Wikipedia

Marie Pape-Carpantier

pedagogo frantziarra

Marie Joséphine Olinde Carpantier, Marie Pape-Carpantier (La Flèche, Frantzia, 1815eko irailaren 10a - Villiers-le-Bel, Frantzia, 1878ko uztailaren 31), emakume hezitzaile, pedagogoa eta feminista frantsesa izan zen. Fourierismoaren jarraitzailea, pobreziaren eta injustizia sozialaren aurka borrokatu zen, nesken hezkuntzaren eta emakumearen eskubideen aldeko ekintzailea. Frantzian eskolaurreko hezkuntzaren aitzindaria izan zen. Artikuluak idatzi zituen 1862 urtean sortutako El economista francés, ekonomiari buruzko astekarian.[1][2]

Marie Pape-Carpantier

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMarie Joséphine Olinde Carpantier
JaiotzaLa Flèche, 1815eko irailaren 10a
Herrialdea Frantzia
HeriotzaVilliers-le-Bel, 1878ko uztailaren 31 (62 urte)
Hobiratze lekuaMontparnasseko hilerria
Familia
Seme-alabak
Hezkuntza
Hizkuntzakfrantsesa
Jarduerak
Jarduerakpedagogoa

Biografia aldatu

Marie Josephine, André Carpantierren eta Joséphine Roseren alaba izan zen. Bere gurasoak La Flèche eskualdera joan ziren militarren bizitzak eskualde horretan eskaintzen zituen aukerengatik. Hala ere, bere aita Ehun Egunak izenarekin ezagutzen den matxinada erregezalea hasi zenean hil zen. Aita hil ondoren, amak Royal Collegeren jostundegian lan egiten hasi zen, eta eskola adinera iritsi arteko Marieren zaintza, bere amonaren esku utzi zuen amak.

11 urte zituela, Mariek eskola utzi zuen, amari joste-lanetan laguntzeko. Garai hartan, haurrek lantegietan lan egiten zuten, eta 1841eko martxoaren 22ko legea indarrean jarri arte, ez zen debekatu zortzi urtetik beherako haurrak erabiltzea, eta hamabi urtetik beherakoentzat gehienez, zortzi orduko jardunaldiak.[2]

Ibilbide profesionala aldatu

1833 urtean, Guizot-en legeak behartu zuen udalerri bakoitzean lehen hezkuntzako eskola bat irekitzera. Urte berean Asilo-aretoen eskuliburua argitaratu zen. Eskuliburu horretan, establezimendu horiek nola erabili, ordutegiak eta abar azaltzen ziren. Asilo-aretoak lehen hezkuntzako proiektuak izan ziren, haurrak hezteko eta emakumeei seme-alabak zaintzen laguntzeko. 2 eta 6 urte bitarteko neska eta mutilentzat zen, eta haur-eskolaren aurrekari gisa ezarri zen estatuan. Eskuliburua izan ezik, asilo-aretoak funtzionatzeko moduari buruz aholku pedagogiko mugatuak ere bazeuden, une hartan askorik ez zirenak.[2]

Frantziako eskualde batzuetan dirua lortzeko ongintzazko jaiak egin ziren, instalazioa finantzatzeko. Marieren amari 1834an La Flèchen, proiektu bat irekitzeko esan zitzaion. Marie Carpantierrek haurren ikuskapenean parte hartu zuen, La Flèchen, eta gero, Le Mansen prestatzen zen bitartean. Ikuskatzaile soil gisa hasi zen. Abenduaren 20an asilo-aretoko buru izendatu zuten. Hemeretzi urterekin, ehun bat haurren arduraduna zen.[3] Zuzendari gisa, goizeko zazpietatik (neguan) eta bederatzietatik (udan) gaueko zortziak arte egon behar zuen, eta lehen printzipioak erakutsi: erlijio-heziketa, irakurtzeko, idazteko, aritmetikako oinarrizko nozioak, eta horrez gain, abestiak, joskintza eta eskuzko lana.

1839an, Marie gaixotu egin zen, lan horren guztiaren ondorioz eta aurrean zituen erantzukizunek nekatuta. Denbora batez, idazten aritu zen, eta, ondoren, hezkuntza-jarduerak hasi zituen berriz.[4]

1842 urteko uztailaren 4an, Le Manseko asilo-areto nagusiaren zuzendaritza eman zitzaion. Marieri ez zitzaion gustatzen, ez zuzendaritza eramateko modua ezta El Manual de las salas de asilos delakoan gomendatutako metodoa: garai hartan zorrotz-zorrotz jarraitzen zena. Gauzen ikasgaien garrantzia azpimarratu zuen, sentipenetan eta intuizioetan oinarritutako ezagutzaren ikuspegi gisa ulertzen baitzuen; printzipioetan baino gehiago, haurrei beren adimena garatzen eta munduaz jabetzen utziz gorputzaren eta hizkuntzaren bidez. Zioenez, maitasuna eta maitasuna funtsezko alderdiak dira ikaskuntzan, haurrekiko tratua lanbide gisa barne.[5]

Eskolaurreko pedagogia aldatu

 
Marie Pape-Carpantier, haur eskola batez inguratuta eta bere alabetako batekin (Magdalena?), 1872 inguruan,

1845. urtetik aurrera, Marie Carpantierrek asilo-aretoaren izena aldatzea proposatu zuen, eta ama-eskola jartzea.[6] Eta helburua haurren bitxikeriei erantzutea zen, haien arreta mundura erakartzea. Lehenengo etapa horretan haurrek ondo pasatzeko beharra zutela eta leku horrek ederki erantzuten ziola identifikatu zuen.[2]

