Sapporo

Sapporo; 札幌市; 札幌市
	izendaturiko hiria
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Japonia
Uhartea; Prefetura; Suprefetura	Hokkaido; Hokkaido; Ishikari
Alkatea	Katsuhiro Akimoto (en)
Izen ofiziala	札幌市; 札幌区
Jatorrizko izena	札幌市
Posta kodea	060-8611
Herriburua	Chuo-ku (en)
Geografia
Koordenatuak	43°03′43″N 141°21′16″E / 43.0619°N 141.3544°E
Azalera	1.121 km²
Altuera	5 m
Mugakideak	Ebetsu (en) , Kitahiroshima (en) , Ishikari (en) , Eniwa (en) , Chitose (en) , Tobetsu (en) , Otaru, Kimobetsu (en) , Kyogoku (en) , Akaigawa (en) eta Date (en)
Demografia
Biztanleria	1.959.313 (2020ko urtarrilaren 1a); 6.957 (2015)
Dentsitatea	1.747,42 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1922ko abuztuaren 1a, 1870 eta 1899ko urriaren 1a
Telefono aurrizkia	11
Ordu eremua	UTC+09:00
Hiri senidetuak	Munich, Portland, Shenyang, Novosibirsk, Daejeon, Adana, Matsumoto, Txiang Mai eta Hamamatsu
	http://www.city.sapporo.jp/city/english/ www.city.sapporo.jp

Sapporo (japonieraz: 札幌市, Sapporo-shi^?) , Hokkaidoko hiriburua da. Populazioaren arabera, Japoniako bosgarren hiri handiena da, eta azaleraren arabera, hirugarrena. 2014ko erroldaren arabera 1.919.684 biztanle ditu.

Hiria ezaguna da 1972ko Neguko Olinpiar Jokoak hor egin zirelako. Urtero, Elur Jaialdia ospatzen da, mundu osotik 2 milioi turista erakartzen dituena.

Geografia aldatu

Sapporo Hokkaido uhartean kokaturik dago, Ishikari lautadako hego-mendebaldean, Toyohira ibaiaren eremu alubialean hain zuzen ere. Hiriaren mendebaldean eta hegoaldean mendi ugari daude eta hauetatik jeisten dira Ishikari ibaiaren ibaiadarrak.

Hirian hainbat parke daude, aipagarrienak Moerenuma eta Odori dira.

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Sapporo, Japan (1981–2010))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	−0.6	0.1	4.0	11.5	17.3	21.5	24.9	26.4	22.4	16.2	8.5	2.1	12.9
Batez besteko tenperatura (ºC)	−3.6	−3.1	0.6	7.1	12.4	16.7	20.5	22.3	18.1	11.8	4.9	−0.9	8.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	−7.0	−6.6	−2.9	3.2	8.3	12.9	17.3	19.1	14.2	7.5	1.3	−4.1	5.3
Pilatutako prezipitazioa (mm)	113.6	94.0	77.8	56.8	53.1	46.8	81.0	123.8	135.2	108.7	104.1	111.7	1106.5
Elur egunak (≥ 1 mm)	28.8	25.4	23.5	6.4	0.1	0.0	0.0	0.0	0.0	1.2	13.9	26.5	125.8
Eguzki orduak	92.5	104.0	146.6	176.5	198.4	187.8	164.9	171.0	160.5	152.3	100.0	85.9	1740.4
Hezetasuna (%)	70	69	66	62	66	72	76	75	71	67	67	69	69
Iturria: ^[1]

Historia aldatu

Mendeetan zehar ainuak bizi izan ziren Ishikari lautadan. 1866an, Edo Aroaren amaieran, ubide bat eraiki zen eta japoniar kolonoen asentamentua eraiki zen honen ertzean. Ainuerazko izena eman zioten asentamenduari, sat poro pet (サッ・ポロ・ペッ), "ibai lehor handia" esan nahi du. Fundazio urtea ordea 1868a da, Meiji gobernuak asentamendua onartu eta Hokkaido uhartearen hiriburutza bertan ezarri zuenean. Aurreko hiriburua uhartearen hegoaldean dagoen Hakodate kai-hiria zen, baina uharte osoa kontrolatzeko Sapporo egokiagoa zela iritzi zion gobernuak.

1870-71 artean Estatu Batuetako gobernuari laguntza eskatu zioten lautada egokitu eta hiria planifikatzeko. Horace Capron nekazaritza idazkariak oin kuadrikulatua diseinatu zuen angelu zuzeneko blokeak eraikitzeko eta Odori parkearen inguruan eraikitzen hasi zen Sapporo.

Honshu uhartetik zetozen inmigranteek hiria azkar handitu zuten urte gutxitan. 1876an Edwin Dun abeltzain amerikarrak ardi eta behi haztegiak ezarri zituen hiriaren inguruko lurretan eta William S. Clark-ek nekazaritza eskola sortu zuen. 1880an Hokkaidoko lehen trenbidea inauguratu zen Sapporo eta Otaru artean.

Bigarren Mundu Gerran 1945eko azken egunetan jasan zituen bonbaketak. 190 hildako izan ziren eta ia 7.000 zauritu, baina 78.000 pertsona etxerik gabe gelditu ziren. Gerraren ondoren kaltetutakoa berreraiki egin zen eta 1950ean Elurraren Jaialdia abiatzearekin batera hiriak bultzada nabarmena izan zuen. 1972ko Neguko Olinpiar Jokoak bertan ospatu izanak mundu mailako izena eman zion.

2002ko Munduko Futbol Txapelketako egoitza bat izan zen eta hiru partida jokatu ziren bertan: