Lankide:Goizaldidt/Proba orria

Goizaldi Euskal Dantzari Taldea

Goizaldi Euskal Dantzari Taldea (Donostia, Gipuzkoa, 1948ko otsailaren 2a), Goizaldi Dantza Taldea izenez ere ezaguna, euskal dantza tradizionalaren taldea da. Kandido Pujana maisuaren gidaritzapean eman zituen lehen urratsak. Donostian egin zuen taldeak lehen agerraldia, 1948ko apirilaren 25an.

Euskal dantzak guztiak landu arren, taldea gipuzkoako dantza tradizionaletan oinarritzen da gehienik.

Goizaldi Euskal Dantzarien Biltzarreko kide da, eta Gipuzkoako Euskal Dantzarien Biltzarraren ordezkaritzari atxikita dago.

Historia

Iztueta - Olano - Pujana

Goizaldiren sorrera, hiru dantzari maisuren ondorengotzaren emaitza da.

Juan Ignacio Iztueta Etxeberria

Juan Ignacio Iztueta (Zaldibia, Gipuzkoa, 1767 - 1845) folklorista aitzindaria izan zen, folklore hitza oraindik ere asmatu gabe zegoenean. 1824. urtean "Guipuzcoaco dantza gogoangarrien condairak" idatzi zuen. Bertan 36 dantza biltzen ditu, dagozkien kondairak eta dantzatzeko erak deskribatuz. Europan dantzei buruz ezagutzen den lehenetariko liburua dugu. Bere liburua gipuzkoako dantzen erreferentzia bilakatu da dantzari guztientzako.

Gaztetatik dantza munduan murgilduta, Goierriko dantzak zabaltzeari ekin zion. Bere eskuetatik dantza talde ugari sortu ziren, herriz-herri dantzak irakasten ibiltzen bait zen. Dantzaria izateaz gain, idazlea ere izan zen. XIX. mendean gai profanoak euskeraz landu zituen lehen idazle laikotzat hartzen da.

Oso bizitza mugitua izan zuen Iztuetak. Hiru aldiz ezkonduta, 11 seme-alaba izan zituen, eta beste seme bat abandonatu egin zuen. Bere ideiengatik inkisizioak espetxeratua izan zen. Logroñoko kartzelan zegoela bere bigarren emaztea Kontxesiri idatzitako poesia famatua egin da.

Jose Antonio Olano Irastorza

Jose Antoniok (Zaldibia, Gipuzkoa, 1821ko ekainaren 29a - Ordizia, Gipuzkoa, 1882ko uztailaren 2a) dantza txikitatik bizi izan zuen. Bere etxetik gertu Iztuetaren etxea zegoen. Iztuetak bere etxe aurrean dantza nola irakasten zuen ikusita, Olano gazteari berehala sartu zitzaion dantza zaletasuna. Iztuetaren ikaslea, honen heriotzaren ondoren (1845) Goierriko dantzak erakusteko ardura hartu zuen Olanok. Lehenengo Zaldibiako dantza taldearen buru bezela.

Garaiko dokumentuek esaten duten arabera, Olanok zuzendutako taldeak San Juan bezperan, Korpus egunean eta herriko Santa Fe festetan dantzatzen ohi zuen. Beranduago Ordizian ezagutzen den lehen dantza eskola eratu zuen. Garai hartan Olanoren taldea jadanik ezaguna zen Euskal Herri osoan.

Olanok dantzarekiko sentitzen zuen amodioaren eredu ugari daude. Historiak dioenez, 1856. urteko San Ferminetan dantzatzeko, Olanok bere dantzari taldearekin Aralar zehar oinez egin zuen bidea. Egunbetez ibili ondoren Iruñara iritsi eta ezer ez gertatu ez balitz bezela bere emanaldia eman zuen. 1882. urtean Zumarragako Santa Isabel festak zirela eta, Olano Santa María la Antigua ermitan Gizon Dantza dantzatzera gonbidatu zuten. Dantza bukatuta ez zen oso ondo sentitu eta bere etxean ohera sartu behar izan zuen. Bederatzi egun beranduago, hil egin zen Jose Antonio Olano.

Jose Lorenzo Pujana Bidegain

Jose Lorenzo Pujanak (Ordizia, Gipuzkoa, 1868 - Donostia, Gipuzkoa, 1947) bost urte zituela hasi zen Olanok Ordizian zuen dantza eskolara joaten. Gorpuzkeraz txikia izanik dantzarako trebezia handia agertzen zuen. Bere lehen agerraldia Olanoren taldearekin Santa Anako festetan izan zen. Zortzi urte zituela jadanik dantzari taldeko buruzagia zen.

Olanoren heriotzaren ondoren bere irakaskuntza lana jarraitu zuen Pujanak. Iztuetak bere garaian egin zuen bezela, hainbat dantza talde sortu zituen Jose Lorenzok. 70 urte eman zituen Olanotik ikasitako dantzak erakusten.

1927. urtean Donostiako Udalak eskatuta, Donostiara etorri zen Pujana. Bertan Donostia eta Gipuzkoako Dantza Eskolaren ardura hartu zuen. 20 urtez izan zen dantza maixua Donostian, 1947. urtean hil zen arte.

Kandido Pujana Telleria

Kandido (Ordizia, Gipuzkoa, 1905 - Donostia, Gipuzkoa, 1985) Goizaldi Dantza Taldeko sortzailea izan zen. 1947. urtean bere aita zena Jose Lorenzo Pujanaren heriotza ostean, Donostiako Udaletxeko Dantza Eskolaren arduraduna bihurtu zen. Urte bat beranduago Goizaldi sortuko zuen. Bere aita bezela dantzari aparta izan zen.

Ezaguna da bere zorroztasuna dantzak irakasteko garaian. Dantzak ensaiatzeko orduan, bere eskuetan eramaten zuen makil batekin ematen zituen klaseak. Dantza agerraldietan ere beti taulatuaren gainean egoten zen, dantzariek egiten zuten edozein akats zuzentzeko.

Taldearen 25. urteurrena bete zenean omenaldia eskeini zion Goizaldik. Berari esker Iztuetak hasitako tradizioak Goizaldin du jarraipena. 1985. urtean, 80 urte zituela joan egin zitzaigun. Berak ereindutako hazia tinko dirau Goizaldi taldean.

Lehen urratsak

1948.urteko otsailaren 2an, astelehena, abiatu eta Kandido Pujana maixuaren talde gisa eman zituen lehen urratsak, gerora Goizaldi izenez bataiatuko zuten dantza taldeak. Lehen agerraldia Donostian egin zuen taldeak, 1948ko apirilaren 25ean.

Lehen aktuazioaren dantzariak hauexek izan ziren:Juan José Aranguren, Juan Mª. Montes, Antonio Ansola, Miguel Otegui, Antonio Fernandez Berridi, Juan Manuel Oronoz, Juan José Aramburu, José Luis Huesa, Pedro Mª. Martinez de Arbulo, José Ramón Torralba, Ignacio Gordejuela eta Jesús Mª. Martinez.

Urtebete geroago, 1949. urtean, estrainekoz atzerrian dantzatu zuen Kandido Pujanaren talde berri honek. Paben (Frantzia) egin zuten atzerriko lehen agerraldia, Irungo Orfeón de los Buenos Amigos taldearekin, nekazal azoka batean.

1951. urtean, taldea sortu eta hiru urtera, taldeari izena jarri behar ziotela pentsatu zuten Kandido Pujanaren aginduetara dantzatzen zuten gazteek. José Ignacio Montes Astigarragak eginiko proposamena aukeratu egin zen, hau da, taldeari "GOIZALDI" izena ipintzea. Urte hau, 1951, garrantzitsua izan zen Goizaldi Dantza Taldearen etorkizunerako. Urte horretako urrian sortu zen nesken taldea. Gisa horretan taldeak indar berezia hartu zuen. Jendaurreko agerraldiak nabarmen ugaritzen dira data horretatik aurrera.

1953. urteko da Goizaldiko Zuzendaritza Batzordeak egindako bilera bati erreferentzia egiten dion artxiboko lehen idazkia. Urte horretako maiatzaren 3an egindako bileraren aktak, Bilbon egin beharreko aktuazio bati erreferentzia eginez, taldea "LOS BALLETS VASCOS de SAN SEBASTIAN "GOIZALDI", discípulos del Maestro Pujana" izenarekin aurkeztu behar ziola zioen.

