Karl Drais
Karl Freiherr von Drais ( 1785eko apirilaren 29a, Karlsruhe – 1851ko abenduaren 10a, Karlsruhe ), bere izen osoa Karl Friedrich Christian Ludwig Freiherr Drais von Sauerbronn da. 1849az geroztik Karl Drais Herritarra da. Alemaniar asmatzaile eta ikertzaile oso aktiboa izan zen XIX. mendearen hasieran. Ondoren draisina deitu zen Laufmaschine-ren (korrika egiteko makina) asmatzailea izan zen. Ondoren, belozipedoa (egungo bizikleta) izango zenaren aitzindaria izan zen.
| Karl Drais | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Karlsruhe, 1785eko apirilaren 29a |
| Herrialdea |  Badengo Dukerri Handia |
| Heriotza | Karlsruhe, 1851ko abenduaren 10a (66 urte) |
| Hobiratze lekua | Hauptfriedhof Karlsruhe (en)  Alter Friedhof (en) |
| Familia | |
| Aita | Karl Wilhelm Ludwig Friedrich Drais von Sauerbronn |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Heidelbergeko Unibertsitatea |
| Hizkuntzak | alemana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea, forester (en) eta diseinatzailea |
| Lantokia(k) | Waldkatzenbach (en) eta Karlsruhe |
Biografia aldatu
1785eko apirilaren 29an jaio zen Karlsruhen. Aita Karl Wilhelm Ludwig Friedrich Drais von Sauerbronn Badengo auzitegi nagusiko epailea izan zen. Ama Margarete Ernestine von Kaltenthal zen eta bataioko aitabitxia Karlos Frederiko Badengoa margravea izan zen. Karlsruhe-n batxilergoa amaitu zuen eta 1803tik 1805era arkitektura, nekazaritza eta fisika ikasi zituen Heidelbergeko Unibertsitatean. Etapa honen ondoren, baso gaietan aritu zen Schwetzingenen eta 1810ean Badengo Dukerri Handian barruti jakinik gabeko baso ikuskatzailea zen, baina urtebete beranduago zerbitzua utzi zuen bere asmakizunetan aritzeko. 1818an, Karlos Duke Handiak mekanikako irakasle izendatu zuen, eta erretiratu ahal izan zen, oraindik gaztea, bere soldatari eutsiz, orduan bere asmatzaile karrera oparoa jarraitzea ahalbidetu ziona.
Asmakizunak aldatu
Pianoaren tekletarako makina bat asmatu zuen, 25 letrentzako teklekin idazteko makina bat (ikusmena galtzen ari zen aitarentzat). 1829an, dagoeneko zinta zulatu batean grabatzen zuen 16 letretako idazteko makina estenografiko bat atera zuen. Ospetsu egingo zuena, bizikletaren aitzindariaren asmakizuna izan zen, "Makina ibiltaria" edo draisina (bi gurpileko belozipedo moduko bat), zeinarekin bere lehen erakustaldia jendaurrean egin zuen Mannheimetik Schwetzingenera 1817ko ekainaren 12an, Karlsruhetik Kehlerako bidaia batekin amaituz. 1818an dukerriaren pribilegio bat jaso zuen, gaur egun patente baten baliokidea, eta ondoren Prusian eta Frantzian patenteak.
1813an, Draisek pedalez propultsatutako lau gurpileko ibilgailu bat sortu zuen, eta, ondoren, birabarkiz atzeko gurpilen artean. Animalien trakziorik behar ez zuten ibilgailuen eraikuntza interesgarria zirudien, oloaren prezioa 1812tik aurrera igo zelako, eta, batez ere, uzta txarrak izan zirelako 1816an – Udarik izan ez zen urtean –, Tambora sumendiaren leherketaren ondorioz, 1815ean.
Drais, demokrata bat zen, eta, 1849an, soldaduen matxinadetan, Badengo Iraultza deritzonaren esparruan, bere noblezia tituluari publikoki uko egin zion, baina, hiru hilabete beranduago, prusiar okupatzaileek, berriz onartzera behartu zuten.
- Hans-Erhard Lessing: Automobilität - Karl Drais und die unglaublichen Anfänge . Maxime-Verlag, Leipzig 2003. ISBN 3-931965-22-8
- Hermann Ebeling: Der Freiherr von Drais: das tragische Leben des "verrückten barons". Ein Erfinderschicksal im Biedermeier . Braun, Karlsruhe 1985. ISBN 3-7650-8045-4 (bere bizitzako erakusketa bateko datuak)
- Heinz Schmitt: Karl Friedrich Drais von Sauerbronn: 1785-1851; ein badischer Erfinder; Bere 200 urtebetetzea erakusketa; Stadtgeschichte im Prinz-Max-Palais, Karlsruhe, 9. März-26. 1985. Mai; Stadt. Reiss-Museum Mannheim, 1985eko uztailak 5 - abuztuak 18. Stadtarchiv Karlsruhe, Karlsruhe 1985. (The Lessä wieder aufgegebene Thesen dauka)
- Michael Rauck: Karl Freiherr Drais von Sauerbronn: Erfinder und Unternehmer (1785-1851) . Steiner, Stuttgart 1983. ISBN 3-515-03939-2 (Personalakte vollständig abgedruckt; Prioritätenschwindel noch unerkannt)
- Karl Hasel: Karl Friedrich Frhr. Drais von Sauerbronn, Peter Weidenbach-en (Red. ): Biographie bedeutender Forstleute aus Baden-Württemberg . Schriftenreihe der Landesforstverwaltung Baden-Württemberg, 55. banda. Herausgegeben vom Ministroum for Ernährung, Landwirtschaft eta Umwelt Baden-Württemberg. Landesforstverwaltung Baden-Württemberg und Baden-Württembergergische Forstliche Versuchs- und Forschungsanstalt, Stuttgart und Freiburg im Breisgau 1980, S. 99-109 (jarduera politiko ezezagunak)
- " Neuen Deutschen Biographie " artikulua Sigfrid von Weiher-en eskutik
Kanpo estekak aldatu
- karl-drais.de des ADFC Mannheim, 15 hizkuntza baino gehiagotan biografia laburrarekin
- www.karldrais.de S. Fink eta HE Lessing bere biografoek
- Karl Friedrich Drais von Sauerbronn: bizikletaren asmatzailea Archivado , Karlsruhe Hiria
- Informationen zu Karl Drais Karlsruheko ikastetxeko Carl-Hofer-en informazio orria
- Karl Drais Baden-Baden Hans-Erhard Lessing biografoarena (alemanez)
Datuak: Q77122
Multimedia: Karl Drais / Q77122
