Marleen Haboud

Marleen Haboud Bumachar (Ekuador, 1954) ekuadortar hizkuntzalari ikerlaria eta katedraduna da.

Marleen Haboud
Bizitza
Jaiotza	1954 (69/70 urte)
Herrialdea	Ekuador
Hezkuntza
Heziketa	Madrilgo Unibertsitate Autonomoa Pontificia Universidad Católica del Ecuador (en) Illinoisko Unibertsitatea Urbana–Champaignen Pontifical Catholic University of Peru (en) (1980 - 1982) Bordele Montaigne Unibertsitatea (1982 - 1983) University of Oregon (en) (1992 - 1996) Doktoretza
Jarduerak
Jarduerak	ikertzailea

Bizitza

Haboud espezializatuta dago hizkuntzalaritza, soziolinguistika, harremanetarako hizkuntzalaritza, hezkuntza sistemak, semantika, hizkuntza eta kultura arloetan.

Ibilbidea

1974an hasi zen Hizkuntzalaritza Eskolan lan egiten, Ekuadorko Unibertsitate Katoliko Pontifizioko Komunikazio, Hizkuntzalaritza eta Literatura Fakultatean. 1980an, Ford Fundazioaren beka bati esker, Antropologiako Maistratza lortu zuen Peruko Unibertsitate Katoliko Pontifizioan, eta 1995ean, Oregoneko Unibertsitatearen beka bati esker, doktoretza Hizkuntzalaritza/Soziolinguistikan. Bere doktore-tesia, Efecto del contacto quichua-castellano en los Andes ecuatorianos (Quichua-gaztelania kontaktuaren eragina Ekuadorko Andeetan), 1998an argitaratu zen gaztelaniaz eta 2003an ingelesez. Kichwaren eta gaztelaniaren arteko harremanak eta haien ondorioak sakon, datu kualitatibo eta kuantitatiboekin eta ikuspegi multidimentsionaletatik aztertu zituen lehen ikerketa izan zen. UNESCO, UNICEF eta arriskuan dauden hizkuntzen Munduko Entziklopedia bezalako erakundeekin elkarlanean jardun du.

Ahozkotasuna Modernitatea Diziplinarteko Ikerketa Programaren sortzailea eta zuzendaria da, eta hainbat azpiproiektu ditu: GeolingüísticaEcuador (Geolinguistica Ecuador), Así Dicen Mis Abuelos (Honelaxe diote Nire Aitona-amonek)(ADMA) eta Voces Andinas y Conocimientos Ancestrales (Andeetako ahotsak eta antzinako ezagutza).

2019an, George Forster Research Award Alexander Von Humboldt Stiftung/ Foundation saria jaso zuen. Giza zientzietako ikerketarengatik mundu mailan ematen den aintzatespena da hau. 1970ean sortu zenetik, lehen aldia izan zen Ekuadorko ikertzaile bati sari hori ematen zitzaiona. Gainera, Eugenio Espejo Sari Nazionalerako izendatu zuten, eta zientzien hirukotean finalista geratu zen.

Ehunka hitzaldi eta tailer eman ditu estatuko zein atzerriko unibertsitateetan. Landutako gaiak honako hauekin egon dira lotuta: dokumentazio etikoa, hizkuntza-biziberritzea, diziplinarteko ikerketa, linguistika eta geo-erreferentziazioa, hizkuntza-kontaktua eta haren ondorio linguistiko eta sozialak, hizkuntza-bizitasuna, prestigioa eta hizkuntza-jarrerak, teknologia berriak, elebitasuna, diziplinartekotasuna, ikerketa-ekintza metodologiak, migrazioa eta abar. Hau guzti hau, batez ere, Ekuadorko hizkuntza indigenen bizitasunarekin.

Argitalpenak (2023-2019)

Besteak beste, lan hauexek argitaratu ditu:

- Haboud, Marleen eta Christian Puma Ninacuri. (prentsan). “ Contactos lingüístico en Ecuador y su diáspora en Nueva York (Hizkuntza harremanak Ekuadorren eta diaspora New Yorken)”, S. Chávez Fajardo eta J. L. Ramirez Luengo (ed.). Amerikako espainieraren egungo ikasketen panorama: Antiokiako Unibertsitatea.

