Gurutze Sainduaren eliza (Epaitz)

Gurutze Sainduaren eliza edo Santa Elena eliza Oibar ibarreko Lerga udalerriko Epaiz herri hustuan Erdi Aroko kristiau eliza bat da, erromaniko estiloan.

Gurutze Sainduaren eliza Santa Elena eliza
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Lerga
Koordenatuak	42°33′01″N 1°28′33″W
Ondarea

Historia

Nafarroako Epaiz herri hustuko eliza, 1927an Granadako Dukeak Lergako bizilagunek osatutako sozietate bati saldua. Gaur egun ikusten ditugun elizaren hondakinak San Pedro monasterioaren zati izango dira, ziur aski. Monasterio hori, bere lursail eta hamarrenekin batera, Oria Aznar andreak eman zion Leireko monasterioari 1095ean. Era berean, litekeena da eliza hori Gurutze Sainduaren izenpean egon behar izatea. Elizaren aurrien zati bat Nafarroako eraikin zaharrenetako bati dagozkio. Elizaren ondare higigarria, 1940ko hamarkadatik, ondoko Eslaba herrian kontserbatzen da: Birjinaren tailu gotiko bat (XIV. mendekoa), bataiarri bat, hilobi leun bat eta kanpaiak.

Deskribapena

Eraikinak harlanduzko maila handi eta ezin hobeto eskuairatuak ditu lehen mailan, arroka beraren gainean finkatuta eta hezurrari lotuta, horma lodiak eratuz. Goiko mailan harlanduxkakoak dira, irregularragoak. Hormek kontrahorma batzuk dituzte, ekialdeko horma irekitzea eragotzi ez dutenak. Iparraldean dagoen jatorrizko dorre zilindrikoaren zati bat kontserbatzen da, ondoren prismatiko batekin jarraituta; barruan elipse helikoidal formako eskailera bat dago. Nabera sartzeko portadak, ekialdean dagoenak, dobela luze eta sakonak dituen deskarga irregularreko arku baten azpian, altuera handiko bao bati bide ematen dio. Krismoi bat tinpanoan izandakoaren hondarrak geratzen dira, Trinitarioa antza, eta haren azpian inskripzio irakurtezin baten eta data posible baten hondarrak. Barrura sartzeko, zirkuluerdiko arkudun bao bat dago, txaranbeldu bikoitza duena. Elizak habearte bakarra du, burualde laua kanpoaldean eta zirkuluerdi-formakoa barrualdean. Tenplua XVII. mendean zaharberritu zuten. Garai hartan, ziur asko, estalki barroko bat jaso zuen, eta, ondoren, erori egin zen. Arku toralak agerian geratu ziren, oreka miragarrian. Bere egitura erromanikoan, arku hauek, ziurrenik, bi isurkiko egurrezko estalki bati eutsi zioten.

Erreferentziak

• (Gaztelaniaz) «Epaizko Santa Elena eliza» Lista Roja del Patrimonio (Noiz kontsultatua: 2022-04-16).

Ikus, gainera

• Epaiz
• Lerga
• Oibar

Kanpo estekak

• Datuak: Q111628533