David Attenborough

David Attenborough
	; (2015) Irudi gehiago
	Ahotsa
Bizitza
Jaiotza	Isleworth (en) , 1926ko maiatzaren 8a (98 urte)
Herrialdea	Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Frederick Attenborough
Ama	Mary Clegg
Ezkontidea(k)	Jane Elizabeth Ebsworth Oriel (en) (1950 -
Haurrideak	ikusi Richard Attenborough; John Attenborough;
Hezkuntza
Heziketa	Londresko University College ; Clare College (en) : geologia, zoologia; Wyggeston Grammar School for Boys (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, film-zuzendaria, gidoilaria, autobiografialaria, kazetaria, biologoa, errealizadorea, aurkezlea, naturalista, telebista aurkezlea, telebista zuzendaria, ekintzaile ekologista, wildlife filmer (en) , idazlea eta zientzia-dibulgatzailea
	Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 2019 (en) ;
Enplegatzailea(k)	BBC (1951 -
Jasotako sariak	ikusi Britainiar Inperioko Ordenaren komendadorea (1974) ; Commander of the Royal Victorian Order (1991) ; Kalinga Saria (1981) ; Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzesa Saria (2009) ; Bodley Domina (2015) ; Founder’s Medal (1985) ; Cherry Kearton Medal and Award (1972) ; Nierenberg Prize (2005) ; International Cosmos Prize (2000) ; Linnean Tercentenary Medal (2007) ; Natural World Book Prize (1998) ; Benjamin Franklin Medal (1990) ; Merituaren Ordena (Erresuma Batua) (2005) ; Companion of Honour (1996) ; Michael Faraday saria (2003) ; Fellow of the Zoological Society of London (1998) ; Corresponding Member of the Australian Academy of Science (2008) ; Fellow of the Society of Antiquaries (2007) ; Fellow of the Royal Society of Biology (2000) ; Londresko Linneoren Elkarteko kide (1999) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (1991) ; Caird Medal (2004) ; Honorary member of the British Ecological Society ; Fonseca Prize (2010) ; Knight Bachelor ; Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2018) : Blue Planet II (en) ; Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2019) : Our Planet; Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2020) : Seven Worlds, One Planet (en) ; Crystal Award (2019) ; Champions of the Earth (2022) ; Scottish Geographical Medal ; Livingstone Medal ; Emmy sariak ; Edinburgh Medal (1998) ; Honorary Fellow of the Zoological Society of London ; Silver Medal of the Zoological Society of London ; CIEEM Medal (2006) ;
Kidetza	Royal Society; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Society of Antiquaries of London (en) ; Londresko Zoologia Elkartea
Mugimendua	Ekologismoa
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Royal Navy
	web.archive.org…

Sir David Frederick Attenborough (Isleworth, Londres, 1926ko maiatzaren 8a) britainiar idazlea eta telebistako ekoizle eta aurkezlea da. Richard Attenborough zinemagile zenaren anaia da.

Zoologian eta Geologian lizentziatu zen Cambridgeko Unibertsitatean. 1952an, BBCk era guztietako programak (politikari, erlijioari, balletari, arkeologiari eta abarri buruzkoak) ekoizteko kontratatu zuen. Urte horren amaieran, animaliei buruzko programa bat egin zuen Londresko Parke Zoologikoarekin eta Jack Lester adituarekin elkarlanean. Gero bururatu zitzaien interesgarriagoa izango zela animaliak beren habitatean erakustea eta, hala, Sierra Leonara jo zuten.

