Hedile
Hédile antzinako grezieraz: Ἥδυλη 'otzantxo') Atenasko K. a. III. mendeko greziar olerkaria izan zen. Ateneoren Jakintsuen Oturuntza laneko aipu baten bidez ezagutzen da. Ateneoaren arabera, Moskine izeneko beste poeta atiko ezezagun baten alaba zen eta Hedilo poetaren ama. [1][2][3] Samosen, Asklepiadesen idazle-zirkulua ospetsuko kide izan zen. Bere "Eszila" poemako hamar bertso baino ez dira geratzen Ateneok jasoak. Gai bezala erkidetasunik gabeko amodioa duen distiko elegiakotan konposaketa bat asmatzen uzten dute, narrazio mitiko marjinal baten esparruan, poeta helenistikoen gustukoa zen bezala: Glauko eta Eszilaren amodioen kontakizuna. Bai formagatik, bai pasadizoagatik, Hedileren poema helenismoan genero poetikoak berritzen saiatu zen korrontean kokatzen da.[4]
| Hedile | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | K.a. I. milurtekoa |
| Herrialdea | Antzinako Atenas |
| Heriotza | K.a. I. milurtekoa ( urte) |
| Familia | |
| Ama | Moschine |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | antzinako greziera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta, idazlea, epigrammatist (en)  eta elegist (en) |
| Genero artistikoa | iambic poetry (en) |
Obra aldatu
.JPG)
Hedileren poesiaren berri dugu Ateneok aipatutako Scylla poema elegiakoaren bi distiko eta erdiri esker. Lerro urri hauek aski dira adierazteko Ovidiok Metamorfosiak lanean erakutsi zuen emakume errukiorra Hedilek asmatu zuela, hau da, bere bertsioa inspirazio iturri izan zela latindar idazlearentzat. Hedileren olerki elegiakoaren zati bakar batek irauten du bizirik. Ebidentzia bat du, munstro homerikoarekin batera Scyllus-en alaba Hydne ("patronimikoki", "Scyllis") identifikatu ahal izateko. Izan ere, Aeskrionek Hydne, Scyllus urpekariaren alaba lehendabizi eta Hedilek gero "Eszila ninfa" figura berri bihurtu zuten. Kontakizun berri hauek munstro beldurgarriak humanizatzeko zaletasun helenistiko bera islatzen dute:[5]
... τὸν Γλαῦκον ἐρασθέντα Σκύλλης ἐλθεῖν αὐτῆς εἰς τὸ ἄντρον ἢ κόγχου δωρήματα φέροντ’ Ἐρυθραίης ἀπὸ πέτρης, ἢ τοὺς ἀλκυόνων παῖδας ἔτ’ ἀπτερύγους, τῇ νύμφῃ δύσπιστος ἀθύρματα. δάκρυ δ’ ἐκείνου καὶ Σειρὴν γείτων παρθένος οἰκτίσατο· ἀκτὴν γὰρ κείνην ἀπενήχετο καὶ τὰ σύνεγγυς Αἴτνης. (Glauko, Eszila desiratzen zuelarik, bere haitzulora iritsi zen. Ninfari, opari gisa eraman zizkion Eritreako haitzaren maskorrak zein hegalik gabeko martintxori-txitak, berak [Glaukok] ezer espero ez bazuen ere. Eta haren negarrarekin Sirena dontzeila bat errukitu zen, paraje hartakoa, igerian baitzetorren bueltan bazter malkartsu haietan barna eta Etnatik hurbil).
Iraun duen zati honetan klabe homerikoak ugariak dira. Nahiz eta ninfa bat izan, Eszila hau Siziliako kostaldeko itsas haitzulo batean bizi da, gutxienez Sirena baten inguruan. Hala ere, Odiseo proben itzulpen tragiko eta sentimental honetan, Eszila xarmangarria da, eta Sirena bihotz bigunekoa.[5]
Emakumeen obraren kontserbaziorako oztopoak aldatu
Hedilo semearen dozena bat olerki iritsi zaizkigu, Heliderena, aldiz, zati bat bakarrik eta Moskine amarena bakar bat ere. Hediloren olerkiek, egilearen inguruan jarduera poetikoak emakumeen esparrutik kanpokotzat ez sentitzearen zantzuak ematen dituzte. Hori dela eta, senide bakoitzaren obraren hedapena faktoreen azterketan sartu gabe, familia honetan gertatutakoak genero arrazoiengatiko transmisioaren balizko bereizketa bat irudika lezake: [6][4]
Erreferentziak aldatu
- ↑ «PerseusCatalog» catalog.perseus.org (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
- ↑ Smith, William. (2005). A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. By various writers. Ed. by William Smith. Illustrated by numerous engravings on wood.. (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
- ↑ «Katalog der Deutschen Nationalbibliothek» portal.dnb.de (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) VV, AA. (2020-03-03). Grecorromanas. Lírica superviviente: Edición, introducción y traducción a cargo de Aurora Luque. Austral ISBN 978-84-08-22614-7. (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
- ↑ a b Lowe, Dunstan. (2011-07). «Scylla, the Diver’s Daughter: Aeschrion, Hedyle, and Ovid» Classical Philology 106 (3): 260–264. doi:. ISSN 0009-837X. (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
- ↑ (Gaztelaniaz) Arostegui, Maria Esther Conejo. (1999-06-15). «La mujer en la poesia lirica griega» Revista de Filología y Lingüística de la Universidad de Costa Rica 25: 199–205. (Noiz kontsultatua: 2021-08-05).
Datuak: Q5697818
