Orontes
Orontes (grezieraz: Ὀρόντης) edo Asi[1] (arabieraz العاصي, Al-`Āṣī; turkieraz: Asi Nehri), Ekialde Hurbileko ibaia da. Libanoko Antilibano mendilerroan sortzen da; Libano eta Antilibano mendien artetik igaro eta Sirian sartzen da. Herrialde horretako mendebaldea zeharkaturik, Turkian sartu eta Mediterraneoan itsasoratzen da, 571 km inguruko bidea egin ondoren[2].
| Orontes / Asi العاصي Al-`Āṣī | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Mota | ibai |
| Luzera | 571 km |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 35°15′00″N 36°35′00″E / 35.25°N 36.583333333333°E |
| Hidrografia | |
| Ibaiadarrak | ikusi
|
| Arroaren azalera | 23.000 km² |
| Ur-emaria | 30 m³/s |
| Bokalea () | Mediterraneoa |
Geografia
aldatuLibanoko Antilibano mendilerroan du iturburua, Bekaa haranean. Herrialde horretan 40 km egin eta gero, Sirian sartzen da, eta herrialdearen mendebaldea zeharkatzen du, hegoaldetik iparralderantz; bertan al-Ghab ordokian zehar igarotzen da. Turkian sartuta, mendebalderantz biratu ondoren, Samandağetik hurbil (Antakya iparraldea) Mediterraneora isurtzen da[3].
571 km luze da, eta 24.660 km²ko arroa drainatzen du: % 69 Sirian, % 23 Turkian eta % 8 Libanon. Iparralderantz doan eskualdeko ibai bakarra da[4].
Historia
aldatuIbai garrantzitsua da, ez bakarrik geografiaren ikuspuntutik, baizik eta baita historiaren aldetik ere. Harana antzinako Kanaanen iparralde eta hegoaldearen arteko komunikazio bide garrantzitsua izan zen, nagusiki menditsua den toki batean. Orontes ibaia (Draco, Typhon edo Axius ere deitua), Kanaan eta feniziarren eragin eremuaren iparraldeko mugatzat hartzen da. Orontes ibaitik gertu, Kadeshko gudua gertatu zen, historikoki ezagutzen den lehen guduetako bat (K. a. 1295).
Ekonomia
aldatuEz da nabigagarria, baina funtsezkoa da ureztatzerako, batez ere Sirian. Ibilguaren erdialdean dauden padurak, nekazaritza lur gehiago lortzeko drainatuak izan dira. Homs eta Hama artean, Mediterraneotik gertu dagoen al-Ghab izeneko lautada emankorretik igarotzen da; hau ureztatzeko ura ibaitik ateratzen dute, norien bitartez. Ureztatzeko ahalmena handitzeko, 1960ko hamarkadatik aurerra zenbait urtegi eraiki ziren; handienak al Rastan (228 m³-ko edukiera), Qattinah (200 m³) eta Mhardeh (67 m³) dira[4].
Erreferentziak
aldatu- ↑ Euskaltzaindia. Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia. .
- ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
- ↑ Orontes River Global.britannica.com
- ↑ a b Asi-Orontes River Basin Fao.org
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q188871
Multimedia: Orontes River / Q188871
