Urea

Urea
IUPAC izena Urea
Beste izen batzuk Kardamida, karbonil diamida, karbonildiamina, diaminomethanal, diaminometanona
Identifikadoreak
CAS zenbakia	57-13-6 Y
PubChem	1176
ChemSpider	1143 Y
UNII	8W8T17847W Y
KEGG	D00023 Y
ChEMBL	CHEMBL985 Y
RTECS zbka.	YR6250000
SMILES C(=O)(N)N
InChI InChI=1S/CH4N2O/c2-1(3)4/h(H4,2,3,4) Y Key: XSQUKJJJFZCRTK-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/CH4N2O/c2-1(3)4/h(H4,2,3,4) Key: XSQUKJJJFZCRTK-UHFFFAOYAF
Propietateak
Formula molekularra	CH4N2O
Masa molarra	60.06 g mol−1
Itxura	Txuri solidoa
Dentsitatea	1.32 g/cm3
Fusio puntua	133–135 °C
Disolbagarritasuna uretan	51,8 g/100 ml (20 °C) 71,7 g/100 ml (60 °C) 95,0 g/100 ml (120 °C)
Basikotasuna (pKb)	pKBH+ = 0.18<
Egitura
Dipolo momentua	4.56 D
Arriskuak
MSDS	JT Baker
EU Indizea	Ez-zerrendtua
Flash puntua	Ez sukoia
Harremana duten konposatuak
Harremana duten ureak	Tiourea Hidroxikarbamida
Harremana duten konposatuak	Karbamide peroxido Urea fosfato
Kontrakoa esaten ez bada, emandako datuak baldintza normaletan (25 °C, 100 kPa) hartuak dira.
Erreferentziak

Urea CO(NH₂)₂ formula duen konposatu kimiko organikoa da, koloregabea, uretan eta alkoholean disolbagarria dena. Ugaztunen gernuan dago (giza gernuak 20 gramo/litroko urea du). Odolean eta linfan kopuru askoz txikiagoan ere agertzen da.

1828.urtean urearen sintesia laborategian lortu zuen Friedrich Wohler kimikari alemaniarrak. Urea izan zen modu artifizialean sintetizatutako lehenengo molekula organikoa. Gaur egun, urea lortzen da amoniako eta karbono dioxido erabiliz tenperatura altuetan (200º C).

Urea giza zein ugaztunen proteinen katabolismoaren produktua da. Gibelean sortu, giltzurrunetan iragazi eta gernuaren bidez kanporatzen da. Janarien bitartez hartutako nitrogenoa da katabolizatzen dena: proteinen amoniakoaren pilaketa toxikoa da, eta iraitzi behar da. Gibelean gertatzen den urearen zikloaren bitartez aminoazidoen amoniakoa karbono dioxidoarekin konbinatzen da urea sortzeko, ATP gastatuz. Beste animalia batzuek (hegaztiek, adibidez) proteinen amoniakoa ez dute urea moduan iraizten, azido uriko moduan baizik.

Giltzurrun-gutxiegitasunak urearen kontzentrazioa odolean areagotzen du, uremia bat agertuz.

Ureak erabilera industrialak ditu: plastikoak egiteko, adibidez. Nekazaritzan eta abeltzaintzan erabiltzen da ere, ongarrien eta pentsuen osaketan parte hartzen baitu.