Annie Londonderry
Annie “Londonderry” Cohen Kopchovsky (Riga, Letonia, 1870 – New York, AEB, 1947ko azaroaren 11)[1] txirrindularia, kazetaria eta abenturazalea zen, eta munduan bizikletaz ibili zen lehen emakumea izan zen. Annie gazte askatzaile, ekintzaile, kirolari eta ibiltaria zen, eta bere burua “Annie Londonderry” ausart gisa birsortu zuen.[2] [3] [4]
| Annie Londonderry | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Riga, 1870 |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | New York, 1947ko azaroaren 11 (76/77 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | txirrindularia, kazetaria, abenturazalea eta dendaria |
| Ibilbidea | |
| Taldeak | Urteak |
| annielondonderry.com | |
Biografia aldatu
1870ean jaio zen, Rigan (gaur egungo Letonian), familia judu batean, eta 1875ean, neskatoa zela, Estatu Batuetara emigratu zuen. Gurasoak Levi (Leib) eta Beatrice (Basha) ziren. Cohen Max Kopchovskyrekin ezkondu zen 1888an, eta hiru seme-alaba izan zituen harekin hurrengo lau urteetan.
Munduan zehar aldatu
Londonderry Lithia ur-enpresak 1.000 dolar ordaindu zizkion pankarta bizikletan eramateagatik, eta harekin hitzarmena egin zuen bere izena hartzeko. Londonderryk bere bizikleta eta bere burua publizitate-hesi bihurtuta ekin zion bideari, eta publizitate-banda eta -kartelak jarri zituen mundu osoko hirietan. Arropa-mudarekin eta perla-kulatadun errebolberrarekin egin zuen bidaia viktoriar garaiko ikusleentzat, bera ikuskizun bikaina baitzen.
1895eko urriaren 20an, New York World-ek honelaxe deskribatu zituen bere abenturak:
“Emakume batek inoiz egin duen bidaiarik harrigarriena”.
Londonderryk adierazi zuen bere klubeko bi kiderekin hasi zela Bostonen. Londonderryren erronka munduari bira bizikletaz ematea zen, 15 hilabetetan, eta saria 5.000 dolarrekoa zen.[5] Abentura emakume baten bere kabuz moldatzeko trebetasunen azterketa zen. Bizikletan inoiz ibili ez zen arren, Annie Bostondik joan zen pedalei eragitera, senarra eta seme-alaba txikiak atzean utzita.
New Yorketik Chicagora joan ostean, gonak kendu eta bonbatxoak (errazago mugitzeko praka-gona batzuk) ipini zituen. Bizikleta ere aldatu zuen, Columbia-emakume bizikleta astuna utzi eta gizonezkoen Sterling askoz arinagoa hartu zuen. Mendebaldetik ekialderako ibilbidea aldatu zuen, seguruenik neguagatik, eta New Yorketik Europara joan zen. 1894ko abenduaren 3an iritsi zen Le Havrera, Frantziara. Zailtasun burokratikoak gorabehera, Londonderryk esan zuen Frantzian zehar egindako bidaia izan zela errazena. Paristik Marseillara joan zen bi astetan, eta jendearen onarpena irabazi zuen. Mediterraneoan zehar ibili zen Egiptoraino, herrialdean zehar ibilaldi txikiak eginez, eta ondoren Jerusalenera eta gaur egungo Yemenera joan zen, Kolonbora eta Singapurrera joateko.
San Frantziskotik Estatu Batuetara itzuli ondoren, 1895eko martxoaren 23an, Los Angeleseraino pedalei eragin zien, eta, ondoren, El Pasora, iparralderantz, Denverrerantz, 1895eko abuztuaren 12an. Bidean, bidaiako kontakizun zoragarriak oparitu zizkien entzuleei, eta 'kandeleroan' oso eroso sentitzen zela erakutsi zuen. Irailaren 24an iritsi zen Bostonera, 15 hile geroago. Nahiz eta kritikak egin, "bizikleta batean" baino "bizikletarekin" bidaiatu zuela esan, bere herrialdean zehar hainbat herri lasterketatan trebea zela erakutsi zuen.
Emakume berria aldatu
Bidaiaren ondoren, Annie Kopchovskyk New Yorkera eraman zuen familia. Han, hilabete askoan, artikulu handiak idatzi zituen New York Worlderako, "The New Woman" (Emakume berria) izenarekin. Lehen atala, bizikleta-abenturari buruzko kontakizuna izan zen. Annie Londonberrik hauxe idatzi zuen:
"Kazetaria naiz eta Emakume Berria, termino horrek gizon batek egin dezakeen edozer egiteko gai naizela uste badut".
Baina ospeak ez zuen asko iraun, eta Annie 1947an hil zenNew Yorken bertan, 76 edo 77 urte zituela.
Aintzatespenak aldatu
- 2007an, Annieren iloba batek, Peter Zheutlinek, Around the World on Two Wheels: Annie Londonderry's Extreordinary Ride liburua argitaratu zuen.
- 2011n, Evalyn Parryk SPIN antzerki musikala estreinatu zuen, Londonderryren irudian oinarritua. Kanadan eta Estatu Batuetan martxan dago musikala.[6]
- 2013ko apirilean estreinatu zen Spokeswoman Productions-eko Gillian Klempner Willman-ek sortutako "The New Woman - Annie "Londonderry" Kopchovsky" dokumentala ere badago.[6]
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) Weber, Bruce. (2019-11-06). «Overlooked No More: Annie Londonderry, Who Traveled the World by Bicycle» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2022-06-08).
- ↑ (Ingelesez) «ANNIE KOPCHOVSKY LONDONDERRY (1870? – 1947) Rode A Bicycle Around the World» FORGOTTEN NEWSMAKERS 2010-03-09 (Noiz kontsultatua: 2022-06-08).
- ↑ «Wayback Machine» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2022-06-08).
- ↑ (Ingelesez) «This Unorthodox Woman Circumnavigated the World by Bike 125 Years Ago» Haaretz (Noiz kontsultatua: 2022-06-08).
- ↑ Peter Zheutlin, Correspondent of The Christian Science Monitor. (28 de agosto de 2006). Backstory: Chasing Annie Londonderry. csmonitor.com.
- ↑ a b «Spokeswoman Productions: It Starts With A Revolution™» web.archive.org 2015-04-02 (Noiz kontsultatua: 2022-06-08).
Kanpo estekak aldatu
- Annie Londonderry — lehen aldiz bi begiko bihurtu zen mundua
- Around the World on Two Wheels: Annie Londonderry's Extraordinary Ride. Citadel. 2007ko azaroaren 1ean. ISBN 978-0-8065-2851-9.
Datuak: Q566995
Multimedia: Annie Londonderry / Q566995
