Herri baltikoak
Herri baltikoak (letonieraz: balti, lituanieraz: baltai), indoeuropar hizkuntzen familiako adar bat den hizkuntza baltikoetako baten hiztunak, beheladeko Vistula eta goiko Dvina eta Dnieper artean bizi ziren tribu indoeuroparren talde baten ondorengoak dira. Bere isolamendu geografikoa zela eta, hizkuntza baltikoek ezaugarri arkaiko asko izan zituzten.[1]
| Mota | talde etnolinguistiko |
|---|---|
| Hizkuntza | letoniera eta lituaniera |
| Geografia | |
| Jatorria | Iparraldeko Europa |
| Hedapen mapa | |
 | |
Herri batikoen artean, lituaniar eta letoniar modernoak daude, baita prusiarrak, yotvingioak, galindiarrak, seloniarrak, semigaliarrak, eskalbianiarrak, latgalianiarrak eta kuroniarrak ere, zeinen hizkuntzak (gehienak) Erdi Aroan desagertu ziren.
Jurate Rosales lituaniar jatorriko kazetariak godoak herri baltikoen artean sartu zituen,[2] hizkuntza baltikoetan espezializatutako beste ikertzaile batzuek kritikatu duten tesia[3][4]
Sorrera aldatu
K.a. 4000-3000 inguruan, orraziaren zeramikaren kulturako fino-ugriar herriak Baltikoaren ekialdean bildu ziren, Finlandia iparraldetik Lituaniaraino hedatu zirenak.
Y kromosomaren ikerketek fino-ugrien eta baltikoen jatorri komuneko datuak eman zituzten. Ikerketen arabera, baltikoek harreman handiagoa dute Volgako fino-ugriarrekin, hala nola nari herriarekin, Baltikoko finlandiarrekin baino. Jatorri ugro-finlandiarraren adierazlea ohikoagoa izan da letoniarretan ( % 42) eta lituaniarretan ( % 43) estoniarretan baino ( % 34). Emaitzek iradokitzen dutenez, Estonia, Letonia eta Lituaniako lurraldeak tribu fino-ugriez populatu ziren Mesolitikoaren hasieratik.
K.a. 3500-2500 inguruan, beste migrazio masibo bat izan zen, gerra-aizkoraren kulturako herriena. Hego-ekialdetik etorri ziren eta ekialdeko eta erdialdeko Europa osotik hedatu ziren, Finlandiako hegoalderaino. Gerra-aizkoraren kultura indoeuropar kultura askoren, horien artean herri baltikoen, jatorria dela ahobateko iritzia da. Dirudienez, indoeuropar iritsi berriak oso ugariak izan ziren eta, ekialdeko Baltikoan, aurreko ugro-finlandiar herriak asimilatu zituzten. DNAren azterketa konparatibo berriek, dirudienez, berretsi egiten dute indoeuroparren eta fino-ugriarren arteko asimilazioaren teoria aldi horretan. Denborarekin, herri baltiko berria Itsaso Baltikotik Volgako arroraino hedatu zen.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Gimbutas, Marija. The Balts (1963), Londres: Thames and Hudson, pp. 97–102.
- ↑ Jurate Rosales. Los godos, Bartzelona: Ariel (2004).
- ↑ Zigmas Zinkevičius. «Jūratė Statkutė de Rosales ir gotų istorija», Lituanistica, 2011, t. 57, n.º 4 (86), pp. 472–475, Lietuvos Mokslų Akademija, 2011
- ↑ Prof. dr. Alvydas Butkus, dr. Stefano M. Lanza. «Kaip baltai tampa gotais», Vorutoje, 2011-2012.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q207761
Multimedia: Baltic peoples / Q207761
|
Artikulu hau antropologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |