Antonio Salieri
Antonio Salieri (Legnano, 1750eko abuztuaren 18a - Viena, 1825eko maiatzaren 7a) italiar musikagile, orkestra-zuzendaria eta irakaslea izan zen. 1774an, Vienako gorteko musikagile izendatu zuen Jose II.a enperadoreak. 1788-1824 urte-bitartean, gorteko kapera-maisua izan zen. Operak idatzi zituen batik bat, Austrian, Frantzian eta Italian aurkeztu zituenak. 1804tik aurrera operak idazteari utzi zion, eta eliza-musika lantzen hasi zen. Salierik ikasle ugari izan zuen, Beethoven, Liszt eta Schubert, besteak beste, eta Joseph Haydnen adiskide izan zen. Mozarten arerioa izan zen Vienako gortean, eta hura pozoitu izanaz ere salatu zuten, arrazoirik gabe ordea. Berrogei bat opera idatzi zituen alemanez eta italieraz. Opera aipagarrienak: Les Danaïdes (1784); La grotta di Trofanio (1785); Tratare (1787). Operez gainera, oratorioak, kantatak, mezak, sinfoniak, kontzertuak, ganbera-musika eta klaberako sonatak idatzi zituen, besteak beste.
Antonio Salieri | |||
---|---|---|---|
1788 - | |||
Bizitza | |||
Jaiotza | Legnago, 1750eko abuztuaren 18a | ||
Herrialdea | Veneziako Errepublika Austriar Inperioa | ||
Heriotza | Viena, 1825eko maiatzaren 7a (74 urte) | ||
Hobiratze lekua | Vienna Central Cemetery (en) | ||
Heriotza modua | berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra | ||
Familia | |||
Ezkontidea(k) | Therese Helferstorfer (en) | ||
Haurrideak | ikusi
| ||
Familia | ikusi
| ||
Hezkuntza | |||
Hizkuntzak | italiera | ||
Irakaslea(k) | Francesco Salieri (en) Giuseppe Simoni (en) Florian Leopold Gassmann (en) Giovanni Battista Pescetti (en) Giuseppe Tartini | ||
Ikaslea(k) | |||
Jarduerak | |||
Jarduerak | musikagilea, orkestra zuzendaria, musikologoa eta musika-irakaslea | ||
Enplegatzailea(k) | University of Music and Performing Arts Vienna (en) | ||
Lan nabarmenak | ikusi
| ||
Jasotako sariak | ikusi
| ||
Kidetza | Ludlamshöhle (en) | ||
Musika instrumentua | organoa | ||
Obrak
aldatuOperak
aldatu- La vestale (1768, Viena)
- Le donne letterate (commedia per musica, (1770, Viena)
- L'amore innocente, (1770, Viena)
- Don Chisciotte alle nozze di Gamace, (1771, Viena)
- La moda, ossia I scompigli domestici (1771, Viena)
- Armida, (1771, Viena)
- La fiera di Venezia, (1772, Viena)
- Il barone di Rocca Antica, (1772, Viena)
- La secchia rapita, (1772, Viena)
- La locandiera, (1774, Viena)
- La calamita de' cuori, (1774, Viena)
- La finta scema (commedia per musica, (1775, Viena)
- Daliso e Delmita, (1776, Viena)
- L'Europa riconosciuta, (1778, Milan)
- La escuela de los celosos, (1779, Venezia)
- La partenza inaspettata, (1779, Erroma)
- Il talismano, (1779, Milan)
- La dama pastorella, (1780, Erroma)
- Der Rauchfangkehrer, oder Die unentbehrlichen Verräther ihrer Herrschaften aus Eigennutz, (1781, Viena)
- Semiramide, (1782, Munich)
- Les Danaïdes, (1784, Paris)
- Il ricco d'un giorno, (1784, Viena)
- La grotta di Trofonio, (1785, Viena)
- Prima la musica e poi le parole, (1786, Viena)
- Les Horaces (1786, Versailles)
- Tarare, (1787, Paris)
- Axur re d'Ormus, (1788, Viena)
- Cublai gran kan de' Tartari, (1788, ez zen antzeztu)
- Il pastor fido, (1789, Viena)
- La cifra, (1789, Viena)
- Catalina,(1792, ez zen antzeztu)
- Il mondo alla rovescia, (1795, Viena)
- Eraclito e Democrito (1795, Viena)
- Palmira regina di Persia, (1795, Viena)
- Il moro, (1795, Viena)
- Falstaff ossia Le tre burle, (1799, Viena)
- Cesare in Farmacusa, (1800, Viena)
- L'Angiolina, ossia Il matrimonio per sussurro (1800, Viena)
- Annibale in Capua, (1801, Trieste)
- La bella selvaggia (1802, ez zen antzeztu)
- Die Neger, (1804, Viena)
Erreferentziak
aldatu- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
aldatu- (Italieraz) Salieri Antzerkiaren webgunea
- (Italieraz) Antonio Salieri jaialdiaren webgunea (