Andura

Andura (Sambucus ebulus) sorterria Europako erdialde eta hegoaldean eta Asiako hego-sartaldean duen Adoxaceae familiako landare belarkara handia da.

Andura
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Dipsacales
Familia	Viburnaceae
Generoa	Sambucus
Espeziea	Sambucus ebulus L.

Lehen Caprifoliaceaen artean sartzen ziren Sambucus generoko landareak baina azken filogeni lanen arabera Adoxaceae familian sartzen dira.

Deskribapena

Anduraren loreak eta hostoak

1-2 m-ko garaierara heltzen da, lurpeko errizoma barreiatu bizikor batetik multzoka sortutako zurtoin zutitu eta, eskuarki, adarbakorekin. Aurkako hosto pinatuak ditu, 15-30 cm luze, 5-9 hostoxkaz osatuak eta kirasdunak. Zurtoinak lore zuri (batzuetan arrosa) askoz osatutako 10-15 cm-ko diametroko korinbo batean amaitzen dira. Fruituak 5-6 mm-ko diametroa duten globo itxurako baia beltz txikiak eta pozoitsuak dira Orriek azido zianhidriko kopuru handia ei dute.

Etimologia

Aitzineuskaraz: *zinaurri

Ezaugarriak

Andura (landare berriak)

Anduraren landare helduak

• Ugaltze-organoak:
  • Infloreszentzia mota: zima multiparoa
  • Sexu banaketa: hermafrodita
  • Lorautseztapen mota: entomogamoa, autogamoa
  • Loraldia: ekainetik abuztura (bagiletik dagonilera)
• Haziak:
  • Fruitu mota: baia
  • Barreiadura mota: endozookoroa
• Habitat eta hedapena:
  • Habitat mota: Lursail bazter eutrofilo eta mesohidrikoak
  • Hedapen gunea: Eurasiako hegoaldea

Anduraren fruituak

Infruteszentziaren itxura

Erabilera

Gaitasun izerdiarazle, diuretiko eta laxanteak ditu.

Beste izen arruntak

Sambucus ebulus tokiko euskarazko testuetan: akamailu (arkamailu, akamailla, akamelu, akaramailu, arkaramailu); andura (anddura, aindura, andora, anduera, aniura, andu); mausa (maus); saliparda (saluparda, saliporda); zihaurri (ziaurre, ziaurdi, zinurri, ziraurri, ziorri, zigorri , zenaorri , zeaurri); batzuetan mausa-belar.

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Grieve, 'A Modern Herbal' (1931)
• (Gaztelaniaz) Aplicaciones en herboristería
• (Gaztelaniaz) www.infojardin.net
• (Frantsesez) Frantziako loreak, Sambucus ebulus
• Andurari buruz Argian

• Datuak: Q158515
• Multimedia: Sambucus ebulus / Q158515
• Espezieak: Sambucus ebulus