Nogaiera
Nogaiera[1][2] (ногай тили, ногайша) nogaien hizkuntza da, turkiar familiakoa. 87.000 inguru[3] hiztun ditu, Errusiako Dagestan, Karatxai-Txerkesia eta Txetxenia errepubliketan, Stavropol krain eta Astrakhan oblasten.
| Nogaiera | |
|---|---|
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua |
 Errusia |
| Hiztunak | 87.119 (2010) |
| Ofizialtasuna |
 Karatxai-Txerkesia Dagestan |
| Eskualdea | Kaukaso |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | hizkuntza eranskaria |
| Alfabetoa | alfabeto zirilikoa |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-2 |
nog |
| ISO 639-3 |
nog |
| Ethnologue |
nog |
| Glottolog |
noga1249 |
| Wikipedia |
nog |
Karatxai-Txerkesian eta Dagestanen hizkuntza ofizialetako bat da, eta eskoletan irakasten da ikasgai bat gisa[4]. Bi aldizkari argitaratzen dira nogaieraz gaur egun: Шоьл Тавысы[5] (Xol tavysy, "esteparen ahotsa") astekaria, Dagestanen eta Ногай Давысы[6] (Nogai davysy, "nogaien ahotsa"), astean bi aldiz ateratzen dena, Karatxai-Txerkesian. TRT Turkiako irrati eta telebista agentziak astean behin irrati saio bat eskaintzen du nogaieraz[7].
DialektoakAldatu
Hiru dialekto bereizi ohi dira [8][9]:
- aknogaiera ("nogaiera zuria"), Kubanen bizi diren nogaiek hitz egiten dutena;
- karanogaiera ("nogaiera beltza"), Dagestanen;
- nogaiera edo erdialdeko nogaiera, Stavropol krain.
Hizkuntza estandarra aknogaieran eta karanogaieran oinarritzen da.
EzaugarriakAldatu
Nogaiera hizkuntza eranskaria da. Izenek kasua eta zenbakia markatzen dute, atzizkien bidez; horrez gain, atzizki posesiboak ere erabiltzen dira. Aditz formak orainaldia-geroaldia, geroaldia (zehaztua eta zehaztugabea) eta lehenaldia (zehaztua eta zehaztugabea) dira.
Idazteko sistemaAldatu
XVIII. mendetik hasita, alfabeto arabiarrez idazten zen nogaiera[10]. 1928an alfabeto latinoan oinarrituta idazteko sistema bat sortu zen, eta 1938tik aurrera alfabeto zirilikoa erabiltzen da nogaieraz idazteko. 1950ko azken erreforma ondoren, honako hauek letrak ditu:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | Нъ нъ |
| О о | Оь оь | П п | Р р | С с | Т т | У у | Уь уь |
| Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
ErreferentziakAldatu
- ↑ Euskaltzaindia. Euskaltzaindiaren hiztegia. .
- ↑ Berria Estilo Liburua
- ↑ 2010ko Errusiako errolda orokorraren datuak
- ↑ Институт языкознания РАН
- ↑ Шоьл тавысы — Республиканская общественно-политическая газета Голос Степи. Noiz kontsultatua: 2020-10-23.
- ↑ «Ногай Давысы» nogay-davysy.ru Noiz kontsultatua: 2020-10-23.
- ↑ www.trt.net.tr Noiz kontsultatua: 2020-10-23.
- ↑ Большая Российская Энциклопедия
- ↑ Termcat Centre de terminologia
- ↑ Большая Российская Энциклопедия
Kanpo estekakAldatu
| Bisita ezazu Nogaiera Wikimedia Incubator proiektuan |
Datuak: Q33871