Sariak eta Jaialdiak

Urtea	Jaialdia	Lekua	Saria
1949	Pabeko Nazioarteko Jaialdia	Pabe, Frantzia
1953	Languiedoco Nazioarte Jaialdia Landetako Nazioarteko Jaialdia Girondeko ikuskizuna	Languedoc, Frantzia Landak, Frantzia Gironde, Frantzia
1954	Gerseko ikuskizuna	Gers, Frantzia
1955	Landetan agerraldia Llangolleneko Nazioarteko Jaialdia	Landak, Frantzia Llangollen, Erresuma Batua	3.saria
1956	Llangolleneko Nazioarteko Jaialdia Landetan agerraldia	Llangollen, Erresuma Batua Landak, Frantzia	1.saria
1957	Gerseko ikuskizuna	Gers, Frantzia
1958	Landetako ikuskizuna Girondeko ikuskizuna Riviera dei Fioriko Nazioarteko Jaialdia Niza-Canneseko Nazioarteko Folklore Jaialdia	Landak, Frantzia Gironde, Frantzia Riviera dei Fiori, Italia Niza eta Cannes, Frantzia
1959	Landetako ikuskizuna Bretainiako Nazioarteko Jaialdia Messinako Nazioarteko Folklore Jaialdia	Landak, Frantzia Bretainia, Frantzia Messina, Sizilia
1960	Capbretongo Nazioarteko Jaialdia Cacereseko Nazioarteko Jaialdia	Capbreton, Frantzia Caceres, Espainia	1.saria
1961	Gisorseko Nazioarteko Jaialdia Niza-Canneseko Nazioarteko Folklore Jaialdia Beaulieu-Sur-Mereko ikuskizuna Capbretongo Nazioarteko Jaialdia	Gisors, Frantzia Niza eta Cannes, Frantzia Beaulieu-Sur-Mer, Frantzia Capbreton, Frantzia	1.saria
1962	Borgosesia-Vercellia Nazioarteko Folklore Jaialdia	Borgosesia-Vercellia, Italia
1963	Bonn-Erbacheko Nazioarteko Jaialdia Lyoneko Nazioarteko Jaialdia	Bonn-Erbach, Alemania Lyon, Frantzia
1964	Pragako Nazioarteko Folklore Jaialdia Bratislavako Nazioarteko Jaialdia	Praga, Txekiar Errepublika Bratislava, Eslovakia
1965	Lefkaseko Nazioarteko Jaialdia	Lefkas, Grezia
1966	Middlesbroughko Nazioarteko Folklore Jaialdia	Middlesbrough, Erresuma Batua	2.saria
1967	Folkeston Nazioarteko Folklore Jaialdia Le-Havreko Nazioarteko Jaialdia	Folkeston, Erresuman Batua Le-Havre, Frantzia
1968	Herning-Kopenhageko Nazioarteko Jaialdia	Herning-Kopenhage, Dinamarka
1969	Krems Nazioarteko Folklore Jaialdia	Krems, Austria
1970	Niza Nazioarteko Folklore Jaialdia	Niza, Frantzia
1971	Hoorn Nazioarteko Folklore Jaialdia	Hoorn, Herbereeak
1972	Asel Nazioarteko Folklore Jaialdia	Asel, Suezia
1973	Palmako Nazioarteko Jaialdia	Palma, Espainia
1974	Zagreb Nazioarteko Folklore Jaialdia	Zagreb, Kroazia
1975	Municheko Zerbeza Feria	Munich, Alemania
1976	Bitburg Nazioarteko Folklore Jaialdia	Bitburg, Alemania
1977	Schoten Nazioarteko Folklore Jaialdia	Schoten, Belgika
1978	Newcastle Nazioarteko Folklore Jaialdia	Newcastle, Erresuma Batua
1979	Mechelen Nazioarteko Folklore Jaialdia	Mechelen, Belgika
1980	Wiesbaden Nazioarteko Jaialdia	Wiesbaden, Alemania
1981	Bergen Nazioarteko Folklore Jaialdia	Bergen, Noruega
1982	Sidmouth Nazioarteko Folklore Jaialdia	Sidmouth, Erresuma Batua