- Haboud, Marleen eta Laura Morgenthaler (arg. ). 2023. Desafíos en la Diversidad 3. Voces indígenas amenazadas y el despertar de sus lenguas (Aniztasunean erronkak 3. Mehatxatutako indigenen ahotsak eta euren hizkuntzen esnatzea). Quito: Abya-Yala / PUCE

- Haboud, Marleen eta Fernando Ortega (2023). “Lenguas indígenas en el Ecuador: documentación, desplazamiento y prácticas comunitarias desde adentro (Hizkuntza indigenak Ekuadorren: dokumentazioa, joan-etorriak eta praktika komunitarioak barrutik). Haboud, Marleen eta Laura Morgenthaler (ed.). 2023. Aniztasunean erronkak 3. Mehatxatutako indigenen ahotsak eta haien hizkuntzen iratzartzea, 277-318.

- Haboud, Marleen. (2023). Las múltiples facetas de la migración y el contacto lingüístico. De (re)encuentros y desencuentros. (Migrazioaren eta hizkuntza-harremanaren alderdi ugariak. (Bir)elkartzeak eta desadostasunak). Adriana Speranza-n (Konp. ). Argentina: Memorabilia bilduma: La Platako Unibertsitate Nazionala.

- Haboud Bumachar, Marleen. (2023) "Desde la documentación activa a la revitalización contextualizada: experiencias con comunidades kichwahablantes en Ecuador (Dokumentazio aktibotik testuinguruaren araberako biziberritzera: Ekuadorreko komunitate kichwahableekiko esperientziak) "International Journal of the Sociology of Language. 2023, 280 zk., 2023, 91-134 or. https://doi.org/10.1515/ijsl-2022-0043

- Haboud, Marleen eta Fernando Ortega (2023). Linguistic Diversity Endangered. The Waotededo language and the effects of intense contact. In Moseley, Christopher and Eda Derhem (Hizkuntza-aniztasunaren eskuragarritasuna. Waotedeboren hizkera eta kontaktu biziaren efektuak. Moseleyn, Christopher eta Eda Derhemi) (ed.). Endangered Languages in the 21st (Hizkuntzak arriskuan 21st. Mendea) Century. (Chapter 19). NY: Routledge.((0 URLa))

• Liburu hau KU Selection Committee-k hautatu du “KU Select 2023 HSS Books” sarrera-liburu irekien bildumako zati izateko.

- Haboud, Marleen y Acosta, Daniel (2022g). Revitalización lingüístico-cultural en contexto. El rol de la etnobotánica y la investigación transdisciplinaria con comunidades de base (Hizkuntza eta kultura biziberritzea, testuinguruan. Etnobotanikaren eta diziplinaz gaindiko ikerketaren rola oinarrizko komunitateekin), 40-61 or. Cuenca: Universidad Verdad Ediciones.((0 URLa))

- Haboud Bumachar, Marleen. (2022f). “De prácticas interculturales e interlingües desde la oralidad (Kultura arteko eta hizkuntza arteko praktikak ahozkotasunetik)”. En Pato, Enrique (ed. ), Juan C. Godenzzi irakasleari eskainitako ikasketak. Ottawa: Alter, 243-259 or. ISBN 20071-987819-93-9.

- Haboud, Marleen. (2022e). Kichwa y castellano en los Andes ecuatorianos: historia e innovaciones (Kichwa eta gaztelera Ekuadorreko Andeetan: historia eta berrikuntzak). In Danler, Paul & Harjus, Jannis (eds. ), The languages of the Americas – Ameriketako hizkuntzak. Berlin: Ed. Logoak

- Haboud Bumachar, Marleen. (2022d). Foreword In Eva Rodríguez-González & Rosita L. Rivera (ed. ), Language assessment in multilingual settings: Innovative practices across formal and informal environments, VII–VIII. Berlin: Language Science Press. DOI: 10. 5281/zenodo.7304934

- Haboud, Marleen (2022c)."Pues en el castellano andino ecuatoriano y colombiano: sus diversas formas y funciones discursivas (Ekuadorko eta Kolonbiako Andeetako gaztelanian: bere forma eta funtzio diskurtsibo askotarikoak)". Filologia Buletina, 57(1), 125–157 or.

- Haboud, Marleen (2022b). Español y lenguas indígenas en el Ecuador: un testimonio de multicausación y multiefectos.Una mirada desde la lingüística de contacto. Parte I. (Gaztelania eta hizkuntza indigenak Ekuadorren: kausazio eta ondorio anitzeko testigantza.Begirada bat ukipen-hizkuntzalaritzatik. I. zatia). Discurso de incorporación como miembro correspondiente de la AEL-2021( AKE-2021eko kide gisa sartzeko hitzaldia). Memoriak. 80 zk., 2022, Espainiako Akademia Ekuadortarrarena. Cuenca: Cuencako Unibertsitateko argitaletxea.

