Fratria

Fratriak (grezieraz: φρατρία, anaitasuna; hau da, «anaia» φρατήρ hitzetik eratorria) Antzinako Greziako gizatalde mota bat izan ziren. Antropologikoki, tribu edo herri bateko bi klan edo gehiago elkartzean datza.

Fratriak Antzinako Grezian aldatu

Grezia preklasikoan, tribu (filé) bakoitza fratria banatan banatuta zegoen. Fratria horien izaera, historialari baten hitzetan, "Gizarte-erakundeen [greziarren] arteko arazorik ilunena da." ^[1] Gutxi dakigu Greziako gizarte-bizitzan izan zuten paperaz, baina Aro Ilunetik K. a. II. mendera arte existitu ziren. Antzinako Greziako joniar munduan, aro arkaikoan zehar, tribu bakoitza (phylè) fratria banatan banatuta dago.

Homerok behin baino gehiagotan aipatzen ditu, bere garaiko gizarte-giroa deskribatzen dutela diruditen pasarteetan.^[2] Atenasen, fratria batean inskribatzea hiritarren oinarrizko baldintza izan dela dirudi, Atenaseko Klistenesen 508ko erreformen aurretik. C. Aro Ilunean izan zuten goreneko garaitik, Greziako gizarte-bizitzaren funtsezko indarra izan zirela diruditenean, fratriak pixkanaka murriztu egin ziren garai klasiko osoan zehar, beste talde batzuek (alderdi politikoek, esaterako) beren kontura eraginak irabazi zituztenean. Aro klasikoan, fratriak atenastar estatuaren lurralde-banaketa formaletara aldatu ziren.

Magistratu propioak dituen unitate autonomo hori, fratriarka buru duena, Greziako erlijiotasunaren eta soziabilitatearen esparrua da, banketeak eta jaiak antolatzeari esker, hala nola Apaturietakoa. Era berean, gizalegezko kultu batzuk prestatzeko eta horietan parte hartzeko esparru gisa balio dute.

Fratriak pertsonen edo familien elkarte informalak ziren, aldarrikatutako arbaso komunean oinarritzen zirenak, nahiz eta haien artean ez egon nahitaez odol-loturarik, genoak ez bezala.

Fratriek gene izeneko familia-talde txikiak zituzten; hauek fratriak baino beranduago agertu bide ziren, eta badirudi fratrietako kide guztiak ez zirela geno batenak; talde txikiago hauetan onarpena eliteetara mugatuta egon zitekeen. Maila txikiago batean, antzinako greziar gizarte zaharren oinarrizko ahaidetasun-taldea oikos (etxea) zen.

Fratria termino antropologiko moduan aldatu

Testu antropologiko askotan, bereziki antzinakoenetan, fratria terminoa erabiltzen da klanaren (leinuen elkartzea) eta herriaren arteko erdibideko banaketa batean klan batzuen elkarketa sozialki onartua izendatzeko. Mota horretako taldeak Ameriketako hainbat herri indigenatan daude dokumentatuta, hala nola tlingit, navajo eta lenape herrietan, eta taldeko kideen artean betebehar eta eskubide jakin batzuk zekartzaten, ezkontza-eskubide edo -murrizketak barne.

Erreferentziak aldatu

↑ Lazenby, Francis D.; Nilsson, Martin P.. (1953). «Cults, Myths, Oracles and Politics in Ancient Greece» The Classical Weekly 46 (9): 138. doi:10.2307/4343350. ISSN 1940-641X. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).
↑ Fine, John V. A.. (1983). The ancient Greeks : a critical history. Belknap Press of Harvard University Press ISBN 0-674-03311-6. PMC 9080855. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q1552552

[1] Lazenby, Francis D.; Nilsson, Martin P.. (1953). «Cults, Myths, Oracles and Politics in Ancient Greece» The Classical Weekly 46 (9): 138. doi:10.2307/4343350. ISSN 1940-641X. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).

[2] Fine, John V. A.. (1983). The ancient Greeks : a critical history. Belknap Press of Harvard University Press ISBN 0-674-03311-6. PMC 9080855. (Noiz kontsultatua: 2022-03-31).

[1]

[2]