Ongi etorri, Alvarosusa, euskarazko Wikipediara!

Hau zure eztabaida orria da, beste wikilarien mezuak jasotzeko balioko dizuna. Gainera, lankide orria ere baduzu; nahi izanez gero, hor jar ditzakezu zeure datuak, interesak, hitz egiten dituzun hizkuntzak... (zeure lankide orria egiteko informazioa nahi baduzu, ikus orrialde hau). Nahi baduzu ere zure proba orrian idazten has zaitezke.

Lagungarriak izan daitezkeen loturak

Wikipedian laguntzeko modu ugari daude. Horietako batzuk Wikipedian nola lagundu dezakezun argitzen duen orrian bildu ditugu.

Artikulu jakin batez ohar edo iradokizunen bat egiteko, artikulu horren eztabaida orrian idatz dezakezu. Wikipediari buruzko galdera, ohar edo iradokizun orokorra baldin bada, berriz, Wikipediako Txokoa duzu horretarako toki egokiena. Eta hainbat Wikiproiektu ditugu, gai jakin batzuetan parte hartzen lagunduko dizutenak.

Wikilari jakin bati idazteko edo erantzuteko, haren eztabaida orrian idatzi beharko duzu. Bestela, ez zaio mezu bat duela jakinarazteko oharra azalduko, eta agian ez da konturatuko idatzi diozula. Eztabaida orriaren goialdean «Gehitu atala» lotura aurkituko duzu. Hor klik eginez, mezua sortzeko aukera izango duzu. Mesedez, ez zaitez ahaztu mezuaren bukaeran zure erabiltzaile sinadura edo zigilua ezartzeaz; bestela, ezingo dugu jakin nork idatzi duen, nori erantzun behar diogun.


ES: Si no comprende o no sabe escribir en nuestra lengua y desea comunicarse con nosotras y nosotros, por favor, acuda a la Embajada.
FR: Si vous ne comprenez pas ou ne savez pas écrire dans notre langue et souhaitez communiquer avec nous, s'il vous plaît, visitez l'Ambassade.
EN: If you do not understand or you cannot write in our language and you want to tell us something, please visit the Embassy.
DE: Wenn Sie unsere Sprache nicht verstehen oder nicht schreiben können und Sie bei uns mitreden möchten, dann besuchen Sie bitte die Botschaft.
RU: Если Вы не понимаете или не можете писать на нашем языке, но хотите поделиться с нами чем-либо, пожалуйста, посетите наше посольство.

SARRERA aldatu

  • FAMILIA: Urkiak Betulaceae familiaren Betula generoko zuhaitzak dira, eta pago eta haritzen Fagaceae familiakoen ahaide hurbilak dira. Gehienetan tamaina txiki edo ertaineko zuhaitzak edo zuhamuxkak dira, gehien bat iparraldeko klima epelekoak.
  • ORDENA: Fagales
  • IZENAK: Betula pendula, Urkia , Abedúl
  • Urkiak Lepidoptero espezie askoren beldarren elikagaia dira, begira urkiz elikatzen diren lepidopteroen zerrenda.
  • Urkidiak dira zuhaitz hauen basoak.


DESKRIBAPENA: aldatu

  • Hostoak: Hostoak ertzean bitan zerratuak ; 6-8 nerbio sekundario pare, galtzabean ilegabeak.
  • Loreak: Gerba arrak eta emeak. Gerba arrak hostoak baino lehenago jaiotzen dira eta egoten dira adasken puntatik zintzilik, 2-3 aleko taldeetan. Gerba emeak bakartiak.
  • Fruitua: Akenio. Ezkata fruitumaleen albo-gingilak horizontalak edo beherantz zuzenduak; akenioaren hegala jeneralen, atal haziduna baino zabalagoa eta, gehienetan, haren punta gaindituz.
  • Enborra: Zurezkoa, azal zurikoa.
  • Altueran 30 m lor ditzakeen zuhaitz hostoerorkorra , adaburu biribildu eta irregularra eta adar zintzilikariak dutena. Urteko adaskak eta pujak ilegabeak, erretxin-guruin ugariz hornituak.
  • Euskal Herrian isurialde kantauriar guztian eta mendialde piriniarrean aurkitzen da, harriarteak baso soilduak eta hainbat baso hostoerorkorren ordezko komunitateak kolonizatuz.
  • Bere egurra ia guztiz zuria da, ale xehekoa, biguna eta iraupen gutxikoa, papergintzan, ikazgintzan eta ebanisterian erabiltzen da. Hostoak beren ezaugarri diuretikoengatik erabiltzen dira eta  maskuriko inflamaziotarako.
   Ba al dakizu   

Euskal Herriko isurialde kantauriar guztian eta mendialde piriniarrean aurkitzen da. Hainbat baso hostoerorkorren ordezko komunitateak kolonizatuz.

HABITATA eta HEDAPENA: Jatorriz Europarra. aldatu

*  Hondar-lurrak atsegin ditu, baina oso lehorrak direnean ez da ageri.  

*  Hau itzala emeten dioten espezierik ez dagoelako da. Honela espezie honek baso txikiak era ditzake; urkidiak.

*  Ia Europa osoan eta Asiako parte handi batean dago hedatuta.

*  Euskal Herrian dagokionez, baso hostoerorkor askotan aurkitzen da; adibidez, Karrantza


ERABILERAK aldatu

  • Urkiak gauza askotarako erabili ahal dira. Haien izerdi, azal, orri, zur, adaxka eta susterrak elikagai, eraikuntzarako gai, sendabide, gai labaintzaileetan eta beste erabilera praktiko batzuetan erabiltzen dira.
  • Urkiak egurrerako erabiltzen dira, pisu unitateko eta bolumen unitateko euren egurraren balio kalorifiko handiagatik.
  • Urkien orriak tearen antzeko edari diuretikoa egiteko erabiltzen dira eta, baita ere, tindagaiak eta kosmetikoak egiteko baliagarriak diren erauzkinak lortzeko.
  • Urkien adaxkak batu azaotan eta zigor moduan erabiltzen ziren toki batzuetan.
  • Urkien azala sua pizteko ere erabiltzen da. Azala, dauzkan olioei esker, oso ondo erreko da, eze badago ere.Kontuz ibiliz gero, txinpartarik txikienaz ere erretzen hasiko diren orri guztiz mehetan banatu ahal da.