Giardiasi
Giardiasia edo lambliasia Giardia lamblia izeneko protozooak (Giardia intestinalis ere deitua) sortutako gaixotasuna da, gastroenteritis akutua eragiten duena. Protozoo patogenoak flageloak ditu eta gorotzez kutsatutako uretan bizi da hesteetatik kanpo.
Giardiasi | |
---|---|
Deskribapena | |
Mota | parasitic protozoa infectious disease (en) , waterborne disease (en) eritasuna |
Espezialitatea | infektologia digestio aparatuaren medikuntza |
Arrazoia(k) | Giardia lamblia |
Sintoma(k) | puzkerra, beherakoa, goragalea, Astenia, anorexia, tripako mina, irritability (en) , fatigue (en) , loaren nahasmendua, buruko mina, bloating (en) oka |
Patogenoaren transmisioa | fecal–oral route (en) |
Azterketa medikoa | optical microscope (en) , ELISA Immunofluoreszentzia |
Honen izena darama | Alfred Mathieu Giard (en) |
Tratamendua | |
Erabil daitezkeen botikak | quinacrine (en) , furazolidone (en) , albendazol, nitazoxanide (en) , metronidazol, tinidazole (en) eta ornidazole (en) |
Identifikatzaileak | |
GNS-10-MK | A07.1 |
GNS-9-MK | 007.1 |
DiseasesDB | 5213 |
MedlinePlus | 000288 |
eMedicine | 000288 |
MeSH | D005873 |
Disease Ontology ID | DOID:10718 |
- Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.
Giardiasia kosmopolita da eta Hirugarren Munduko herrialdeetan ez ezik, herrialde garatuetan ere agertzen da. AEB-etan, esaterako, 20.000 kasu inguru azaltzen dira urtero ,[1] eta estatu espainiarrean 729 kasu aitortu ziren 2002. urtean [2]. Kasu hauetako askok kutsadura fekala duten urak edatean dute sorburua.
Hesteetatik kanpo protozoo bizkarroiak (trofozoito izenekoak) kisteak eratzen ditu, oso erresistenteak direnak (kloroarekiko, adibidez). Kisteek ura edo janariak kutsatzen dituzte, eta ur edo janari kutsatu horiek irensterakoan harrapatzen da gaitza. Gorotz-aho bidetik burutzen da giardiasiaren transmisioa, beraz. Heste meharrera iristean, kisteak trofozoito bihurtzen dira berriz, eta bizkarroiaren bizi-zikloa osatzen da.
Hiru dira kutsapen-bide nagusiak:
- kutsadura fekala duten urak edatean (kisteak dituztenak)
- kutsadura fekala duten frutak edo barazki gordinak jatean (hondakin-urekin ureztatuak, adibidez)
- sexu-harremanen bidez, babesik gabeko uzki-sexua egiterakoan
Gaixotasun honen sintoma nagusiak gastro-intestinalak dira: beherakoak, sabeleko mina, astenia eta nekea, eta koipeak eta bitamina liposolugarrien xurgaketaren akatsak. Gorotzei berebiziko kiratsa darie, baina ez dute odolik edo mukirik. Hainbat kasutan infekzioa asintomatikoa da: gizabanakoa protozoo bizkarroiaren eramailea da, baina ez du gaitzaren sintomarik.
Diagnostikoa gorotzaren azterketan datza (kisteak edo trofozoitoak antzemateko), edo ELISA bitarteko frogaren bidez, protozoo patogenoaren antigenoak aurkitzeko. Tratamenduari dagokionez, metronidazol, albendazol eta krinakina, besteak beste, erabiltzen dira.
Erreferentziak
aldatu- ↑ Yoder JS, Beach MJ Giardiasis surveillance—United States, 2003–2005
- ↑ Basaras, M.; Umaran, A.. (2004). Mikrobiologia medikoa. EHU, 333-335 or. ISBN 84-8373-658-6..