Urbeltz zuri-beltza (Coprinopsis picacea) Psathyrellaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Coprinus comatus delakoak ez bezala, ez du interes gastronomikorik, nahiz eta ez duen toxikotasun egiaztaturik.

Urbeltz zuri-beltza
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaFungi
KlaseaAgaricomycetes
OrdenaAgaricales
FamiliaPsathyrellaceae
GeneroaCoprinopsis
Espeziea Coprinopsis picacea
BasionimoaAgaricus picaceus
Mikologia
 
orriak himenioan
 
kono-formako txapela
 
himenioa askea da
 
hanka biluzik dago
 
espora beltzak dauzka
 
saprobioa da

Oharra: ez fidatu soilik orri honetan ematen diren datuez perretxiko bat identifikatzeko orduan. Inolako zalantzarik izanez gero, kontsultatu aditu batekin.

Urbeltz zuri-beltza.

Sinonimoak: Agaricus picaceus, Coprinus picaceus.

Deskribapena

aldatu

Kapela: 4 eta 8 cm arteko diametrokoa. Hasieran oboidea, gero kanpai-itxurakoa, azkenik ertza altxatuta. Azala marroi iluneko kolorekoa edo beltz fuliginosoa. Gaztetan, errezel orokor zuriarekin guztiz bilduta, gero, kapela irekitzean, plaka irregular, erorkor eta zuri handietan hausten da.

Orriak: Libreak, sabeldunak, estu, hasieran zuriak, gero errauts-arrosa kolorekoak, azkenik beltzak eta delikueszenteak.

Orri libreak: Oinera hurbiltzen diren orriak, baina ukitzen ez diotenak.

Hanka: Zuria, liraina, hauskorra, barnehutsa, erraboilduna oinarrian, hasieran, zetadun ezkata arinez estalita, gero ilegabea, leuna, eta distiratsua. Oinarriko erraboilak felpa itxurako biloz batez estalita dago.

Haragia: Mehea, urria, hauskorra, zuria eta usain desatseginekoa.[2]

Etimologia: Coprinus hitza grezieratik dator, "cóprinus" hitzetik, eta esan nahi du: simaurrari dagokiona, simaurretan hazten dena. Picaceus epitetoa berriz, latinetik dator, mika esan nahi duen "pica" hitzetik. Bere kapelaren kolore beltzaxkagatik.

Jangarritasuna

aldatu

Sukaldaritzarako baliorik gabea.[3]

Nahasketa arriskua

aldatu

Zaila da nahastea, oso espezie bereizgarria baita, kapela iluna baitu pintzelkada zuriekin.[4]

Sasoia eta lekua

aldatu

Udan eta udazkenean, hostozabalen basoetako humusean, batez ere pagadietan, espezie hau ez da oso ohikoa eta ez da ugaria gure eskualdean.[5]

Banaketa eremua

aldatu

Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko, Alaska, Hegoafrika, Namibia, Maroko, Kenya, Eswatini, Kanariak, Europa, Israel, Turkia, Iran, Kaukasia, Errusia, Australia, Zeelanda Berria.[6]

Galeria

aldatu

Erreferentziak

aldatu
  1. Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza  •   Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012  •   Euskalnatura  •   Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987  •   Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973  •   Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
  2. (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 369 or. ISBN 84-404-0530-8..
  3. (Gaztelaniaz) Palacios Quintano Daniel. (2014). Disfrutando con las setas. Leitzaran, Grafikak S.L. Andoain, Gipuzkoa, 332 or. ISBN 978-84-617-0196-4..
  4. (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 59 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
  5. (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 340 or. ISBN 84-87997-86-4..
  6. Coprinopsis picacea: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.

Kanpo estekak

aldatu