauak daude.
| Urmia | |
|---|---|
| Irango udalerria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatua |  Iran |
| Probintzia | Mendebaldeko Azerbaijan |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 37°32′55″N 45°04′03″E / 37.5486°N 45.0675°E |
  Urmia | |
| Garaiera | 1.332 metro |
| Eremua | 42,7 kilometro koadro |
| Demografia | |
| Biztanleria | 736.224 biztanle |
| Bestelako informazioa | |
| Telefono aurrizkia | 0441 |
| Ordu-eremua | UTC+03:30 |
| Webgune ofiziala | |
Geografia aldatu
Urmia Irango ipar-mendebaldeko muturrean dago, Shahar ibaiaren ertzean, Urmia aintziratik 20 kilometro mendebaldera, Turkiako mugatik hurbil.
Klima aldatu
 Datu klimatikoak (Urmia) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.4 | 18 | 26 | 26 | 30.6 | 36 | 38 | 38 | 35 | 30 | 22 | 17 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 2.6 | 4.8 | 10.4 | 16.8 | 22.2 | 27.5 | 31.2 | 31 | 27.1 | 20.1 | 12.2 | 5.7 | 17.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | −3.3 | −1.5 | 4.5 | 10.5 | 15.5 | 20.2 | 23.8 | 23.1 | 19 | 12.5 | 6.1 | 0.4 | 10.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −6.1 | −4.8 | −0.1 | 5.2 | 9.1 | 12.9 | 16.6 | 15.9 | 11.5 | 6.6 | 1.4 | −3.2 | 5.4 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −22.8 | −22 | −19 | −12 | −1.6 | 4 | 10 | 8 | 3.4 | −5 | −13.4 | −20 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 30.2 | 33.2 | 52.3 | 62.2 | 45.6 | 14.2 | 5.5 | 2.1 | 4.4 | 21.8 | 40 | 29.7 | 341.2 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 9.6 | 9.4 | 11.4 | 12.7 | 12 | 5 | 2.2 | 1.7 | 2.1 | 7.1 | 8.3 | 8.5 | 90 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 8.5 | 7.5 | 3.7 | 0.8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.3 | 1.5 | 5.5 | 27.8 |
| Eguzki orduak | 114 | 132.9 | 169.6 | 197.9 | 268.6 | 344.3 | 364 | 341.2 | 293.1 | 222.3 | 166.4 | 118.7 | 2733 |
| Hezetasuna (%) | 76 | 74 | 65 | 60 | 58 | 51 | 48 | 48 | 49 | 60 | 70 | 74 | 61.1 |
| Iturria (1): worldweather[3] | |||||||||||||
| Iturria (2): NOAA (muturrekoak, batez bestekoak, elurra, eguzkia, hezetasuna, 1961–1990)[4] | |||||||||||||
Historia aldatu
Zoroastro igarlea hiri honen inguruetan jaio omen zen.
XII. mendera arte, hiria persiar leinuena izan zen. 1184. urtean seljuktarren esku geratu zen eta, gerora, otomandarrek ere behin baino gehiagotan menderatu zuten, beren inperioaren ekialdeko mugan baitzegoen; hiriko arkitekturan eta ohituretan arrastoak utzi zituzten.
XIX. mende amaieran, kristau gutxiengo handia zegoen. Lehen Mundu Gerra hasi zelarik, milaka armeniar eta asiriar kristau babestu ziren hirian. Baina, 1914ko abuztuan, tropa otomandarrak eta kurduak ipar-mendebaldeko Iranen sartu ziren; ondoko hilabeteetan, asiriar herrixkak erre eta iheslariak sarraskitu zituzten. Urmian, esate baterako, 10.000 asiriar hil zituzten, eta beste 4.000 gosearen eta eritasunen ondorioz hil ziren, bortxaz deportatu zituztenean[5]. Asiriar genozidioa XX. mendeko sarraskirik handienetariko bat izan zen, 500.000-750.000 asiriar hil baitziren, gerra aurreko biztanleriaren hiru laurden[6].
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
- ↑ Iran: Major Cities. citypopulation.de (Noiz kontsultatua: 2017-2-20).
- ↑ World Weather Information Service - Orumiyeh. worldweather.wmo.int (Noiz kontsultatua: 2017-2-20).
- ↑ Oroomieh Climate Normals 1961–1990. ftp.atdd.noaa.gov (Noiz kontsultatua: 2017-2-20).
- ↑ Assyrian Genocide. combatgenocide.org (Noiz kontsultatua: 2017-02-20).
- ↑ Benvenuto, Jeff; Jacobs, Rachel; Lim, John. The Assyrian Genocide, 1914 to 1923 and 1933 up to the present. ncas.rutgers.edu (Noiz kontsultatua: 2017-02-20).
Kanpo estekak aldatu
- Webgune ofiziala, urmia.ir
