Anna Mani
Anna Mani, tamileraz: அன்னா மாணி; hindiz: अन्ना मणी, (Thiruvithamkoor Maharajyam, Britainiaar Raj, 1918ko abuztuaren 23a – Thiruvananthapuram, India, 2001eko abuztuaren 16a) emakume fisikari eta meteorologo indiarra izan zen. Indiako Meteorologia Sailean zientzia-ibilbide zabala egin ondoren, zuzendari nagusi laguntzailea izatera heldu zen. Meteorologia tresnen alorrean ekarpen garrantzitsuak egin zituen. Ikerketak egin zituen, eguzki-erradiazioaren, ozonoaren eta haize-energia neurketen inguruko hainbat artikulu argitaratuz.[1][2]
| Anna Mani | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Kingdom of Thiruvithamkoor (en)  , 1918ko abuztuaren 23a |
| Herrialdea |  Britainiar Raj 1947ko abuztuaren 14a) Indiako Agindupeko Lurra (1947ko abuztuaren 15a - 1950eko urtarrilaren 26a) India (1950eko urtarrilaren 26a - |
| Heriotza | Thiruvananthapuram, 2001eko abuztuaren 16a (82 urte) |
| Heriotza modua | : istripu zerebrobaskularra |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Londresko Imperial College |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | fisikaria eta meteorologoa |
| Enplegatzailea(k) | Indiako Zientzia Institutua |
Biografia aldatu
Anna Mande Peermaden, Travancore-n jaio zen.[3] Bere aita ingeniari zibila zen. Zortzi seme-alabetatik zazpigarrena zen. Haurtzaroan irakurle jatorra izan zen. Vaikom-en Satyagrahan (borroka-, erresistentzia- eta desobedientzia-sistema) Gandhiren jarduerek hunkituta, mugimendu nazionalista horretan inspiratuta, erresistentzia-sinbolo gisa Indiako jantzia den khadi piezak zituen. Medikuntza ikasi nahi zuen arren, fisika egin zuen eta 1939 Madrasko Presidency Collegen graduatu zen Fisika eta Kimikan.[1]
Lan ibilbidea aldatu
Graduatu ondoren, Chandrasekhara Raman irakaslearekin lan egin zuen, rubiaren eta diamantearen propietate optikoak ikertzen.[2] Bost ikerketa-lan egin zituen, eta ez zitzaion doktoretza eman, fisikako maisutza ez zuelako. Ondoren, Britainia Handira joan zen fisikako ikasketak egitera, eta Londresko Inperial College delakoan espezializatu zen tresna meteorologikoetan.[3] 1948an Indiara itzuli ondoren, Meteorologia Departamentuan sartu zen, Punen, zehazki Instrumentazio Dibisioan.[1]
Lehen lana tresna meteorologikoak eraikitzea izan zen, hala nola erregistro-plubiometroak, higrògrafoak, termografoak, barografoak, barometroak, anemografoak... eta datu meteorologikoak neurtzeko gaitasuna. Horri esker, eraginkortasunez aztertu ahal izan ziren Indian energia-iturri alternatiboak. Hala, Mande herrialde osoan kontrol-estazioak ezartzeko, eguzki-erradiazioak neurtzen eta eguzki-energia aprobetxatzen hasi zen. Erradiazio-tresna askoren diseinua eta fabrikazioa ere gainbegiratu zituen.[1][4]
1960an hasi zen atmosferako ozonoaren neurketan lanean, baita munduak ozono-geruzaren funtzioak ulertu baino lehen ere, eta, horretarako, ozonosonda izeneko tresna bat diseinatu zuen, atmosferako ozonoa neurtzeko. Thumba suziriak jaurtitzeko instalazioari ere behatoki meteorologikoa sortu zuen. Oso ezaguna da eguzki-sistema termikoei buruzko liburuengatik. Herrialde osoko 700 toki baino gehiagotan haizearen abiadura neurtzeko egin zuen lana izan zen energia eolikoaren oinarria.[5]
Anna Mani hainbat kargutan aritu zen Munduko Meteorologia Erakundean (OMM). Honako talde hauetako kide izan zen: Behaketa Tresna eta Metodoen Batzordeko (CIMO) aholku-taldea, MMEren Batzorde Antolatzaile Bateratuaren eta Zientziarako Nazioarteko Kontseiluaren (ICSU) erradiazioari buruzko aholku-taldea, atmosferako elektrizitateari eta prezipitazioari buruzko CIMOko lan-taldeak, eta Meteorologiako Aplikazio Berezien Batzordeko lan-taldea (COSAMOLOGIA). MMEren egoitzan ere lagundu zuen behaketa-tresnei eta -praktikei buruzko MMEren gida berrikusten eta erradiazioan aditu gisa aritu zen Egipton.[4]
1976an erretiratu zen zuzendari nagusi alboko gisa. 1994an garun-isuria izan zuen eta 2001eko abuztuaren 16an hil zen Thiruvananthapuramen, 82 urte zituela.[4]
Argitalpenak aldatu
Neurgailu-sorta zabal baten diseinuan eta fabrikazioan aditua zen —radiosondeak, ozonoa eta erradiazio-tresnak, anemometroak, plubiometroak edo euri-neurgailuak, piranometroak...—, eta lan asko argitaratu zituen tresna meteorologikoei buruz. [4]
- 1992. Wind Energy Resource Survey in India, vv. 2. xi + 22 or. Arg. Arlo publikoa ISBN 81-7023-358-5, ISBN ά81-7023-358-9
- 1981. Solar Radiation over India x + 548 or.[2]
- 1980. The Handbook for Solar Radiation data for India
Aintzatespenak aldatu
- Indiako Zientzien Akademia Nazionaleko (INSA) kide izan zen 1977tik, eta lekua izan zuen Kontseiluan 1982-84 bitartean.
- Indiako Meteorologia Elkarteko, Royal Meteorological Societyko, Institution of Electronics and Telecommunication Engineers-eko, International Solar Energy Societyko eta nazioarteko beste erakunde batzuetako kide ere izan zen.[3] [1]
- 1987an, INSA KR Ramanathan Domina jaso zuen, atmosferako ozonoari buruz hiru hamarkadatan egindako ikerketengatik.
- Munduko Meteorologia Erakundeak bere 100. urteurrenean gogoratu zuen, eta bere bizitza-profila argitaratu zuen elkarrizketa batekin batera.[6]
- 2022ko abuztuaren 23an, Googlek Mani ohoratu zuen Google Doodle batekin, hogeigarren urteurrenean.[7]
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d e Mujeres en la ciencia: Recordando a la física y meteoróloga Anna Mani. .
- ↑ a b c «Women in Science | Initiatives | Indian Academy of Sciences» www.ias.ac.in (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
- ↑ a b c Gupta, Aravind. «Anna Mani». Platinum Jubilee Publishing of INSA. Indian National science academy.. .
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) «Una pionera meteoróloga india: Anna Mani» Tiempo.com | Meteored 2018-08-30 (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
- ↑ «"Weather Woman Of India" Anna Mani Gets A Google Doodle Tribute» NDTV.com (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
- ↑ (Ingelesez) «Celebrating pioneer Indian meteorologist Anna Mani» public.wmo.int 2018-08-23 (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
- ↑ (Ingelesez) Musil, Steven. «Google Doodle Celebrates Anna Mani, Pioneering Indian Scientist» CNET (Noiz kontsultatua: 2022-08-23).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q4511444
