Öland

Öland
	; Gettlinge
Geografia
Kokapena	Itsaso Baltikoa
Azalera	1.342 km2
Punturik garaiena	Högsrum
Politika
Herrialdea	Suedia
Konderria	Kalmarko konderria
Hiri populatuena	Färjestaden
Hiri populatuenaren biztanleria	5.018 bizt.
Gizartea
Biztanleria	26.640 bizt.
Dentsitatea	18,63 bizt./km2
Talde etnikoak	Suediarrak

Öland^[1] Suedia hego-ekialdeko uhartea da. Herrialdeko osoko bigarren uharterik handiena da. Guztira 1.342 kilometro karratu ditu. Hegoaldeko nekazal paisaia Gizateriaren Ondare izendatu zuen UNESCOk 2000 urtean. Ramsarko hitzarmenak babesturiko eremua ere bada.

Administrazioa aldatu

Historikoki probintzia izan bada ere 1634tik aurrera Kalmarko konderriaren barnean kokaturik egon da. Bi udalerrik osatzen dute uhartea, Borgholm udalerria iparraldean eta Mörbylånga udalerria hegoaldean.

Öland uharteko herriak:

Alby
Borgholm
Gettlinge
Hulterstad
Färjestaden
Mörbylånga

Eriksöre
Stenåsa
Segerstad
Seby
Södra Sandby
Norra möckleby

Bläsinge
Gårdby
Ottenby
Köpingsvik

Historia aldatu

Indusketa arkeologikoek erakutsi dute Öland duela 8.000 urte populatua izan zela. Harri Aroan izotzeko zubia eratu zen Kalmarko itsasartean eta hura zeharkatuz iritsi ziren lehen biztanleak Ölandera.

Harrespila ugari aurkitu dira Alby herriaren inguruan, asko harrizko itsasontziak direnak. 19 eraztun itxurako gotorleku ere aurkitu dira, denetan aipagarriena Eketorp.

Ekologia aldatu

pH altuko lurzorua dauka eta hainbat espezie bitxi aurkitzen dira. 1741ean Carolus Linnaeus izan zen bertan eta espezie ugari dokumentatu zituen.

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Öland's Northern Edge, temperature 2012-2015, precipitation 1961-1990; extremes since 1901)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	10.7	13.0	17.3	23.3	26.4	32.0	31.0	31.0	26.6	22.1	14.0	11.8	32.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	1.7	2.0	4.9	9.2	14.2	19.5	22.5	21.8	17.7	11.4	7.2	4.0	11.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	0.3	0.3	2.4	6.2	10.9	15.8	19.0	18.3	14.9	9.4	5.6	2.4	8.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-1.0	-1.4	0.0	3.2	7.5	12.0	15.5	14.8	12.1	7.3	4.0	0.8	6.2
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-24.5	-28.0	-25.2	-14.0	-2.0	2.1	8.2	8.2	3.2	-2.5	-7.0	-13.8	'
Pilatutako prezipitazioa (mm)	32.0	21.6	24.4	25.0	31.9	31.6	40.0	44.7	49.4	37.2	46.4	36.7	420.4
Iturria (1): ^[2]
Iturria (2): ^[3]