Max Westenhöfer
Maximilian Joseph Johann Westenhöfer Knell (Westenhoefer edo Westenhöfer) (Ansbach, Bavaria, 1871 – Txileko Santiagon, 1957) alemaniar patologoa, biologoa eta akademikoa izan zen. Max Westenhöfer Rudolf Virchow-en dizipulua izan zen, beranduago Anatomia Patologikoko irakaslea Berlingo Unibertsitatean eta Txileko Unibertsitatean, eta bertan ezarri zuen patologiaren irakaskuntza Txilen. Gizakiaren eboluzioaren ur-tximinoaren hipotesiaren egilea ere izan zen.
| Max Westenhöfer | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Ansbach, 1871ko otsailaren 9a |
| Herrialdea |  Txile |
| Heriotza | Santiago, 1957ko irailaren 25a (86 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Berlingo Humboldt Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Ikaslea(k) | ikusi
|
| Jarduerak | |
| Jarduerak | antropologoa, patologoa, biologoa eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | Txileko Unibertsitatea |
Bizitza publikoa aldatu
Johan Karl Westenhoeffer irakaslearen eta Juana Knellen semea. 1890ean Federico Guillermo Mediku-Kirurgiako Errege Akademian sartu zen, eta 1891n utzi zuen hilabete batzuetarako soldadutza betetzeko. 1895ean graduatu ondoren 143. Infanteriako Erregimentuko mediku teniente izendatu zuten. 1907rako Berlingo Moabit Ospitaleko Autopsia Zerbitzuko burua zen, Medikuen Elkarteko idazkaria eta erakunde horretako egunkariaren zuzendaria. [1] 1908an Augusto Matte-k kontratatu zuen, Txileko gobernuko agenteak, Anatomia Patologikoko klaseak emateko Txileko Unibertsitateko Medikuntza Fakultatean, Txileko bere lankideena baino soldata handiagoa izanik, eta horrek inbidia eta nahigabea motibatuko ditu.
Kanporatzea aldatu
1911an Westenhofer txostena deituko dena argitaratu zuen, benetan Berliner Klinische Wochenschrift aldizkarirako bost artikulu izan ziren, non gogorki deskribatuko ditu hura hartzen zuen herrialdeko osasun-baldintzak eta higiene-ohiturak. Horrek gizartearen zati bat, bere lankideek eta herrialdeko egunkari nagusien protestak suposatu zituen eta, azkenean, gobernuak herrialdetik kanporatzea eragin zuen. Hala ere, txostena iritzi publikoak ezagututa, FECH Txileko Ikasle Federazioak, ikasleak, Txileko Langileen Federazioak ordezkatutako zenbait sindikatuk eta Malaquías Concha Alderdi Demokratikoko ordezkariak eta ezkerreko beste alderdiek lagunduko dute eta protesta egingo dute kanporatzeagatik. 1911ko abuztuan Txileko Unibertsitateko jendearen martxa eta kontzentrazio masiboa izan zen bertako egunkari baten egoitzara bere kanporatzearen aurka protesta egiteko eta hori ekiditeko helegite judiziala aurkezteko, irteera baino lehen onartu ez zena.
Ekarpen zientifikoak aldatu
Txilen egindako txostenean sifiliari buruzko ikerketak egiten ditu, gaixotasun honen jatorriaren inguruko gaur egungo eztabaidari buruzko datuak emanez. Westenhöfer-ek gaixotasunak eramaile indigenengan duen eragin txikia eta Europako jatorria duten kutsatuek jasaten dituzten efektu ikaragarriak antzeman ditu, eta horrek Europako konkista baino lehen Amerikan zegoen STG bati dagokiola baieztatzera bultzatzen du.
1942an Der Eigenweg des Menschen liburua argitaratu zuen "El camino al hombre (Gizakiarenganako bidea)" izenarekin itzulia, eta bertan ur-tximinoaren hipotesi eztabaidagarria planteatzen du. Teoria honek dio tximinoaren eboluzioaren momentu batean kostaldean izan zela, eta bertan ilerik gabeko tximino bihurtu zela, gantz gehiagorekin, zutik, etab. Hala ere, planteatutako ezaugarriak gorabehera, ez da teoria horren benetako ebidentziarik aurkitu (gaur egun sasizientziatzat jotzen da).
