Karlsruhe
Karlsruhe[1] Alemaniako Baden-Württemberg estatuan dagoen hiria da, Alemania eta Frantziaren arteko mugan dago. Karlsruhe eskualdeko hiriburua da. 2009. urtean 291.959 biztanle zituen.
Karlsruhe Karlsruhe | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hiri-barrutia | |||||||||||||||||||||
Administrazioa | |||||||||||||||||||||
Estatu burujabe | Alemania | ||||||||||||||||||||
Alemaniako estatua | Baden-Württemberg | ||||||||||||||||||||
Baden-Württembergeko gobernu-eskualde | Karlsruhe | ||||||||||||||||||||
Alkatea | Frank Mentrup | ||||||||||||||||||||
Izen ofiziala | Karlsruhe | ||||||||||||||||||||
Jatorrizko izena | Karlsruhe | ||||||||||||||||||||
Posta kodea | 76229, 76131, 76137, 76133, 76135, 76139, 76149, 76199, 76185, 76187, 76189, 76227 eta 76228 | ||||||||||||||||||||
Udalerri kodea | 08212000 | ||||||||||||||||||||
Geografia | |||||||||||||||||||||
Koordenatuak | 49°01′N 8°24′E / 49.02°N 8.4°E | ||||||||||||||||||||
Azalera | 173,42 km² | ||||||||||||||||||||
Altuera | 121 m | ||||||||||||||||||||
Mugakideak | Eggenstein-Leopoldshafen, Stutensee, Weingarten (Baden), Pfinztal, Karlsbad, Waldbronn, Ettlingen, Rheinstetten, Hagenbach eta Wörth am Rhein (en) | ||||||||||||||||||||
Demografia | |||||||||||||||||||||
Biztanleria | 309.964 (2023ko abenduaren 31) 309.964 (2023)/(2022)/(2021)/(2021)/(2019)/(2017)/(2016)/(2015)/(2015)/(2014)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961) | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Dentsitatea | 1.787 bizt/km² | ||||||||||||||||||||
Informazio gehigarria | |||||||||||||||||||||
Sorrera | 1715eko ekainaren 17a | ||||||||||||||||||||
Telefono aurrizkia | 0721 | ||||||||||||||||||||
Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||||||||||||
Hiri senidetuak | Vinnytsia, Nancy, Nottingham, Krasnodar, Timișoara, Halle eta Torfaen | ||||||||||||||||||||
Matrikula | KA | ||||||||||||||||||||
karlsruhe.de eta stadt-karlsruhe.de |
Geografia
aldatuKarlsruhe Rhin ibaiaren ekialdeko ertzean kokaturik dago, 100 metrotako garaieran. 49º paraleloak zeharkatzen du hiria. Frantziarekiko mugatik 15 kilometro eskasera dago.
Karlsruheko jauregia erdian dago eta 32 kale ateratzen dira bertatik, gurpil baten erradioen gisa. Gaur egun alde zaharrak antzinako planoari darraio, baina auzo berriek patroi praktikoagoari darraizkio.
Historia
aldatuKarlsruhe izenak "Karlosen atsedena" esan nahi du alemanez, Karlos Gilen Baden-Durlacheko Mangraveak amets egin baitzuen bere burua alegiazko hiri hau fundatzen. Karlos bera izan zen Durlachko biztanleekin arazoak izan ondoren 1715ean Karlsruhe sortu zuena. Eraikitako jauregiaren inguruan sortu zen hiria Baden-Durlacheko hiriburu bihurtu zen 1771ean eta Badengo estatuaren hiriburu izaten jarraitu zuen 1945 arte.
Klima
aldatuDatu klimatikoak (Karlsruhe) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 4 | 6 | 11 | 15 | 20 | 23 | 26 | 25 | 22 | 15 | 9 | 5 | 15.0 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1 | -1 | 2 | 5 | 9 | 12 | 14 | 14 | 11 | 7 | 2 | -0 | 6.1 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 56 | 53 | 53 | 61 | 79 | 86 | 71 | 66 | 53 | 58 | 66 | 66 | 770 |
Iturria: [2] |
Ondasun nabarmenak
aldatu- Karlsruhe jauregia (Karlsruher Schloss): 1715ean Karlos Gilen Baden-Durlach Mangravekoak eraikitako jauregi barroko eta neoklasikoa. Lorategi ederrak ditu.
- Merkatu plaza (Marktplatz): Jauregiaren hegoaldean kokaturik dago eta bertan daude udaletxea (Rathaus), Eliza luteranoa (Evangelische Stadtkirche) eta Karlos Gilenen hilobiaren gaineko piramidea.
- Dukerri Handiko Hilerriko Kapera: 1889 eta 1896 artean eraikitako mausoleoa.
Zuzenbidea
aldatuHiri honetan Alemaniako Konstituzio Auzitegiaren egoitza kokatzen da.
Kirolak
aldatuBi futbol talde ditu, biak ere Alemaniako txapeldunak izanak. Karlsruher SC-k 1909ko txapelketa eta bi kopa irabaziak ditu eta Karlsruher FV-k 1910ko txapelketa. Gaur egun bietatik inor ez dabil Ligako lehen mailan.
Karlsruhetar ezagunak
aldatu- Karl Benz (1844-1929): Alemaniar ingeniaria, Mercedes-Benz auto enpresaren sortzailea.
- Oliver Bierhoff (1968- ): Futbolaria.
- Oliver Kahn (1969- ): Futbol atezaina.
Hiri senidetuak
aldatuKarlsruhe ondorengo hiriekin senidetuta dago:
- Nottingham (Erresuma Batua)
- Nancy (Frantzia)
- Krasnodar (Errusia)
- Timişoara (Errumania)
- Halle (Saxonia-Anhalt) (Alemania)
Iruditegia
aldatu-
Aireko ikuspegia
-
Udaletxea
-
San Bonifazio eliza
-
2010eko Fest Karlsruhe jaialdia
Erreferentziak
aldatuDemografia
aldatuIkus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.
Kanpo estekak
aldatu- Karlsruhe hiriko webgunea (Alemanez)