Parisko Behatokia

Parisko behatokia» orritik birbideratua)

Parisko Behatokia (frantsesez: Observatoire de Paris) 1667an, tresna onez hornitua zegoen eta nabigaziorako mapak sortzea ahalbidetuko zuen behatoki astronomiko bat sortzeko proiektutik sortu zen. 1666an sortu zen Frantziako Zientzien Akademiaren gehigarri bezala.

Parisko Behatokia
Observatoire de Paris
 Monumentu historikoa
Kokapena
Koordenatuak48°48′18″N 2°14′00″E / 48.8051°N 2.23337°E / 48.8051; 2.23337
Map
Historia eta erabilera
Irekiera1667
Mérimée IDPA00086642
Kontaktua
Helbideaavenue de l’Observatoire 61,75014 Paris, France
Webgune ofiziala

Paper garrantzitsu bat du mendebaldeko astronomian. Bertan jaio ziren geodesia, meteorologia eta kartografia bezalako zientziak.

Parisko Behatokia gaur egun hiru tokitan dago: Parisen, Meudonen eta Nançayn.

Historia

aldatu

Zientzialari ugarik eginiko presiopean, eta bereziki Adrian Auzoutenean, 1665ean Luis XIV.a Frantziakoari, gehiago itxoin gabe Zientzia eta Arteen Konpainia bat sortzeko eskatuz gutun bat idatzi ziona.

1666an sortu zuten erregea eta Jean-Baptiste Colberten artean Frantziako Zientzia Akademia. Bere lehen ekitaldian, urte horretako abenduak 22an, errege behatokia sortzea erabakitzen da, beranduago egungo Parisko Behatokia bihurtuko zena. Akademilari guztientzako biltzar eta esperimentaziogune bezala balioko zuen. Baina garai hartako Paristik nahiko urruti zegoenez soilik astronomoek erabiltzen zuten.

1667ko ekainak 21ean (udako solstizio eguna) Akademiako matematikariek, lurrean, egungo eraikina dagoen tokian, Claude Perrault mediku eta arkitektoak (Charles Perrault idazle ospetsuaren anaia zena, eta hau Colberten idazkaria) diseinatutako eraikinaren kokapena zehazteko behar ziren meridianoa eta gainontzeko beharrezko lerroak marraztu zituzten. Behatokiaren erdiko lerroak, ordutik, Parisko meridianoa definituko du. Jada 1669an, Colbertek Jean-Dominique Cassini deitzen du Behatokia zuzen zezan, eta honek eraikinean aldaketak egitea agintzen du.

Meudonen, Meudongo gaztelua zegoen tokian dago.

Cassinitarrak

aldatu
 
Meridianoaren gela, Cassini gela deitua.

Behatokia, honen lehen 125 urteetan Cassini familiak zuzendu zuen:

Cassinitar guztiak oso presente egon ziren behatokian, baita bertan bizitzen egon ere.

Iraultzaren ondoren

aldatu

Cassiniko kondeak dimititu ondoren, Frantziar Iraultzak nahiko baztertuta utzi zuen behatokia honek monarkiarekin zuen loturaren ondorioz. Tokia ere ikuskatzen da nahiko biolentziarekin, bertan armak eta janaria aurkitzea espero zutelarik, Behatokiko instalakuntzetan aurkitu ez zirenak. Dirua falta izango da garai honetan.

1795ean, dekretu batek behatokia Luzera Biltzarraren barnean hartzen du, honen misioa astronomiaren garapena delarik. Joseph Lalande, Jean-Dominique Cassini, Pierre Méchain eta Jean-Baptiste Joseph Delambre astronomoak taldekideak dira eta soldata bat jasotzen dute.

Hurrengo urteetan, zuzendari postua, bata bestearen atzean, honakoei emango zaie:

Kanpo estekak

aldatu