Pyxis (konstelazioa)

Pyxis
	Irudi gehiago
Datuak
Laburdura	Pyx
Genitiboa	Pyxidis
Sinbologia	iparorratza
Eremua	221 gradu karratu (65. maila)
Izar kantitatea; (magnitudea < 3)	0
Izarrik distiratsuena	α Pyxidis (itxurazko magnitudea 3.68)
Konstelazio mugakideak	Hydra, Puppis (konstelazioa), Vela eta Antlia
Behaketa
Igoera zuzena	9 h
Deklinazioa	-30°
	Ikuspen onena 21:00etan (9 PM): Martxoa
	+50° eta −-90° latitude bitartean ikusgai.

Pyxis edo Iparrorratza^[1]^{[oh 1]} —latinez: Pyxis— hego hemisferioko konstelazio txiki bat da, Nicolas Louis de Lacaillek Pyxis Nautica izenarekin sartu zuena.

Artikulu hau konstelazioari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Pyxis».

Suposatzen denez, Argo itsasontziaren iparorratza irudikatzen du, baina zaila da Argok iparorratzik zeramala pentsatzea, garai hartako greziarrek iparorratza oraindik ez baitzuten ezagutzen. Nabarmendu behar da Pyxis ez dela ofizialki Argo Navisen zati bat, bere izarrek Bayer izendapen independente bat baitute (Carina, Puppis eta Velaren kasuan ez bezala, zeintzuk oraindik Argoren Bayer izendapenetako batzuk mantentzen dituzten).

Mitologia

XVII. mendean sortutako konstelazio moderno bat denez, ez du berarekin lotutako mitologiarik.

Izarrak

Izar nagusiak

α Pyxidis, +3,68 magnitudeko erraldoi urdina, konstelazioko izarrik dizdiratsuena
γ Pixidis, 4,03 magnitudeko erraldoi laranja
XY Pyxidis (edo HR 3343), 5,74 magnitudeko izar bitar itzaltzailea

Bayer izendapendun izarrak

β Pyx 3.97; δ Pyx 4.87; ε Pyx 5.59; ζ Pyx 4.86; θ Pyx 4.71; η Pyx 5.24; κ Pyx 4.62; λ Pyx 4.71

Beste izar batzuk

Gliese 317, exoplaneta bat duen nano gorria
HD 73256 (edo CS Pyxidis), BY Draconis izar aldakorra Jupiter bero motako planeta batekin.
HD 73267, exoplaneta bat duen nano horia
HD 77361, "litioan super-aberatsa" den erraldoi laranja
HR 3384 (edo Gliese 309), 40 argi-urte baino gutxixeagoko distantziara dugun nano laranja
Gliese 318, 28 argi-urte ingurura dugun nano zuri bitarra

Zeru sakoneko objektuak

NGC 2613, galaxia espirala
NGC 2627 kumulu irekia
NGC 2818, Vela konstelazioko mugatik gertu dagoen nebulosa planetarioa

Oharrak

↑ Euskaltzaindiaren 173. arauak honako hau gomendatzen du: "Euskaraz, konstelazioen izenak adierazteko, komeni da nazioarteko formak —latinezko grafia— erabiltzea, hainbat komeniago testuak zenbat eta teknikoago edo jasoago izan. Nolanahi ere, latinezko izenen itzulpenak edo egokitzapenak ere —azalpen-izenak— erabil daitezke, bigarren mailan, testu didaktikoetan edo azalpen gisa".

Erreferentziak

↑ «Konstelazioak (88 konstelazio ofizialak)» 173. Astroen izenak. Euskaltzaindia, 21 or..

Kanpo estekak

Datuak: Q10473
Multimedia: Pyxis (constellation) / Q10473

[2] Euskaltzaindiaren 173. arauak honako hau gomendatzen du: "Euskaraz, konstelazioen izenak adierazteko, komeni da nazioarteko formak —latinezko grafia— erabiltzea, hainbat komeniago testuak zenbat eta teknikoago edo jasoago izan. Nolanahi ere, latinezko izenen itzulpenak edo egokitzapenak ere —azalpen-izenak— erabil daitezke, bigarren mailan, testu didaktikoetan edo azalpen gisa".

[1] «Konstelazioak (88 konstelazio ofizialak)» 173. Astroen izenak. Euskaltzaindia, 21 or..

[1]

[oh 1]