Marasmio jangarri

Marasmio jangarria / Hankaluzea
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Marasmiaceae
Generoa	Marasmius
Espeziea	Marasmius oreades; Fr., 1836
Mikologia
	orriak himenioan
	txapel ganbila
	gero titi-formakoa
	himenioa adnatua da
	hanka biluzik dago
	espora zuriak dauzka
	saprobioa da
	jangarria da

Marasmio jangarria edo hankaluzea (Marasmius oreades) Marasmiaceae familiako onddo jangarri bat da. Udaberrian biltzen den perretxiko jangarri estimatua da, oso ondo kontserbatzen baita lehortuta.^[1]

Ekologia aldatu

Marasmius oreades espeziea Ipar Amerikan eta Europan bizi da, eta udaberrian eta udan agertzen da batez ere, nahiz eta urte osoan aurki daitekeen, baldintza klimatikoak egokiak badira. Larre eta belardietako espeziea da, eta arrunta da abereak bazkatzen diren guneetan. Kostaldean dunetan ere ager daitezke zenbaitetan.

Maitagarrien eraztunak osatuz hazten dira askotan, erdiguneko puntu batetik hasita, alea handiagoa hazten den heinean. Eraztun horietan belarra trinkoagoa eta sendoago hazten da, baina agortu ere lehenago egiten da. Beste batzuetan, ilarak eratzen dituzte.^[2]

Deskribapena aldatu

Txapelak 2-5 zentimetro artekoa da, kanpai formakoa, eliptikoa, erdian titi txiki bat duena. Hur edo krema kolorea du, kolore zurixka edo marroixka duten orri banatuak. Hanka estu, luze eta oso haritsua du, 3-6 zentimetro luze dena eta erraz okertzen dena apurtu gabe.^[3]

Haragi gozoa du, hurren usainekoa. Ez denez erraz usteltzen, ongi lehortzen da. Espora gardenak ditu.

Nahasteak aldatu

Marasmius collinus espeziearekin nahas daiteke, toki beretan hazten baitira. Uste da toxikoa dela. Desberdintasun nagusia da bigarrenak hanka huts eta hauskorra duela, eta berakatz usaina duela.

Okerragoa da nahastea Inocybe, Citocybe edo Lepiota generoetako zenbait espezierekin gertatzen bada, horiek toxikoagoak baitira.

Sukaldaritza aldatu

Marasmio jangarriaren 50 txapel lehor.

Perretxiko jangarri bikaina da, bere zaporeagatik estimatua, baina haragi gutxikoa denez, perretxikoetan adituenak direnek soilik biltzen dute.

Lehortu egin daiteke, kontserbaziorako. Horretarako, hanka kentzen zaio txapelari, eta zenbaitek txapelak hari batekin lotzen dituzte eta eseki egiten dituzte. Paper baten gainean eguzkitan ipintzea ere lehortzeko modu egokia da.