1983	Dublin Nazioarteko Folklore Jaialdia	Dublin, Irlanda
1984	Wiesbaden Nazioarteko Folklore Jaialdia Dormund Nazioarteko Folklore Jaialdia Iparraldeko Karolina Nazioarteko Folklore Jaialdia	Wiesbaden, Alemania Dormund, Alemania North Carolina, AEB
1985	Dormund Nazioarteko Folklore Jaialdia Dusseldorf Nazioarteko Folklore Jaialdia	Dormund, Alemania Dusseldorf, Alemania
1986	Ubersse-Feldwies Nazioarteko Folklore Jaialdia	Ubersse-Feldwies, Bavaria, Alemania
1987	Boise Euskal Festa Newcastle Nazioarteko Folklore Jaialdia	Boise, Idaho, AEB Newcastle, Erresuma Batua
1988	Confolens Nazioarteko Folklore Jaialdia, Argia Dantza Taldearekin	Confolens, Frantzia
1989	Ludwigstein-Colbe Nazioarteko Folklore Jaialdia	Ludwigstein-Colbe, Alemania
1990	Berlin Nazioarteko Jaialdia Jolina Gora Nazioarteko Folklore Jaialdia	Berlin, Alemania Jolina Gora, Polonia
1991	Ubersse-Feldwies Nazioarteko Folklore Jaialdia	Ubersse-Feldwies, Bavaria, Alemania
1996	Messinako Nazioarteko Folklore Jaialdia	Messina, Sizilia
1997	Rovaniemi Justaiset Festival	Rovaemi, Finlandia
1998	Ankara Nazioarteko Jaialdia	Ankara, Turkia
1999	Gulpilhares Nazioarteko Folklore Jaialdia	Gaia, Portugal
2000	Kordobako euskal etxea Barilocheko ikuskizuna Buenos Aires ikuskizuna Mar de Plata ikuskizuna	Kordoba, Argentina Bariloche, Argentina Buenos Aires, Argentina Mar de Plata, Argentina
2001	Rubifolk	Rubi, Katalunia, Espainia
2002	Kaszcinbarzcika Nazioarteko Folklore Jaialdia	Kaszcinbarzcika, Hungaria
2003	Mollet del Valles Nazioarteko Jaialdia	Mollet del Valles, Katalunia, Espainia	1.saria
2004	Rosarioko Nazioarteko Folklore Jaialdia Paranáko ikuskizuna Suipachako ikuskizuna	Rosario, Argentina Paraná, Argentina Suipacha, Argentina
2005	Mollet del Valles Nazioarteko Jaialdia	Mollet del Valles, Katalunia, Espainia
2006	Pola de Siero Nazioarteko Dantza Jaialdia	Pola de Siero, Espainia
2007	Sidi-bel-abbès Nazioarteko Folklore Jaialdia	Sidi-bel-abbès, Algeria	1.saria
2008	Celje eta Zalec Nazioarteko Folklore Jaialdia	Celje eta Zalec, Eslovenia
2009	Mezinarodni folklorni festival Cerveny Kostelec	Červený Kostelec, Txekiar Errepublika
2010	Rubifolk Nazioarteko Taskopru kultura eta barazuri festibala	Rubi, Katalunia, Espainia Taskopru, Turkia
2012	Braccianoko gazteluko Nazioarteko Folklore Jaialdia	Bracciano, Italia
2013	Cenicientos Nazioarteko Folklore Musikaren Jaialdia Celestino Graça Nazioarteko Folklore Jaialdia	Madril, Espainia Santarem, Portugal
2015	Rodez Nazioarteko Folklore Jaialdia	Rodez, Frantzia
2016	Mediterraneoko Nazioarteko Folklore Jaialdia	Murtzia, Espainia
2018	Idaho International Summerfest Boiseko I. Oinkari eta Goizaldi Dantzari Eguna	Rexburg, Idaho, AEB Boise, Idaho, AEB
2022	59. Beskidy Highlanders Kultur Astea eta 31. Nazioarteko Folklore Elkarteratzea	Bielsko-Biala, Polonia