Wuwei (txinera sinplifikatuz: 武威; pinyinez: Wŭwēi), Gansu probintzian kokatutako prefektura mailako hiria da. Guztira, 1.800.000 biztanle inguru dauzka eta 33.000 kilometro karratuko azalera.

Wuwei
Prefektura mailako hiria
Administrazioa
Estatu burujabe Txinako Herri Errepublika
Txinako probintziaGansu
Izen ofiziala武威市
武威地区
武威专区
Posta kodea733000
Geografia
Koordenatuak37°55′40″N 102°37′58″E / 37.92781°N 102.63286°E / 37.92781; 102.63286
Map
Azalera32.347,09 km²
Demografia
Biztanleria1.815.059 (2010)
1.464.955 (2020)
Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2010)
Dentsitatea56 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia86 935
Ordu eremuaUTC+08:00
Hiri senidetuakLaredo
Matrikula甘F
ww.gansu.gov.cn

Historia

aldatu

Antzina Liangzhou (涼州) izena izan zuen, eta gaur egun ere hiriaren erdigunea osatzen duen barrutiak izen zaharra mantentzen du.

Duela 5.000 urte hasi zen eremua populatzen. Berehala bihurtu zen toki estratejikoa, izan ere Hexi korridorearen ekialdeko muturra baitzen[1]. Tibeteko goi-lautada eta Gobi basamortuaren arteko oasiez osaturiko korridorea izan zen hau. K.a. II mendean Han dinastiaren probintzia-hiriburu garrantzitsua izan zen. K.a. 121 urtean Wudi enperadoreak bere zalditeria osoa ekarri zuen Xiongnu nomaden aurrean hiria babesteko eta borrokan garaipena eskuratu zuenean Hexi korridore osoa konkistatu zuen[2].

Hurrengo mendeetan Zetaren Bidearen iparraldeko adarra bihurtu zen Hexi korridorea eta horri esker etnia eta kultura ugariren elkargune bilakatu zen Wuwei[3]. Honen erakusle dira hiriaren inguruan eraikitako tenplu eta leize budistak.

Geografia eta klima

aldatu

Kokapena

aldatu

Hiru goi-lautadaren erdian dago Wuwei; Tibetarra, Loess eta Mongoliarraren artean hain zuzen ere. 1.020 eta 4.874 metro arteko altuerak hartzen ditu, toki garaienak hegoaldean daude. Eremu guztiak 33.000 km2-ko azalera du.

Klima hotza eta lehorra da, baina udan 45 °C-tako tenperaturak gainditzea posible da.


      Datu klimatikoak (Wuwei (1971−2000))      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 0.0 3.3 9.6 17.8 22.9 26.5 28.9 27.6 22.4 15.9 8.1 1.9 15.4
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) −13.8 −10.2 −3.8 3.0 8.0 11.6 14.2 13.7 8.8 1.6 −5.6 −11.3 1.4
Pilatutako prezipitazioa (mm) 1.4 2.3 6.1 7.9 15.8 28.4 30.2 34.0 24.1 10.8 3.6 1.2 165.8
Prezipitazio egunak (≥ 0.1 mm) 2.1 2.6 3.6 4.1 5.9 8.2 9.6 9.8 7.7 4.4 1.6 1.8 61.4
Iturria: Weather China

Banaketa administratiboa

aldatu

Demografia

aldatu

Hiriaren erdigunean 509.600 biztanle bizi dira eta prefektura osoan 1.815.054 (2010ko erroldaren arabera). Etnia nagusia Han bada ere, guztira 38 etnia desberdin daude Wuwei-en, tartean mongolak eta tibetarrak.

Ekonomia

aldatu

Wuweiko jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza da. Meloiak, barazkiak eta ardoa ekoizten dira. Nekazaritza ekologikoak indar handia hartu du azkenaldian. Abeltzaintzak ere bere garrantzia badu.

Industriari dagokionez ehungintza, metalurgia eta eraikuntza materialen ekoizpena dira aipatzekoak.

Ondasun nabarmenak

aldatu
 
Gansuko zaldi hegalaria.
  • Wenmiao tenplua: Tenplu konfuziarra da, Gansu probintzia guztian dagoen tenplu konfuziar handiena[4].
  • Leitai hilerria: Han dinastiako hilobiak daude bertan. Brontzezko 99 zaldi, gurdi eta soldaduren eskulturak daude ikusgai[4].
  • Gansuko zaldi hegalaria: Leitai hilerrian aurkitu zen zaldi bat da. 34'5 cm-ko altuera, 45 cm-ko luzera eta 17'5 kg-ko pisua ditu eta lasterka ari denez hiru hanka airean ditu, hortik "hegalaria" ezizena[2]. Gaur egun Gansu probintziako museoan dago.
  • Xixia museoa: Xixia erresumako (1038-1277) erlikiak daude ikusgai[4].

Iruditegia

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. Juhl, Sussane. (1998). Burial Sites in Hexi. n Atabaki, Touraj; O'Kane, John (eds.). Post-Soviet Central Asia. Tauris Academic Studies., 370-371 or..
  2. a b «Leitai Ancient Tomb of Han Dynasty Wuwei, Wuwei Attraction» www.visitourchina.com (Noiz kontsultatua: 2019-06-29).
  3. «Silk Road, North China» The Megalithic Portal (Noiz kontsultatua: 2019-06-29).
  4. a b c «Wuwei Attractions China: Things to Do, Sightseeing Sites» www.travelchinaguide.com (Noiz kontsultatua: 2019-06-29).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu