Du Fu
Du Fu edo 杜甫, hizkuntza erromaniko batzuetan Tu Fu bezala idatzia, (712-770) Tang dinastiako poeta eta politikari txinatarra izan zen. Li Bai (Li Po) bere garaikide eta lagun zaharrarekin batera, Txinako poetarik handiena deitzen zaio.
| Du Fu | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | 杜甫 |
| Jaiotza | Gongyi, 712 |
| Herrialdea | Tang dinastia |
| Heriotza | Tanzhou (en)  , 770 (57/58 urte) |
| Hobiratze lekua | tomb of Du Fu (en) |
| Familia | |
| Aita | Du Xian |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Leinua | Du clan of Jingzhao (en) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | txinera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta, idazlea eta kaligrafoa |
    | |
Biografia aldatu
Bere anbiziorik handiena bere herrialdea funtzionario arrakastatsu gisa zerbitzatzea zen, baina ez zen beharrezko egokitzapenak egiteko gai izan. Bere bizitza, herrialde osoarena bezala, 755ko An Lushanen matxinadak suntsitu zuen, eta bere azken 15 urteak kezka garai ia etengabea izan ziren.
Bere bizitzan zehar eta hil eta berehala, Du Fu ez zen oso estimatua izan. Neurri batean, hori bere berrikuntza estilistiko eta formalei egotz dakieke, horietako batzuk oraindik ere "Txinako kritikariek oso ausartak eta arraroak direla uste baitute". Berari buruzko erreferentzia garaikide gutxi daude — sei idazleren hamaika poema besterik ez —, eta horiek afektu moduan deskribatzen dute, baina ez ideal poetiko edo moralen eredu gisa. Du Furen presentzia ere pobrea zen poesia garaikideko antologietan.
Hasieran beste idazle batzuek gutxi ezagutu bazuten ere, bere lanek eragin handia izan zuten Txinako eta Japoniako literatura-kulturan. Bere idatzi poetikoetatik, mila eta bostehun poema inguru gorde dira denboran zehar. Kritikari txinatarrek "poeta-historialaria" eta "poeta-jakintsua" deitu diote, eta bere lanaren zabaltasunak mendebaldeko irakurleei aurkezteko aukera eman die, hala nola "Virgilio, Horazio, Ovidio, Shakespeare, Milton, Burns, Wordsworth, Beranger, Hugo edo Baudelaire txinatarra".
Du Furen garrantzia aldatu
Encyclopædia Britannicaren arabera, literatur kritikari askok uste dute Du Furen poemak garai guztietako handienen artean daudela, eta honako hau dio aipatutako entziklopediak: "Bere hizkuntza trinko eta konprimituak esaldi baten ñabardura konnotatibo guztiak eta hitz indibidualaren intonazional potentzialak erabiltzen ditu, ezein itzulpenek inoiz erakutsi ezin dituen ezaugarriak".[1]
Bibliografia euskaraz aldatu
- Mandarin dotore liburuan (2003) Rafa Egigurenek itzulita Du Furen poema batzuk jaso ziren.