Txilerako itzulera aldatu
1911. urtean irten ondoren, Westenhöfer doktoreak zirujau militar gisa parte hartu zuen Alemaniako armadan Lehen Mundu Gerran, Burdinazko Gurutzeko domina lortuz. Gerra amaitu ondoren, Westenhöfer Berlingo Unibertsitatera itzuli zen patologiako irakasle gisa. Westenhofer 1929an itzuli zen Txilera urte batzuetarako, Alemaniara itzuliz, eta han argitaratu zuen liburua nazismoaren garaian.
Bigarren Mundu Gerraren amaieran, Txilera itzuli eta Unibertsitateko lanari berriro ekin zion. Bere ekarpenengatik Bernardo O'Higgins Merituaren Ordenaren domina eman zion Txileko gobernuak. Txilera egin zuen bigarren bidaian bere ikasleen artean Salvador Allende izan zen, Txileko etorkizuneko presidentea, eta horrengan eragin handia izan zuen. [2] Westenhöfer 1957an hil zen Txileko Santiagon, bere bigarren aberritzat jotzen zuen tokian, Santiagoko hilerri nagusian lurperatuta egonik. Txileko anatomia patologikoa garatzeko ondarea jarraitu zuten ikasleek, batez ere Ismael Mena irakasleak, Txileko Unibertsitatean, eta Roberto Barahona Silva irakasleak (1908-1982), Txileko Unibertsitate Pontifikaleko Patologia Sailaren sortzailea, Benedicto Chuaqui Jahiatt irakasleak ikasketa-etxe horretan jarraitutako tradizioa (1934-2003).
Bizitza pertsonala aldatu
Westenhöfer bi aldiz ezkondu zen. Anna Mariarekin[3] zuen lehen ezkontzatik hiru seme-alaba izan zituen: Grete, Txilen jaioa, eta Rudolf, Santiagoko Alemaniako Eskolan hezitakoa, eta Wolf. Wolf izan zen gerratik bizirik atera eta Berlinen bizi izan zen bakarra. Bere bigarren ezkontza Jutta Windmüllerrekin izan zen, bera baino luzeago bizi izan zena. [4]
Argitalpen batzuk aldatu
- Westenhofer, Max. 1927 . On the preservation of ancestor’s characteristics in human beings
ikusi [1] bere testuaren argazkiak eta bere teorien deskribapena. (ingelesez)
- Max Westenhofer „ Das Problem der Menschwerdung ” - Berlin: Nornen-Verl., 1935
- Max Westenhöfer: " Die Grundlagen meiner Theorie vom Eigenweg des Menschen " - Heidelberg: Winter-Verl., 1948
- Max Westenhöfer: „ Le problème de la genèse de l'homme “ - Condensé et annoté par * Serge Frechkop - Bruxelles: Sobeli, 1953
- Westenhöfer, Max: Der Eigenweg des Menschen: dargestellt auf Grund von vergleichend morphologischen Untersuchungen über die Artbildung und Menschwerdung . Berlin: Die Medizinische Welt, 1942
- Westenhöfer, Max: Die Grundlagen meiner Theorie vom Eigenweg des Menschen: Entwicklung, Menschwerdung, Weltanschauung . Heidelberg: Negua, 1948
Erreferentziak aldatu
- ↑ Revistas Universidad de Chile (g)
- ↑ Howard Waitzkin, Commentary: Salvador Allende and the birth of Latin American social medicine. Int. J. Epidemiol. (2005) 34 (4): 739-741.. .
- ↑ Anna Maria Westenhöfer in 1915. .
- ↑ Sievers Wicke (1958) page 52
Bibliografia aldatu
- Gonzalo Vial: Historia de Chile (1891-1973), volumen II, Triunfo y decadencia de la oligarquía, Stgo. Editorial Zig-Zag, 19990
- [2] Max Westenhofer-i buruzko txostena Txileko Anatomia Patologikoari egindako ekarpenean.
- [3] Txileko Mediku Aldizkariaren laburpenak, non Max Westenhofer-i buruzko artikuluak aurkitzen diren.
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q6795371
