Volvariella volvacea
Volvariella volvacea Pluteaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Erdipurdiko jangarria, nahiz eta klima subtropikaletan landatu.
| Volvariella volvacea | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Pluteaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Volvariella | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Volvariella volvacea Singer, 1951 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Deskribapena aldatu
Kapela: 4 eta 10 cm bitarteko diametrokoa. Erabat grisa, erdian ilunagoa eta argituz ertzerantz; hasieran kanpai itxurakoa, gero zabaldu egiten da, titi apur batekin. Gainazal lehorra, zuntzexka gris ilun tentez estalita.
Orriak: Zuriak, gero arrosak, eta azkenean arrosa-adreilu kolorekoak, libreak, estu.
Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.
Hanka: Zuria, ildaskatua, goian pruinarekin, gaztetan flokonosoa, azkenean glabroa. Bolba grisa du, kapelaren kolore berekoa.
Haragia: Zuria, lodia, samurra, usain arina, zapore leuna.[2]
Etimologia: Volvariella terminoa, Volvaria generoaren txikigarria da. Oinean bolba duelako.
Jangarritasuna aldatu
Jangarria. Landatu egiten da, baina ez dirudi desiragarria, jangarri kaskarra baizik.[3]
Nahasketa arriskua aldatu
Oso erraza da Volvariella generokoen artean bereiztea, kapela eta bolba grisak dituelako.
Sasoia eta lekua aldatu
Udaren amaieran eta udazkenean. Naturan ezohikoa da; basoko enbor usteletan aurki daiteke, gehienetan zerrauts deskonposatuaren gainean. Afrikan, Asia eta Hego Amerikan landatu egiten da, arroz-lastoaren, azukre kanaberaren edo kafe-mamiaren gainean.
Banaketa eremua aldatu
Volvariella volvacea (Strawko txanpiñoia, arroz-perretxikoa edo lasto perretxikoa bezala ezagutzen dena) Basidiomycota dibisioko onddo bat da, Asiako ekialdean eta hego-ekialdean landatutako onddo jangarri moduko bat da. Asiako sukaldaritzan asko erabiltzen da.
Kultiboa aldatu
Onddo horiek arroz-lastozko oheetan landatzen dira eta heldu gabe biltzen dira, botoi edo "arrautza" fasean eta beloa ireki aurretik[4]. Moldagarriak dira eta 4 eta 5 egun artean behar dituzte heltzeko. Klima subtropikaletan landatzen dira, eta urteko euri asko egiten dute. Ez da ezagutzen XIX. mendea baino lehenagoko laborantza-erregistrorik[5].
Prekauzioa aldatu
Amanita phalloides (heriotzaren estalkiak) onddo pozoitsuaren antza du, baina bereiz daiteke espezie pozoitsuaren esporada zuria delako eta espezie jangarriarena arrosa delako. Bere nahasteak intoxikazio batzuk eragin ditu bai Kalifornian bai Australian[6].
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 295 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Ubillos Javier. (2020). Curso de iniciación a la micología, fichas micológicas. Asociacion cultural “Baxauri” Kultur Elkartea Mikologia, Bajauri, Cofradia Vasca de Gastronomia..
- ↑ Schisler, Lee C.; Chang, S. T.; Quimio, T. H.. (1984-03). «Tropical Mushrooms: Biological Nature and Cultivation Methods» Mycologia 76 (2): 383. doi:. ISSN 0027-5514. (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
- ↑ Hsiung, Deh-Ta. (2006). The Chinese kitchen. (Rev. ed. argitaraldia) Kyle Cathie ISBN 1856267024. PMC 1244517429. (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
- ↑ Toxin, Mushroom, Amanita Phalloides 39412-56-1. John Wiley & Sons, Inc. 2012-10-15 (Noiz kontsultatua: 2023-04-27).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q641656
Multimedia: Volvariella volvacea / Q641656
