Wikipedia

Samarrako meskita handia

Samarrako meskita handia IX. mendeko meskita da, Samarran dagoena, Iraken. 848an hasi ziren eraikitzen eta 851. urtean amaitu. Eraikitzeko unean, munduko meskitarik handiena zen.[1] Ezaguna da 52 metroko minarete garaia duelako, aldapa kiribil batez inguratua. Meskita Samarrako Hiri Arkeologikoaren barruan dago. UNESCOk Gizateriaren Ondarearen zerrendan sartu zuen 2007an.[2]

Samarrako meskita handia
جامع سامراء الكبير
Samarra
Kokapena
Estatu burujabe Irak
Governorate of IraqSaladin probintzia
Arkeologia-aztarnategiSamarra
Koordenatuak34°12′22″N 43°52′47″E / 34.206195°N 43.87985°E / 34.206195; 43.87985
Map
Historia eta erabilera
Irekiera848
Erlijioaislama
Arkitektura
EstiloaAbbastar arkitektura
Dimentsioak156 (zabalera) × 239 (luzera) m

Historia aldatu

Garai batean, meskita munduko handiena izan zen; haren minaretea, Malwija dorrea, kiribil-formako konoa da. 52 metroko garaiera du, eta 33 metroko zabalera. Igotzeko aldapa kiribilean dauka.[3]

Al-Mutawakkil-en erregealdiak eragin handia izan zuen hiriaren itxuran, arkitekturaren maitalea zelako, eta Samarrako meskita handia eraikitzearen arduraduna izan zen.[4]

Al-Mutawakkil-ek inperio osoko artistak eta arkitektoak kontratatu zituen Meskita Handia eraikitzen laguntzeko.[5]

Meskitak 17 korridore zituen, eta haren hormak beira urdin iluneko mosaikoz estalita zeuden. Meskita honen arteak eta arkitekturak eragina izan zuten beste meskita batzuetan; adibidez, Kairoko (Egipto) Ibn Tulungo meskita Samarrako meskitan oinarritu zen alderdi askotan.[6]

Meskita suntsitu egin zuten 1278. urtean, Hulagu Khanak Irak inbaditu ondoren. Kanpoko paretak eta minareteak bakarrik iraun zuten. Ordutik aurrera, erabilerarik ez zuen eduki.

1956an zaharberritze-prozesu bat hasi zuten.[7]

Meskitak kalte gehiago jasan zituen 2005eko bonbardaketa batean, eta minaretea kaltetu zuten.[8]

Arkitektura aldatu

Diseinua aldatu

Meskita adreiluzko horma batek inguratzen du, egitura osatzen duten dorre erdizirkularrekin batera. Kanpoko hormak zortzi leiho ditu eta eraikinak hamasei ate ditu.

Meskitaren barruan patio handi bat dago, eta alde guztietan estalitako korridorez inguratua zegoen.

Otoitz-aretoak mihrab handi bat zuen arku gisa markatua. Iturri bat zegoen patioaren erdian, marmolezko teila eta mosaikoekin estalia eta apaindua. Uste zen iturri hori harri handi batean zizelkatuta zegoela eta elefanteek eramaten zutela eremu horretara. Al-Wathiq kalifak eraiki zuen.

Historialariek eta arkitektoek badakite meskitako hormak beirazko panelez estalita zeudela. Meskitan lan egiten duten arkeologoek aurkitu dituzte panel horien zatiak.[9]

Meskitaren barnealdeak 11 metroko altuerako sabaiak zituen, eta guztira 464 pilare, adreilu egosizko sabai hori bermatzen zutenak.[10]

Minaretea aldatu

Hasiera batean, minaretea meskitari konektatu zitzaion zubi baten bidez. Minaretea edo dorrea 848–852 urteetan eraiki zen, hareharriz, eta goranzko diseinu koniko espiralak berezi bihurtzen du. 52 metroko altuera du eta 33 metroko zabalera oinarrian. Kiribilak goiko aldera iristen diren eskailerak ditu.[11]

2005ean, minaretearen goiko aldea bonbardatu zuten.[12] Estatu Batuetako indarrek minaretea frankotiratzaileen dorre gisa erabili zuten, suntsitu aurretik.[13]

Galeria aldatu

  •  
    1909ko argazkia
  •  
    1960ko argazkia
  •  
    Harresia eta minaretea
  •  
    Harresiaren barrualdea

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ al-Amid, Tahir Muzaffar. (1973). «The Abbasid Architecture of Samarra in the Reign of both al-Mu'tasim and al-Mutawakkil» Baghdad: al-Ma'aref Press: 156-193..
  2. ↑ (Ingelesez) Unesco names World Heritage sites. 2007-06-28 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
  3. ↑ https://web.archive.org/web/20060710152230/http://koran.topcities.com/Mosques/Mosques.htm
  4. ↑ Dennis, Sharp (1991), The Illustrated Encyclopedia of Architects and Architecture, New York, Whitney Library of Design, 204 or.
  5. ↑ Roxburgh, David (2019), Architecture of Empire The Abbasids
  6. ↑ Behrens-Abouseif, Doris (2005), Islamic architecture in Cairo: an introduction, American University in Cairo Press, 51–57 orr.
  7. ↑ al-Janabi, Tariq. (1983). «Islamic Archaeology in Iraq: Recent Excavations at Samarra» World Archaeology 14 (3): 305–327. ISSN 0043-8243. (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
  8. ↑ 9th Century Abbasid Mosque, Damaged in Modern Warfare, Atlas Obscura
  9. ↑ Al-Amid, T.M. (1873), Abbasid architecture of Samarra in the reign of both Al-Mu'tasim and Al-Mutawakkil, Baghdad, Al-Maʻaref Press, 156–193 orr.
  10. ↑ The Great Mosque of Samarra, Architecture and Religion, UKessays, 18 May 2020
  11. ↑ Kleiner, Fred S.; Christin J. Mamiya (2005), Gardner's Art Through the Ages (12th ed.), Thomson Wadsworth.
  12. ↑ (Ingelesez) Ancient minaret damaged in Iraq. 2005-04-01 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).
  13. ↑ «US snipers co-opt Samarra mosque’s spiral minaret» The Art Newspaper - International art news and events 2005-03-01 (Noiz kontsultatua: 2023-04-22).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Samarrako_meskita_handia&oldid=9299272"(e)tik eskuratuta