Irakaskuntza-metodo berriak garatu zituen eta 1845ean bere lehen lana argitaratu zuen: Asilo-aretoen zuzendaritzari buruzko aholkuak. Bere berrikuntzen artean, adinarekin, ingurunearekin eta irakaslearekin harremanetan ikasteko talde txikitan antolatutako atalak sortzea proposatu zuen. Bere proiektua instrukzio publikoko ministroari aurkeztu zion eta ikasketa-batzorde gorenak asilo-aretoen erreformari erantzun zion, hiru urte geroago, 1848ko apirilaren 28an sinatu zen dekretua.[7]

1847an asilo-aretoetako maistrentzako trebakuntza-establezimendu bat zuzentzeko gonbita jaso zuen Parisen. Establezimendu hori Ama Eskola Normal bihurtu zen. Han egon zen 25 urtez, eta denbora horretan Parisko, probintzietako eta beste herrialde batzuetako 1.500 maistra inguru osatu zituen.[8]

Nazioartean ezaguna egin zen haren lana, eta asilo-aretoei buruzko lanak Londresen, 1862ko hirugarren Erakusketa Unibertsalean jaso zuen sari bat. Bere ospea 1867an lortu zuen, asilo-aretoetako metodoa Sorbonako esparruan hizlari gisa aurkeztu zuenean. Parte-hartze horrek proposatu zituen erreforma pedagogikoak bultzatu zituen.[9]

Idatziak aldatu

40 liburu baino gehiago idatzi zituen, besteak beste, eskuliburuak, artikuluak eta ipuin pedagogikoak. Idatzi pedagogikoez gain, emakumeen zorigaitzaz, gaizki ezkonduaren malenkoniaz, samindutako bizitzaren tristeziaz eta emakumeen egoeraz ere idatzi zuen. Zenbait poema bertako egunkarietan argitaratu ziren, hala nola Eco del Loir egunkarian.[10]

Olerkiak aldatu

 
Marie Pape-Carpentier datarik gabeko argazkian
  • Ode a la gloria, 1829
  • Preludioak, poesiak, 1841.

Idazki pedagogikoak aldatu

  • Asilo-aretoen zuzendaritzari buruzko aholkuak, 1846.
  • Irakaskuntza, hezkuntza eta ariketa metodoa, 1847.
  • Hondar-ale baten historia.
  • Irakaskuntza praktikoa ama-eskoletan, 1849.
  • Neskentzako istorioak eta gauzen lezioak, 1858.
  • Geometria naturala, 1861
  • Harea-pikorren sekretua, 1863.
  • Bi sexuetako haurrentzako irakurketa txikiak, 1863.
  • Animalia basatiak, 1869.
  • Eskoletako, asilo-aretoetako eta familietako zoologia, 1872.
  • Animalia morroiak, 1872.

Sariak eta aintzatespenak aldatu

 
Bere izeneko kalea, Paris
 
Renesen ere izeneko plaza du.
  • 1862an hirugarren Erakusketa Unibertsalean saria Londresen, asilo-aretoei buruzko lanarekin.
  • Bere izena duen kalea dago Parisen
  • Bere izena duen plaza du Renesen.
  • Filma, LOlivier Guignard-ena Volière a las niñas filma (2006), Nadine Lermiteren gidoia, Marilou Berryrekin, Casa Papa-Carpantierren rolean. 2006ko urriaren 3an eta 2008ko irailaren 9an zabaldu zen, Frantzia 2ren gainean. Marie Pape-Carpantierren bizitzari buruzko historia egokitua.[11]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ María Fe de Juana Niño. (septiembre 2012). De la profesionalización de Marie Pape Carpantier, Paulina Kergomard y Susana Brès (Siglos XIX-XX) a la escuela infantil actual.. .
  2. ↑ a b c d Pape-Carpentier, Marie. | MUVHE. .
  3. ↑ Colette Cosnier. (2011). «Pape-Carpantier, Marie (-Joséphine-Olinde) née Carpantier» Cahiers Charles Fourier.
  4. ↑ Colette Cosnier. (2011). «Pape-Carpantier, Marie (-Joséphine-Olinde) née Carpantier» Cahiers Charles Fourier.
  5. ↑ Colette Cosnier. (2011). «Pape-Carpantier, Marie (-Joséphine-Olinde) née Carpantier» Cahiers Charles Fourier.
  6. ↑ Sibylle Vincendon. (2020). «Architecture des écoles : aux grands maux les modèles oubliés» Libération.
  7. ↑ Colette Cosnier. (2011). «Pape-Carpantier, Marie (-Joséphine-Olinde) née Carpantier» Cahiers Charles Fourier.
  8. ↑ «Aportes de las Escuelas Maternales» Aportes de las Escuelas Maternales.
  9. ↑ Rapport de l'administration de la commission impériale sur la section française de l’exposition universelle de 1862. Paris: J. Claye 1864..
  10. ↑ «LA ESCUELA MATERNAL FRANCESA.» Toluna: Opinions for all.
  11. ↑ AlloCine. La Volière aux enfants. .

Bibliografia aldatu

  • Colette Cosnier, Marie Pape-Carpantier de la escuela maternal en la escuela de las hijas - ama-eskolatik alaben eskolara; Oroimenaren bidea bilduma; Paris, El Harmattan, 1993, 288 or.
  • Colette Cosnier, Marie Pape-Carpantier: ama-eskolaren sortzailea; Paris, Fayard, 2003; 418 or.

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Marie_Pape-Carpantier&oldid=9783927"(e)tik eskuratuta