Eukaliptol

konposatu kimiko

Eukaliptola konposatu organikoa da likidoan kolorgea, baina usaintsua. Eter ziklikoa da eta monoterpenoidea da, lipido saponifikaezina beraz.

Eukaliptol
Formula kimikoaC10H18O
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Konposizioakarbono
Motamenthane monoterpenoids (en) Itzuli
Ezaugarriak
Fusio-puntua1 °C
Masa molekularra154,136 Da
Erabilera
ElkarrekintzaTransient receptor potential cation channel, subfamily M, member 8 (en) Itzuli
Rolaanti-infective agent (en) Itzuli eta primary metabolite (en) Itzuli
Identifikatzaileak
InChlKeyWEEGYLXZBRQIMU-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia470-82-6
ChemSpider2656
PubChem2758
Reaxys5239941
Gmelin27961
ChEBI131076
ChEMBLCHEMBL485259
ZVG104020
EC zenbakia207-431-5
ECHA100.006.757
CosIng33902
MeSHD000077591
RxNorm21116
Human Metabolome DatabaseHMDB0004472
KNApSAcKC00000136
UNIIRV6J6604TK
NDF-RTN0000147385
KEGGD04115
Eukalipto urdinaren oliotan aurkitu zen eukaliptola lehenengoz.

Beste sinonimo batzuekin ere ezagutzen da: 1,8-zineola, 1,8-zineola, kajeputola, 1,8-epoxi-p-mentanoa, 1,8-oxido-p-mentanoa, 1,3,3-trimetil-2-oxabiziklo[2,2,2]oktanoa, zineola.

Historia eta etimologia

aldatu

1870an F.S. Cloezek eukaliptola identifikatu zuen Eukalipto urdinaren (Eucalyptus globulus) oliotako osagai nagusi gisa[1]. Hortik eukaliptol izena.

Jatorria

aldatu

Izenak iradokitzen duen bezala, eukalipto espezie ugaritan agertzen da, baina baita beste landare batzuetan ere:

Erabilerak

aldatu

Eukaliptolaren usaina mendaren antzekoa da eta eter, etanol zein kloroformotan disolba daitekeenez lurrin, kosmetiko eta aromatizatzaile askotan agertzen da[6], zigarretan ere bai[7]. Kolutorioetan ere erabiltzen da.

Intsektuei desatsegina egiten zaie eta insektizida eta intsektuen repelenteetan agertzen da[8].

Toxikologia

aldatu

Ohikoak baino dosi handiagoetan kalteak eragin ditzake ingestioan, larruazalarekin ukitzean edo usaintzean. Nerbio sistema eta arnas aparatua kaltetzen du eta jokaeran ere eragin nabarmena du.

Erreferentziak

aldatu
  1. (Ingelesez) Boland, D. J.; Brophy, J. J.; House, A. P. N.. (1991). Eucalyptus Leaf Oils: Use, Chemistry, Distillation and Marketing. Melbourne: Inkata Press ISBN 978090960569.. aldatu
  2. Boland, D. J.; Brophy, J. J.; House, A. P. N.. (1991). Eucalyptus Leaf Oils: Use, Chemistry, Distillation and Marketing. Melbourne: Inkata Press, 6 or. ISBN 0-909605-69-6..
  3. www.tandfonline.com  doi:10.1300/j175v01n03_08. (Noiz kontsultatua: 2018-12-23).
  4. www.tandfonline.com  doi:10.1080/10412905.2001.9699604. (Noiz kontsultatua: 2018-12-23).
  5. (Ingelesez) Perry, Nicolette S. L.; Houghton, Peter J.; Theobald, Anthony; Jenner, Peter; Perry, Elaine K.. (2000). «In-vitro Inhibition of Human Erythrocyte Acetylcholinesterase by Salvia lavandulaefolia Essential Oil and Constituent Terpenes» Journal of Pharmacy and Pharmacology 52 (7): 895–902.  doi:10.1211/0022357001774598. ISSN 2042-7158. (Noiz kontsultatua: 2018-12-23).
  6. Harborne, J. B.; Baxter, H.. Chemical Dictionary of Economic Plants. ISBN 0-471-49226-4..
  7. «tricountycessation.org» www.tricountycessation.org (Noiz kontsultatua: 2018-12-23).
  8. (Ingelesez) Balandrin, Manuel F.; Darlington, Mark V.; Klocke, James A.. (1987-12-01). «1,8-Cineole (Eucalyptol), a mosquito feeding and ovipositional repellent from volatile oil ofHemizonia fitchii (Asteraceae)» Journal of Chemical Ecology 13 (12): 2131–2141.  doi:10.1007/BF01012562. ISSN 1573-1561. (Noiz kontsultatua: 2018-12-23).

Kanpo estekak

aldatu