Enkidu
Enkidu (sumerreraz: 𒂗𒆠𒄭; EN.KI.DU10) antzinako mitologia mesopotamikoan legendazko izakia izan zen, gerrako zerbitzaria eta Gilgamex Urukeko erregearen laguna.[1] Bere abenturak Sumertar poemetan eta Gilgamexen epopeia Akadtarrean konposatu ziren, K.a. 2. milurtekoan idatzia. Gizon basatiaren irudikapenik zaharrena da, Mesopotamiako arte-irudikapenetan eta Ekialde Hurbileko literaturan behin eta berriz agertzen den motiboa. Badirudi Enkidu gizaki primitibo gisa agertzea bertsio babiloniko zaharraren (K.a. 1300-1000) paraleloa izan daitekeela, Sumertar poemetan gerlari boteretsu gisa irudikatu baitzen.
| Enkidu | |
|---|---|
 | |
| Ezaugarriak | |
| Sexua | gizonezkoa |
Mesopotamiako artean erakutsitako "gizaki-zezena" bera izan daitekeela iradoki da, gizon baten burua, besoak eta gorputza eta zezen baten adarrak, belarriak, isatsa eta hankak dituela. Handik aurrera, gizakiekin eta giza moduekin izandako elkarreraginek zibilizaziora hurbiltzen dute, eta Gilgamex Urukeko erregearekin borrokatzen da. Enkidu mundu basatia edo naturala da. Nahiz eta Gilgamexen parekoa izan indarrari eta kargari dagokionez, Gilgamexek antitesi gisa jokatzen du, hiriko erregeari kontrajarrita.
Enkiduren zerbitzari ipuinak bost poema sumertar bizitan kontatzen dira. Poema horietan Gilgamexen esklabo baten gisa hasten da, eta lagun gisa amaitzen du azken poeman.[2] Epikan, Gilgamex erregearen arerio gisa sortzen da Enkidu. Herria tiranizatu du, baina lagun egiten dira, eta elkarrekin Humbaba munstroa eta Zeruko Zezena hiltzen dituzte. Horregatik, Enkidu zigortu eta hil egin dute, behar baino lehen hiltzen den heroi boteretsuaren papera eginez.[3] Enkiduren galera sakon eta tragikoaren ondorioz, heriotzatik ihes egin nahi du Gilgamexek, hilezkortasun jainkotiarra lortuz.
Enkidu ez da ia existitzen Gilgameshi buruzko istorioetatik kanpo. Gaur egungo ezagutzaren arabera, inoiz ez zen jainkoa izan gurtzaren aldetik, eta Mesopotamia zaharreko jainko-zerrendetatik kanpo dago. Dirudienez, garai paleobabilonikoaren inbokazio batean agertzen zen, haur baten negarra lasaitzeko asmoz esaten zena. Testu horrek gogorarazten du, halaber, Enkiduk zehaztu zuela gauez igarotzen den denboraren neurketa, itxuraz, gauez artaldeak zaintzen aritzen zela epikan.[4]