- Godenzzi, Juan Carlos & Haboud, Marleen (2022a). “El español en contacto con las lenguas originarias en Bolivia, Ecuador y Perú (Gaztelania jatorrizko hizkuntzekin harremanetan Bolivian, Ekuadorren eta Perun)”. Morenok-Fernandez, Francisco & Caravedo, Rocío (argit. ). Handbook of Spanish Dialectology, 456-466 or. UK: Taylor and Francis Group (eBook ISBN 97804294259).

- Haboud, Marleen; Ortega, Fernando; Lutuala, Francisco; Toaquiza, Elsa eta Manzano, Wilson. (2021a). Jambic Yuyucuna. Plantas que curan (Jambic Yuyucuna. Sendatzen duten landareak) (Tingo Pucara, Cotopaxi). Quito: PUCE.

- Haboud, Marleen. (2021b). "Revisitando Entrevistadores indígenas: un reto a los estereotipos (Elkarrizketatzaile indigenak birbisitatuz: estereotipoei erronka bat)". Azucena Palacios eta María Sánchez-Paraíso (eds. ). Ukipen-egoeren hizkuntza-dinamikak, 5-28 or. 90. min. Madril: De Gruyter. DOI: 10.1515/9783110701364-002

- Haboud, Marleen (2020a)[2019]. ¡No te olvidarás la mascarilla! La cortesía en el español andino ecuatoriano (Ez duzu maskara ahaztuko! Kortesia Andeetako espainiera ekuatoriarrean). Memoriak. 79 zk. 2019 urtea, AEL, Tomo I, 327 - 343 or. Cuenca: Cuencako Unibertsitateko argitaletxea.

- Garcia, Gerardo; Haboud, Marleen; Howard, Rosaleen; Manresa, Antonia eta Julieta Zurita. (2020b). "(Mis)communication in the COVID-19 era".

- Ortega, Fernando; Haboud, Marleen; Farinango, Ernesto; eta Farinango, Alfonso (2020c). "From local ancestral practices to universal antiviral uses: Medicinal plants used among indigenous communities in Ecuadorian Highlands (Antzinako tokietatik birusen aurkako erabilera unibertsalerako praktikak: Medicinal plants used among indigenous communities in Ecuadorian Highlands)". American International Journal of Social Science.

- Haboud, M. & Ortega, Fernando. (2020d). La Salud como fuente de revitalización lingüística (Osasuna, hizkuntza biziberritzeko iturri). Haboud-en, et. al. (2020). Desafíos en la diversidad 2. Desplazamiento lingüístico y revitalización: reflexiones y metodologías emergentes (Erronkak aniztasunean 2. Hizkuntza lekualdatzea eta biziberritzea: gogoeta eta metodologia emergenteak). Quito: Abya-Yala/UPS/PUCE/ Ahozkotasuna Modernitatea.

- Haboud, Marleen; Sánchez Avendaño, Carlos & Garcés Fernando (editoreak) (2020e). Desafíos en la diversidad 2. Desplazamiento lingüístico y revitalización: reflexiones y metodologías emergentes (Erronkak aniztasunean 2. Hizkuntza lekualdatzea eta biziberritzea: gogoeta eta metodologia emergenteak). Quito: Abya-Yala/UPS/PUCE.

- Haboud, Marleen. (2020f). “Propuestas metodológicas para la investigación interdisciplinaria como interacción social (Diziplinarteko ikerketarako proposamen metodologikoak, gizarte-interakzio gisa)”. Burki, Ivette; Patzelt, Carolin (ed. ): Berlín: de Gruyter Mouton (52-76 or.).

- Haboud, M. Ortega, F., Farinango, A. & Farinango, E. (2019a). Jambij Yuracuna. Plantas que curan (Jambij Yuracuna. Sendatzen dituzten landareak). PUCE: Quito.

- Haboud, M. (koord). (2019b). Lenguas en Contacto: Desafíos en la diversidad (Hizkuntzak Kontaktuan: Erronkak aniztasunean). Quito: PUCE.

- Haboud, M. eta F. Ortega. (2019c). “El Waotededo y los efectos de un contacto intenso (Waotededoa eta kontaktu bizi baten eraginak)”. Habouden, M. (koord.) ). Hizkuntzak kontaktuan: Erronkak aniztasunean. Quito: PUCE.(229-265 or.).

