Kurduera

Kurduera (Kurdî edo کوردی; ahoskera: [ˈkuɾdiː]) Ipar-mendebaleko irandar hizkuntzen continuum bat da, kurduek mintzatua, Hego-mendebaldeko Asian. Kurdistango jatorrizko hizkuntza da eta 30 bat milioi hiztun ditu munduan zehar. Indoeuropar mintzaira da, irandar hizkuntzen adarraren barruan dagoena.

Kurduera
Zimanê kurdî
Kurdueraren hedadura 1986. urtean.
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Turkia, Irak, Iran, Siria, Armenia, Libano
Hiztunak	20-40 milioi (eztabaidan)
Rankinga	33. (eztabaidan)
Ofizialtasuna	Irakeko Kurdistan Eskualdean
Eskualdea	Ekialde Hurbila
Araugilea	arautu gabea
Hizkuntza familia
giza hizkuntza Hizkuntza euroasiarrak Indoeuropar hizkuntzak Indo-irandar hizkuntzak Irandar hizkuntzak Western Iranian languages Northwestern Iranian languages
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	SOV hizkuntza
Genero gramatikalak	genero maskulino eta genero femenino
Alfabetoa	latindar alfabetoa, Arabiar alfabeto eta alfabeto ziriliko
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1	ku
ISO 639-2	kur
ISO 639-3	kur
Ethnologue	kur
Glottolog	kurd1259
Wikipedia	ku, ku-latn eta ku-arab

Estatusari dagokionez, Iraken beren hizkuntza ofiziala izatea lortu dute kurdueradunek, baina Turkian oztopo larriak ipini dizkiete, Sirian debekatuta dago eta Irango eskoletan ez dago baimenduta.

Eduki-taula

Hizkuntzak eta dialektoak

Kurduek hainbat mintzaira dituzte, ipar-mendebaleko irandar taldekoak denak. Bi azpitaldetan sailkatuta dadue: kurduera eta zaza-gorania. Azken hori batzuetan kurdueraren dialektotzat hartzen da baina, oro har, hizkuntza bereizitzat hartzen da (horrenbestez, kurduek berezko bi hizkuntza dituztela esan ohi da):

Kurdueraren dialektoak

• Iparraldekoa
  • Kurmanji: Irakeko Kurdistango iparraldean (Dahuk), Turkiako hegoekialdean, Irango ipar-mendebaldean (Urmia aldean) eta ipar-ekialdean (Khorasan aldean), Sirian eta Kaukasoan.
  • Kurdi edo Sorani: Irango mendebaldean (Mahabad, Sanandaj) eta Irakeko Kurdistango erdialdean (Arbil, Kirkuk, Suleimaniya).
• Hegoaldekoa
  • Kermanxahi: Irango mendebaldean (Kermanxah) eta Irakeko ekialdean (Khanaqin, Mandali)
  • Laki: Irango Lorestan probintzian.

Zaza-goraniaren dialektoak

• Zazakia (Turkian)
  • Kirmandjkia edo dersimlia: Tunceli eta Erzincan probintzietan.
  • Dimlia edo deylamia: Elazig, Bingol, Diyarbakir, Sanliurfa eta Adiyaman probintzietan.
• Gorania: Kermanshahko probintzian (Iran), Halabjako eskualdea (Irak) eta Hawraman mendietan (Iran eta Irak artean).

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Kurduera

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Kurduera