Kalamu (idazketa)
Kalamua (latinez calamum, grezieraz kalamos καλαμος), kanabera huts bat da, bere muturrean oker moztua, antzinatean idazteko erabiltzen zena.
Landare baten zurtoinetik edo hegazti luma batetatik lortzen zen, izan ere, kalamu izena hartzen du, baita ere, hegazti baten azalean sartuta dagoen luma baten beheko alde hutsa.
Bere aurrekaria egiptoarra da, pintzel eran, baina bere jatorria greziarra da; Mendebaldean XII. menderarte erabili zen, aurretik, tintontzi batean sartuz erabiltzen zen, tinta, barnealdeko hutsunera kapilaritate bidez itsasten zelarik, eta, presio arin baten bidez, papiro, pergamino, eta, ondoren, paperean idazteko balio zuen.
Honetarako hegaztirik gogokoenak ziren ahate, indioilar, beltxarga eta beleen kanpo lumekin eginiko kalamuak, San Isidoro Sevillakoak jada aipatu zituen VI. mendean. Muturra mozten zen, modu biselatuan, aldizka, lumamoztaile batekin, zorrotz mantentzeko.
Uste denez, erromatarrek jada erabiltzen zituzten brontzezko lumak, lehen erreferentziak, XV. mendekoak diren arren, XIX. mendean asko hedatu zirelarik.
Kalamua, zaharkitua geratu zen altzairuzko luma asmatu zenean. Bryan Donkin ingeniari ingelesak patentatu zuen 1803an. Altzairuzko lumaxkak 1829an agertu ziren, urte batzuk beranduago oso ezagun egin zirenak. Gaur egun erabiltzen diren luma estilografikoen aurrekariak dira.
Arabiar kaligrafiaren idazketan, oraindik kalamua edo galama erabiltzen da, egungo arabieraz ere arkatza esan nahi duena.
Estiloa aldatu
Beste idazketa tresna bat, modu okerrean kalamu deitua, estiloa edo puntzoia zen, zurtoin edo adar batetatik lortzen zena, betea zena eta puntan edo biselatuan amaitzen zena.
Mesopotamian erabili zen buztinezko taulatxoetan idazkera kuneiformea grabatzeko, hala deitua, bere ziri forma bereizgarriagatik.
Antzinako Erroman, estiloa edo puntzoia, ezkoztatutako materialetan idazteko erabili zen.
Lapsus calami aldatu
Akats bat idazketan, batzuetan, lapsus calami deitzen da, testu batean, hitz eginezko lapsus linguae baten baliokidea dena.
