Malatioi
Malatoia konposatu organikoa da C10H19O6PS2 formula duena organofosfatoen familiakoa. Intsektizida gisa baliatzen da. Solido kolorgea da, nahiz eta komertzialki baratxuri usaineko likido marroi gisa saldu ohi den[1].
| Malatioi | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C10H19O6PS2 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | fosforo eta karbono |
| Mota | konposatu kimiko |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | 1,21 g/cm³ (20 °C) |
| Errefrakzio indiziea | 1,4985 |
| Disolbagarritasuna | 0,02 g/100 g (ur, 20 °C) |
| Fusio-puntua | 3 °C |
| Deskonposizio-puntua | 60 °C |
| Lurrun-presioa | 0 mmHg (20 °C) |
| Masa molekularra | 330,036067 Da |
| Erabilera | |
| Konposatu aktiboa | OVIDE (en)  |
| Tratatzen du | pedikulosi eta pedikulosi |
| Rola | acetylcholinesterase inhibitor (en) eta kantzerigeno |
| Arriskuak | |
| Denboran ponderatutako esposizio muga | 10 mg/m³ (10 h, baliorik ez) 15 mg/m³ (8 h, Ameriketako Estatu Batuak) |
| Flash-puntua | 163 °C (gutxienekoa, Cleveland open-cup method (en) ) |
| IDLH | 250 mg/m³ |
| Eragin dezake | malathion exposure (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | JXSJBGJIGXNWCI-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 121-75-5 |
| ChemSpider | 3864 |
| PubChem | 4004 |
| Reaxys | 1804525 |
| Gmelin | 141474 |
| ChEMBL | CHEMBL1200468 |
| RTECS zenbakia | WM8400000 |
| ZVG | 39980 |
| DSSTox zenbakia | WM8400000 |
| EC zenbakia | 204-497-7 |
| ECHA | 100.004.089 |
| MeSH | D008294 |
| RxNorm | 6606 |
| Human Metabolome Database | HMDB0014910 |
| KNApSAcK | C00059436 |
| UNII | U5N7SU872W |
| NDF-RT | N0000146761 |
| KEGG | C07497 eta D00534 |
Erabilera aldatu
Nekazaritzan eta lorategietan baliatzen da uzta ugari tratatzeko. Eltxoak eta Mediterraneoko fruta-eulia (Ceratitis capitata) tratatzeko oso erabilia da. Halaber gizakiotan buruko zorriak eta animalietako arkakusoak tratatzeko ere usatzen da. Toxikoa denez, tentuz erabiltzea gomendatzen da.
Europako Batzordeak mugatuta dauka 2012az gero elikagaietan egon daitekeen malatioi-kantitate maximoa[2].
Malatioia espektru zabaleko intsektizida denez, marigorringoeen edo erleen gisako intsektuentzat ere hiltzen ditu.
Toxikotasuna aldatu
Malatioia toxikoa da eta arnastuz, larruazalean zehar edo irentsiz sar daiteke gorputzean. Gizakiok eta animaliok nahikoa azkar ezabatzen dugu gorputzetik. Artropodeengan malatioia malaoxoi gisa metabolizatzen da zein azetilkolinesterasa entzimaren inhbitzailea den eta, ondorioz, nerbio-sistemaren funtzionamenduari eragiten dio.
Gizakiongan malatioi bidezko pozoitzeak sintoma hauek dauzka: goragalea, gihar-dardarak, karranpak, ahuldadea, arnasketa-arazoak, buruko mina eta diarrea[3][4].
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) PubChem. «Malathion» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).
- ↑ «Règlement (UE) n ° 270/2012 de la Commission du 26 mars 2012 modifiant les annexes II et III du règlement (CE) n ° 396/2005 du Parlement européen et du Conseil en ce qui concerne les limites maximales applicables aux résidus d'amidosulfuron, d'azoxystrobine, de bentazone, de bixafen, de cyproconazole, de fluopyram, d'imazapic, de malathion, de propiconazole et de spinosad présents dans ou sur certains produits» www.stradalex.eu (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).
- ↑ «Malathion General Fact Sheet» npic.orst.edu (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).
- ↑ «Malathion | Public Health Statement | ATSDR» wwwn.cdc.gov (Noiz kontsultatua: 2023-05-14).
