Eloko gaztelua

Eloko gaztelua Nafarroa Garaiko Ibargoiti ibarreko Elo udalerrian kokatutako gaztelu bat da. Erdi Aroan, Eloko hiribildua gaztelu gotor horrek babestu zuen, Nafarroako Erresumako ospetsuenetako bat, eta haren aztarna gutxi batzuk baino ez dira geratzen herrian nagusi den mendian.

Eloko gaztelua
Gazteluaren aztarnak
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Elo
Koordenatuak	42°42′18″N 1°30′37″W

Historia

XIII. mendetik dokumentatutako alkaideekin, XIV. mendearen lehen urteetan, teilatuetako ura algibera eramaten zuten harrizko kanalak konpondu ziren. Etxeak ere estali ziren eta jagolearen ganbara berregin zen. Gaztelua segurtasun espetxea izan zen bere bizitza osoan. 1313an, Mayet de Cap alkaidea zela, infantzoi-biltzarretan parte hartu zuten presoak zeuden.

Inbasio edo arrisku kasuetan, gazteluan Untzitibar, Elortzibar eta Ibargoiti ibarretako biztanleak egoten ziren. Artilleria izan zuen lehen gazteluetako bat izan zen, 1379an kanoiak baitzituen.

1452an, Nafarroako Gerra Zibilan, hiribildukoek, agaramontarrak zirenak, gaztelua eskuratu zuten, zeinaren alkaidea eta goarnizioa beaumontarrak baitziren. Bianako Printzeak, horren jakitun, Elo setiatu zuen, armaz okupatu zuen, eta handik gaztelua bonbardatu zuen.

1513an, gaztelua konpontzeko lan garrantzitsuak egin zituen Martin Orendaingoa harginak. Kapera, algibea, omenaldiaren dorrea, behe-hesiko eta hesi handiko ateak, hiru dorre eta hainbat ganbera landu ziren.

Gutxirako balio izan zuten hobekuntzek. 1521. urtean, Karlos V.aren Errege Zedula zela eta, gaztelua osorik eraisteko agindu zen, Nafarroako beste asko bezala, guztietan goarnizioa mantendu ezin zelako. Hala ere, erabaki zen Gongorako jaunak atxikipen-eskubideak jasotzen jarrai zezala, gazteluak zutik jarraituko balu bezala.

1970 inguruan, indusketa eta hondakinak kentzeko lanak egin ziren, eta, horren ondorioz, desagertutako gotorlekuaren nukleo nagusiko planta berreskuratu zen. Oinplano karratua eta dorreak zituen muturretan, eta omenaldiaren dorrea erdian.

Aztarnak

Elomendi mendiaren gailurrean, zeinaren magalean Elo dagoen, gazteluaren hondarrak daude, eta oraindik ere haren forma ikusten da.

Erreferentziak

• Nafarroako Entziklopedia Handia | ELO. (Noiz kontsultatua: 2022-01-09).

Ikus, gainera

• Elo
• Ibargoiti
• Nafarroako Erresuma

Kanpo estekak

• Datuak: Q110628361