Kareliera[1] (karjala, karjal edo kariela) uraldar familiaren hizkuntza bat da. Kareliarrek hitz egiten dute eskualde zabal batean, Finlandiako golkotik Itsaso Zurira arte, Errusian eta Finlandian beraz.

Kareliera
karjalan kieli
Karelieraren hedapena
Datu orokorrak
Lurralde eremuaFinlandia
 Errusia
Hiztunak80.000 (2002)
OfizialtasunaKareliako Errepublikako bandera Karelia
UNESCO sailkapena3: arriskuan
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza
uraldar hizkuntzak
Ugrofinlandiar hizkuntzak
Fino-permiar hizkuntzak
Fino-volgaitar hizkuntzak
hizkuntza fino-samiak
hizkuntza baltiar-finlandiarrak
Northern Finnic (en) Itzuli
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiasubjektu aditza objektua eta hizkuntza eranskaria
Alfabetoalatindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2krl
ISO 639-3krl
Ethnologuekrl
Glottologkare1335
Wikipediakrl
UNESCO1518
IETFkrl
Endangered
Languages Project

2368

Kareliako Errepublikan hizkuntza ofiziala da, Finlandian aldiz finlandieraren dialektoa kontsideratzen da.[2]

Historia

aldatu

Aurretik finlandieraren dialekto bat bezala sailkatu zen, baina gaur egun hizkuntza ofizialtzat hartzen da.[3] Errusiako Karelia ekualdean du jatorria, Bigarren Mundu Gerran ordea kareliar errefuxiatu ugarik Finlandiara egin zuen ihes eta komunitate horiek dira Finlandian karelieraz hitzegiten dutenak.

Gaur egun iraungitzeko arriskuan dago, hiztunen %45a 65 urtetik gorakoa baita eta %1a soilik 15 urtetik beherakoa.

Ezaugarriak

aldatu

Azpibanaketak

aldatu

Hiru multzotan banatzen da kareliera:

  • Benetako Kareliera, 40.000 biztanlek hitzegiten dutenak.
  • Olónetseko kareliera, livio ere deitua, 30.000 hiztun dituena. Batzuetan hizkuntza bereizi gisa hartzen da.
  • Ludiarra, bepsaeratik oso hurbil dagoena, 5.000 biztanlek hitzegiten dute.

Idazkera

aldatu

Errusiar hizkuntzetan gertatzen ez den bezala, kareliera idazteko latindar alfabetoa erabiltzen da 1989an idazkera zirilikoa ordekatu zuenetik.[2]

Hizkiak

aldatu

Zortzi bokal ditu, fonemaren luzera kontutan hartuta 11 dira. 20 kontsonante ditu eta hauetako bi hizki bikoitzez errepresentatzen dira, ts eta dž.

Erreferentziak

aldatu

Kanpo estekak

aldatu



  Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.