Txibia erraldoi
Txibia erraldoia (Architeuthis) Architeuthidae familiako ur sakoneko txipiroia da. Ur sakoneko gigantismoa dela bide, berealdiko tamaina izan dezake: bi tentakulu luzeetatik hegaleraino emeek 13 metroko luzera eta arrek 10 metrokoa izan dezakete (14 metroko luzera duen Mesonychoteuthis hamiltoni txipiroiak bakarrik gainditua[1]). Palioak bi metro inguru ditu.
| Txibia erraldoi | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Animalia |
| Filuma | Mollusca |
| Klasea | Cephalopoda |
| Ordena | Oegopsida |
| Familia | Architeuthidae (en) 
|
| Generoa | Architeuthis Steenstrup in Harting, 1860
|
| Azpibanaketa | |
| Banaketa mapa | |
 | |
Taxonomia aldatu
Txibia erraldoi espezie ezberdinen kopurua zalantzazkoa da. Bere taxonomia, zefalopodoen beste hainbat generotan gertatzen den moduan, ez da batere zehatza. Zientifikoek bederatzi espezie proposatu dituzte:
- Architeuthis dux Steenstrup, 1857 - Atlantikokoa.
- Architeuthis hartingii (A. E. Verrill, 1875)
- Architeuthis japonica Pfeffer, 1912
- Architeuthis kirkii Robson, 1887
- Architeuthis martensi (Hilgendorf, 1880)
- Architeuthis physeteris (Joubin, 1900)
- Architeuthis princeps
- Architeuthis sanctipauli (Vélain, 1877) - Hego Hemisferiokoa.
- Architeuthis stockii (Kirk, 1882)
Egungo ikerketa genetikoen arabera, genero monotipiko honek espezie bakar bat besterik ez du: Architeuthis dux hain zuzen ere.[2]
Banaketa aldatu
Txibia erraldoia munduko ozeano guztietan bizi da, ur tropikal eta polarretan topatzea zaila izan arren.[3] Iparraldeko Ozeano Atlantikoan, Eskozian, Irlandan, Hegoafrikan, Zeelanda Berrian,[4] Japonian, Espainian eta Euskal Herrian[5][6] espezimenak topatu dituzte.
2004an japoniar ikerlariek bere habitatan bizirik zegoen txikia erraldoi baten lehenengo irudiak hartu zituzten,[7] eta 2012ko uztailean Chichijima uhartetik gertu lehendabizikoz espezimen heldu bat filmatu zuten.[8]
Kultura munduan aldatu
Bere habitat arrotzak eta bere itxura beldurgarriak piztia bilakatu du txibia erraldoia. Kondairetan, kraken zioten eta literaturan Moby-Dick, Hogei mila legoako bidaia itsaspetik edota The Call of Cthulhu bezalako liburuetan agertu da.
Bere taldeko irudi ezagunenean kaxalote batekin borrokatzen dagoen arren, txibia erraldoia azkenaren harrapakina izaten da.[9]
Erreferentziak aldatu
- ↑ Anderton, H.J.. (2007). Amazing specimen of world's largest squid in NZ. Zeelanda Berriko Gobernua.
- ↑ Marshall, Michael. (2013-3-20). «World's giant squid are one big happy family» New Scientist (2909).
- ↑ Ré, María Edith. Architeutis sp.. in: Atlas de sensibilidad ambiental de la costa y el mar argentino..
- ↑ «Pescan un calamar gigante de 450 kilos en Nueva Zelanda» El Correo 2007-02-23.
- ↑ EiTB. (2015/08/07). Hiru metroko eta 80 kiloko txibia bat harrapatu dute Getarian. .
- ↑ Bolívar, Paula. (2015-08-07). «Pescan un calamar gigante en Lekeitio» El Correo.
- ↑ Kubodera, T. & Mori, K.. (2005). «First-ever observations of a live giant squid in the wild» Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences 272 (1581): 2583–6. doi:. PMID 16321779..
- ↑ NHK. (2013-1-9). The Giant Squid, Captured on Camera in its Natural Habitat for the First Time Ever! Revealed on NHK and Discovery Channel. .
- ↑ Hoare, Philip. (2013-6-13). «Giant squid eaten by Sperm Whales» The Independent.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q204646
Multimedia: Architeuthis / Q204646
Espezieak: Architeuthis
|
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |