Errodrigo Zaratekoaren kantua

Errodrigo Zaratekoaren kantua XV. mendeko balada bat da.

Aurkikuntza

aldatu

Ahozko tradiziotik bide datorkigun egile ezezaguneko balada hau Ibarguen-Cachopin kronikan (1570-1620) bildu zirenetako bat da. Edukia 1448 eta 1468 urtekoa da, Errodrigo Zaratekoa bizi zen garaikoa, eta koplak bera hil zenekoak dira.

Kronikan bilduta dauden beste euskal testu asko ez bezala, hau oharkabean ez zen aurkitu Julen Arriolabengoak ezagutzera eman zuen arte.[1]

Kontestu historikoa

aldatu

15. mendearen bigarren zatian, leinuen guduen artean, Araban eta Bizkaiko Arratian gertaturikoak dira eresi honetan jasotakoak. Gaur egungo Zuia udalerrian dagoen Markia herria nork bereganatuko eta lur haietan nor gailenduko, etengabeak gertatu bide ziren erasoak, hilketak eta etxe-suntsipenak, bai Zigoitia eta Zuiako lurretan Abendaño eta Gortazartarren aldetik, bai Arratiako bide-bazter eta etxeetan Zarate eta Mendozakoen aldetik.

Edukia

aldatu
« Arma escuduac on dira dardos,

pareric estabe canporacos,

çaratearrac galdu ei dabe Marquia-Çuya çeculaco.


E[rrodrigo] Çarateco, selan engana sindean

jaun Juane Abendañocogas gudua arçen sanean,

bi milla guiçon oi ditus bere lelengo deiean,

lau milla bere baleduque premia letorrenean,

Cortaçarretarrac delanterea, Ibarguendarrac urrean,

Gastelan Sarmientuarric asco, es pareric arean,

jaun Asençio Guebaraco ganean darda ordean,

Billela ta Arteaga, anage onac urrean,

saldi suriac on[ .t.. .c.. ... .d..]rrenean,

onac arin, gog[oa] sendo, arerioaen asean.

Errodrigo Çarateco saldi urdinaen ganean,

bosteun caxcabel urregorrisco saldiac idurenean,

carrerea laster eroean Erbitegui ganean,

arerioac ur jarraica arrebearen semea,

ona chipi, orpo laster, Abendanochea.

—Arren, echosu orain osaba, bixooc justa gaitean.

—Echi eguidac orailloba, gau bixiric noean,

neure biçian enoaque Urquiçuren contrean,

omenaje eguingo joat biçia dodan artean,

bela vic sar naxaitec Billa Realgo torrean.

»

Erreferentziak

aldatu

Kanpo estekak

aldatu