Umandi
Andoni Karmelo Urrestarazu Landazabal, izengoitiz Umandi (Araia, Araba, 1902ko uztailaren 16a – Gasteiz, Araba, 1993ko azaroaren 21a) euskal idazlea izan zen. Euskaltzain urgazlea izan zen, eta Euzko-gogoa, Euzko Deya, Egi Billa, Alderdi, Herria, Euzko Gaztedi eta Azkatasuna agerkarietan eman zituen argitara lan aipagarrienak. Bere lan nagusia euskara irakastea izan zen, eta hartarako metodoak argitaratu zituen.
Umandi | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Andoni Karmelo Urrestarazu Landazabal |
Jaiotza | Araia, 1902ko uztailaren 16a |
Herrialdea | Araba, Euskal Herria |
Heriotza | Gasteiz, 1993ko azaroaren 21a (91 urte) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | euskara |
Jarduerak | |
Jarduerak | idazlea eta irakaslea |
Kidetza | Euskaltzaindia |
Izengoitia(k) | Umandi |
Zerbitzu militarra | |
Adar militarra | Eusko Gudarostea |
Parte hartutako gatazkak | Espainiako Gerra Zibila |
Bizitza aldatu
1919an hasi zen euskara ikasten. Espainiako Gerra Zibilean gudari talde batekin ibili zen, harik eta Santoñan atxilotu zuten arte. Hiru urte pasatu zituen kartzelan. 1953an Parisa joan zen erbesteratuta; han, Eusko Jaurlaritzan aritu zen lanean.
Parisko Euskal Kulturaren Alde erakundeko idazkaria izan zen 1962. urteaz geroztik.
Irazkintza ikastoletarako aldizkaria sortu zuen Baionan, 1966an; urtebete iraun zuen. Hil aurretik Euskal Gogo Iztegia izeneko hiztegi ideologiko batean ari zen lanean.
Lanak aldatu
Gramatika aldatu
- Bizkaierazko aditz-erak (1955)
- Gramática Vasca (1955), gerra ostean argitaratu zen lehen euskal gramatika
- Aurreruntz. Porvenir, Euskel-betekizunak (1977)
Eleberria aldatu
- Gentza bearrean (1985, Kardaberaz)
Saiakera aldatu
- Euskal betekizunak (1977, Kardaberaz)
- Euzkadi'ren ebazkizuna burubidezko oñarriak (1985, Eset)
Erreferentziak aldatu
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo loturak aldatu
- «Andoni Urrestarazu», Literaturaren Zubitegia.
- Umandiri buruzko artikulua, Euskonews & Media aldizkariaren 105. zenbakian.