1954an hasi zen Zoo Quest dokumental-sail famatuan: Zoo Quest in Sierra Leone, Zoo Quest to Guyana, Zoo Quest in Paraguay, eta abar. 1960ko hamarkadaren hasieran, Antropologia ikasten hasi zen Londresko Unibertsitatean, baina BBCkoek BBC-2ko programetako zuzendaritza eskaini zioten, kate berri horretan gutxiengo jakin batentzako kultura-programak eman nahi zituztelako. Oso ezagunak ez ziren billarra bezalako kirolak, ingeles literaturako obra garrantzitsuetan oinarritutako telesailak eta historiari eta naturari buruzko dokumentalak egitea erabaki zuen. Izugarrizko arrakasta izan zuen eta BBCk bi kateetarako kontratatu zuen, programa-zuzendari gisa, finantza- eta administrazio-kontuetan ere erabateko kontrola zuela. Hala ere, 1972an, postua utzi eta naturari buruzko programak egitea erabaki zuen. Tribuen arteak liluraturik, 1975ean The Tribal Eye estreinatu zuen, arteak gizarte primitiboetan duen egitekoa azaltzeko saioa. Zenbait urte geroago, naturari historiari buruzko sail bati ekin zion, Life on Earth. Britainia Handian eta Europan 10 milioi ikusle baino gehiago izan zituen astean. Trilogia modura planteatu zuen lan hura eta, beraz, 1984an The Living Planet eta, 1990ean, The Trials of Life egin zituen; ondoren, 1996an, The Private Life of Plants egin zuen; 1998an, The Life of Birds; 2002an, The Life of Mammals; 2005ean, Life in the Undergrowth; 2008an, Life in Cold Blood; eta 2010ean, First Life.

Attenboroughek, aurkezle eta kontalari gisa, klixe sentimentalak, erretorika akademikoa eta hiztegi zientifikoa alde batera utzi eta gaiak modu argi eta erakargarrian azaltzen jakin du.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: David Attenborough

(Ingelesez) David Attenboroughen web-orria
David Attenborough as patron of Population Matters

Datuak: Q183337
Multimedia: David Attenborough / Q183337

David Attenborough
(2015) Irudi gehiago
Ahotsa
Bizitza
Jaiotza	Isleworth ^(en) , 1926ko maiatzaren 8a (98 urte)
Herrialdea	Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Frederick Attenborough
Ama	Mary Clegg
Ezkontidea(k)	Jane Elizabeth Ebsworth Oriel ^(en) (1950 -
Haurrideak	ikusi Richard Attenborough John Attenborough
Hezkuntza
Heziketa	Londresko University College Clare College ^(en) : geologia, zoologia Wyggeston Grammar School for Boys ^(en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, film-zuzendaria, gidoilaria, autobiografialaria, kazetaria, biologoa, errealizadorea, aurkezlea, naturalista, telebista aurkezlea, telebista zuzendaria, ekintzaile ekologista, wildlife filmer ^(en) , idazlea eta zientzia-dibulgatzailea
Parte-hartzailea World Economic Forum Annual Meeting 2019 ^(en)
Enplegatzailea(k)	BBC (1951 -
Jasotako sariak	ikusi Britainiar Inperioko Ordenaren komendadorea (1974) Commander of the Royal Victorian Order (1991) Kalinga Saria (1981) Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzesa Saria (2009) Bodley Domina (2015) Founder’s Medal (1985) Cherry Kearton Medal and Award (1972) Nierenberg Prize (2005) International Cosmos Prize (2000) Linnean Tercentenary Medal (2007) Natural World Book Prize (1998) Benjamin Franklin Medal (1990) Merituaren Ordena (Erresuma Batua) (2005) Companion of Honour (1996) Michael Faraday saria (2003) Fellow of the Zoological Society of London (1998) Corresponding Member of the Australian Academy of Science (2008) Fellow of the Society of Antiquaries (2007) Fellow of the Royal Society of Biology (2000) Londresko Linneoren Elkarteko kide (1999) Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (1991) Caird Medal (2004) Honorary member of the British Ecological Society Fonseca Prize (2010) Knight Bachelor Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2018) : Blue Planet II ^(en) Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2019) : Our Planet Primetime Emmy Award for Outstanding Narrator (2020) : Seven Worlds, One Planet ^(en) Crystal Award (2019) Champions of the Earth (2022) Scottish Geographical Medal Livingstone Medal Emmy sariak Edinburgh Medal (1998) Honorary Fellow of the Zoological Society of London Silver Medal of the Zoological Society of London CIEEM Medal (2006)
Kidetza	Royal Society Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Society of Antiquaries of London ^(en) Londresko Zoologia Elkartea
Mugimendua	Ekologismoa
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Royal Navy

web.archive.org…