Metano
Metanoa hidrokarburo sinpleena da. Bere formula CH4 da, beraz karbono molekula bat eta lau hidrogeno molekulaz osatua dago.
| Metano | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | CH4 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| InChl | 3D eredua |
| Osatuta | karbono eta hidrogeno |
| Azido konjokatua | methanium (en)  |
| Aurkitzailea | Alessandro Volta |
| Aurkitze data | 1777 |
| Mota | Erregai |
| Ezaugarriak | |
| Dentsitatea | |
| Soinuaren abiadura | 1.337 m/s (−161,5 °C, likido) 450 m/s (27 °C, gas) |
| Fusio-puntua | −182,49 °C |
| Irakite-puntua | 111,4 Kelvin (1 atm) |
| Entropia molar estandarra | 186,3 J/(mol K) |
| Formazio entalpia estandarra | −74.520 J/mol |
| Errekuntza entalpia | −890,3 kJ/mol |
| Masa molekularra | 16,031 Da |
| Erabilera | |
| Rola | Berotegi-efektuko gas |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  4
2
0
|
| Autoignizio tenperatura | 537,8 °C |
| Berokuntza globalerako gaitasuna | 28 eta 84 |
| Eragin dezake | Airearen kutsadura |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | VNWKTOKETHGBQD-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 74-82-8 |
| ChemSpider | 291 |
| PubChem | 297 |
| Reaxys | 1718732 |
| Gmelin | 16183 |
| ChEBI | 59 |
| ChEMBL | CHEMBL17564 |
| NBE zenbakia | 1971 |
| RTECS zenbakia | PA1490000 |
| ZVG | 10000 |
| DSSTox zenbakia | PA1490000 |
| EC zenbakia | 200-812-7 |
| ECHA | 100.000.739 |
| MeSH | D008697 |
| Human Metabolome Database | HMDB0002714 |
| UNII | OP0UW79H66 |
| KEGG | C01438 |
| PDB Ligand | CH2 eta 74C |
| ASHRAE | 50 |
Baldintza normaletan gas bat da, solutuak sortzeko zaila eta kolorea. Erraz hartzen du su. Molekula ez-polarra da, hau da, bere karga elektrikoak ez du norabide finkorik.
Metano iturriakAldatu
Hauexek dira iturri nabarmenenak:
- Hondakin organikoen deskonposaketa
- Iturri naturalak (zingirak): %23
- Gas naturalaren ustiaketa: %20
- Animalien liseriketa prozesuak: %12
- Arrozaren inguruan bizi diren bakterioak: %12
- Biomasaren konbustioa.
Gizakiok sortu dugu metanoaren igoera handia izan da. Azkeneko 200 urteetan 0,8tik 1,7 ppm-ra igaro da bere kontzentrazioa atmosferan.
Isurien ondorioakAldatu
Metanoak klima aldaketan efektu kaltegarriak ditu eta hauek desagertzea ikerkuntza askoren helburu izan da. Gas honek erregai fosilak ordezkatu ahalko lituzke horrela aldaketa klimatikoan duen eragin nabarmena gutxiagotuz, edota etorkizunean espaziora bidaliko diren suzien erregai bezala erabiltzeko. Azken batean eragozpenak abantailetan bihurtzea lortu nahi da. Hala ere teknologia hauek oraindik garapen garrantzitsu baten beharra dute.
Gaur egun aldaketa klimatikoaren eragile nagusia CO2–a dela uste den arren badaude beste gas batzuk bera baino potentzial handiagoa dutenak eta berotegi efektuan parte hartzen dutenak. Adibidez metanoak CO2–ak baino hogei bat aldiz bero gehiago hartzen du, baina esan beharra dago metanoaren isurketak azken urte hauetan mantendu egin direla eta CO2–arenak ostera era nabarmenean hasi direla.
Hainbat ikerketaren arabera[erreferentzia behar] orain arte ezkutaturik egon diren metano kantitate handiak atmosferara igortzen ari dira. Metano hau permafrostetik, itsas hondotik eta Artikoko laku izoztuetatik ateratzen ari da aldaketa klimatikoaren ondorioz eta honek berotegi efektua areagotu dezake.