- Haboud, M. (2019d). “Documentación activa con, desde y para los hablantes de lenguas amenazadas (Dokumentazio aktiboa hizkuntza mehatxatuen hiztunekin, hiztunengandik eta hiztunentzat)”. Peter Lang argitaletxea.

- Haboud, M. (2019e). “Educación Intercultural Bilingüe en el Ecuador: entre la contradicción, la fragmentación y la esperanza (Kultura arteko hezkuntza elebiduna Ekuadorren: kontraesanaren, zatiketaren eta itxaropenaren artean)”. Elad-Silda. Frantzia.

- Haboud, M. (2019f). “ Estudios sociolingüísticos y prácticas comunitarias para la documentación activa y el reencuentro con las lenguas indígenas del Ecuador (Ikerketa soziolinguistikoak eta praktika komunitarioak dokumentazio aktiborako eta Ekuadorko hizkuntza indigenekin berriro elkartzeko)”. Bisitak patiora. Kolonbia.

Sariak eta aintzatespenak

• Otomi Hizkuntza eta Kulturaren Nazioarteko Jaialdiko (Mexiko, 2024) Ekuadorreko ordezkaria. Jaialdiko gonbidatu berezia Ekuador izan zen.
• Hizkuntzaren Errege Akademiak eta Cervantes Institutuak antolatutako Espainieraren Munduko Biltzarrerako Ekuadorreko ordezkaria. Cadiz (Espainia) 2023.
• PUCE International Awards II - 2020ko edizioa. Ekuadorko Unibertsitate Katoliko Pontifizioa. Kategoria Nazioarteko aintzatespenak eta/edo izendapenak ikerketaren eraginaren eta garrantziaren arabera.
• Hizkuntzaren Ekuadorreko Akademiako kide urgazle izendatua, Espainieraren Errege Akademiako kide urgazlea. (2019)
• PUCE International Awards I - 2019ko edizioa. Ekuadorko Unibertsitate Katoliko Pontifizioa. Kategoria Nazioarteko aintzatespenak eta izendapenak ikerketaren eraginaren eta garrantziaren arabera.
• Munduko Georg Forster World Award - Forschungspreis saria (2019), Alexander von Humboldt Fundazioaren eskutik.*52 urtetan Gizarte Zientzietako ikerketan bikaintasunarengatik sari hau jaso duen lehen ekuadortarra.
• Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionaleko (UNED) zientzia-batzordeko kidea, Espainia.
• Nanterreko Unibertsitateko Komite Zientifikoko kidea, Paris (Frantzia)
• Tokioko Unibertsitateko LAINAC Global Scholars biziarteko kidea (2018).
• Eugenio Espejo sari nazionalerako izendapena, zientzia kategorian (2018).
• Ameriketako Estatu Batuetako Enbaxada Saria (2016-2018) (Proiektua: Ancestral Health Practices Narratives And Storytelling: Andean Indigenous Ecuadorian Voices (Antzinako osasun-praktiken narratibak eta narratibak: Ekuadorreko Andeetako ahots indigenak).
• Egonaldi luzeko irakasle gonbidatua. Center for Latin American and Caribbean Studies. Illinoisko Unibertsitatea (Urbana Champaign) (2016).
• Ekuadorreko Kultura Ministerioaren funts lehiakorren saria indigenen hezkuntzarako materialak eta itzulpenak ekoizteko (2010-2011).
• Ikusizko material elebidunak ekoizteko funts lehiakorren saria (2009).
• Vitalicio Foundation for Endangered Languages Ohorezko Kidea (Ingalaterra) (2012tik).
• Foreign Language World Center, Hemispheric Conference of Indian Education Grant (Guatemala) (1998).
• Summa cum laude. University of Oregon, doktoretza. Programa (1996)

Bekak

• Fulbright Visiting Scholar beka – Minnesotako Unibertsitatea, Illinoisko Unibertsitatea (Urbana Champaign), Iowako Unibertsitatea, Ameriketako Estatu Batuak (2014).
• Espainiako Lankidetza Bekak (AECID) (2003 eta 2007).
• Oregon University System beka, Hizkuntzalaritzan doktore gradua lortzeko (1992-1995).
• Munduko Bankuaren McNamara Fundazioaren beka (Washington, Ameriketako Estatu Batuak) (1994).
• Frantziako Gobernuaren beka - Atzerriko hizkuntzak ikus-entzunezko metodoen bidez irakastea (1982).
• Ford Foundation - Antropologia Maistratzako beka (1978-1980).

Kanpo estekak

• Datuak: Q65164694