Corylus
Hurritzak, adaburu zabaleko zuhaixka edo zuhaitzak dira eta Corylus generoa osatzen dute.[1] Hosto erorkorreko zuhaitz hauek, Ipar Hemisferioko eskualde epeletan dute jatorria. Kontrobertsia dago familiaren sailkapenean, izan ere, botaniko gehienek Betulaceae familiaren barnean sailkatzen dute,[1][2][3] baina Corylaceae familiaren aldekoak ere badira.[4][5]
| Corylus | |
|---|---|
 | |
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Fagales |
| Familia | Betulaceae |
| Generoa | Corylus |
| Azpibanaketa | |
Ikusi testua
| |
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | Hur eta hazel wood (en)  |
Ezaugarri morfologikoak aldatu
Hurritzen ernamuinak forma boide-kamutsa dute eta ezkatadunak dira. Hosto erorkor, biribil eta bakunak dituzte eta txandakatuta agertzen dira. Orokorrean hostoetan bigarren mailako 8 nerbio pare baino gutxiago agertzen dira eta ertzak bitan (bi aldetan) zerratuak izaten dira. Loreak monoikoak dira, sexu bakarreko gerbetan elkartuta eta hostoak baino lehen sortzen dira, udaberri hasieran.[1]
Lore arrak biluziak dira, braktea bakoitzaren galtzarbean bakarka ezarrita eta 2 brakteolaz hornituta daude. Aurreko urteetako adar txikietan jaiotako gerbetan elkartuta eta zintzilik agertzen dira, 2-5 subfaszikuluekin. Gerba arrak hori argiak eta 5-12 cm luzeera dute, aldiz, gerba emeak oso txikiak eta kimuetan gordeta agertzen dira, soilik,1-3 mm luzeerako estigma gorriak agerian uzten dituelarik. Lore emeak, begi ezkatadun txiki batean sartuta daude eta infloreszentziak zima dikotomiko eran (dikasioetan) antolatuta daude.[1][2]
Corylusen fruituak akenioak (hurrak) dira, 1-4 glomeruluetan antolatuta daude eta fomar biribil edo oboideak dituzte. 1-2,5 cm luzeera eta 1-2 cm diametrodunak dira eta zurezko oskol batez guztiz edo erdi estalita daude, barneko hazia inguratuz eta babestuz.[1]
Hurritzen lore-hautsa, handipenei esker (x600) identifikatu daiteke eta negu amaieran eta udaberri hasieran alergien eragilea izan ohi da.[2]
Espezieak aldatu
Genero honek 15 espezie hartzen ditu bere baitan, jatorriz Europa, Ipar Amerika eta Asiako iparraldekoak:
- Corylus americana
- Hurritza (Corylus avellana)
- Corylus chinensis
- Corylus colchica
- Corylus colurna
- Corylus cornuta
- Corylus fargesii
- Corylus ferox
- Corylus heterophylla
- Corylus jacquemontii
- Corylus maxima
- Corylus sieboldiana
- Corylus tibetica
- Corylus wangii
- Corylus yunnanensis
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c d I., Aizpuru,. (2010). Euskal herriko zuhaitz eta zuhaixken gida. (2. [argit.]. argitaraldia) Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco ISBN 9788445730515. PMC 868798162. (Noiz kontsultatua: 2019-03-10).
- ↑ a b (Ingelesez) Hazel. 2018-12-20 (Noiz kontsultatua: 2019-03-05).
