Burkina Fasoko altxamendua (2014)
2014ko Burkina Fasoko altxamendua Blaise Compaoré diktadorearen aurkako altxamendua izan zen. Altxamenduaren ondorioz, gobernua utzi zuen.
| 2014ko Burkina Fasoko altxamendua | |
|---|---|
| Lekua |  Burkina Faso Ouagadougou, Bobo Dioulasso eta Ouahigouya |
| Data | 2014ko urriaren 28tik aurrera |
| Arrazoiak | Ustelkeria, demokrazia falta, konstituzioa ez betetzea eta diktadura luzatzea |
| Gaztakako aldeak | Oposizioko alderdiak Burkina Fasoko gobernua Burkina Fasoko armada |
| Ondorioak | Oposizioko 6 kide hil |
Gertaerak aldatu
Urriak 30 aldatu
Su eman zioten Burkina Fasoko Parlamentuari, matxinada jendetsu batean. Presidentearen agintaldia luzatzeko Konstituzioaren erreforma geldiarazi nahi zuten protestariek. Compaore presidenteak Gobernua desegin eta larrialdi egoera ezarri zuen[1]. Urriaren 28tik zeuden protestan ehunka herritar, 27 urte aski dira lelopean, Compaorek boterean jarrai ez zezan. Estatu kolpe baten bitartez iritsi zen presidentetzara, 1987an. Horregatik, Armadak Burkina Fasoko parlamentua hartu, eta «trantsizio gobernua» jarri zuen[2].
Urriak 31 aldatu
Blaise Compaorék Burkina Fasoko presidente kargua utzi zuen. Herritarren protesten artean, gobernua desegin eta setio egoera ezarri zuen. Armadaburuak hartu zuen agintea hauteskundeak deitu eta presidente berri bat hautatu bitartean[3].
Azaroak 1 aldatu
Azaroaren 1ean, Burkina Fasoko presidente Blaise Compaorek dimisioa eman zuen, hiru eguneko protesten ondoren[4]. Burkina Fasoko trantsizio gobernua Zidak gidatzea adostu zuen armadak. Blaise Compaore presidentearen dimisioaren ondoren hartu zuen erabakia[5]. Oposizioak armadaren esku hartzea gaitzetsi zuen, eta manifestazioak izan ziren. Datu ofizialik ez zegoen arren, hango hedabideek argitaratu zutenez, gutxienez 30 lagun hil ziren, eta beste 90 zauritu. Boli Kostara egin zuen ihes Compaorek[6].
Azaroak 3 aldatu
Azaroaren 3an, Burkina Fasoko trantsizioa gidatzeko zibil bat buru zuen gobernua negoziatzen ari zirela zioen Zidak. Militarren buruak esan zuen gobernuburu hori kontsentsuz izendatuko zutela[7]. Egun berean, Afrikako Batasunak bi aste eman zizkion armadari gobernu zibil bat ezartzeko. Trantsizioa gidatzeko zibil bat buru zuen gobernua negoziatzen ari direla esan zuen Zidak[8]. Burkina Fasoko armada negoziatzen ari zen herrialdeko boterea «ahalik eta azkarren» zibil baten esku uztea, Isaac Zida teniente koronel eta estatuko buruzagiak esan zuenez. «Gizartearen ordezkaritza eragile guztiekin» negoziatzen ari zirela jakinarazi zuen[9].
Azaroak 6 aldatu
Urtebeterako «trantsizio gobernua» ezartzea hitzartu zuten Burkina Fason. Herritarrek hautatutako zibil batek gidatuko zuen prozesua bozak egin arte. Armadak ere ontzat jo zuen. Militarren jarrerak, dena dela, mesfidantza eragin zuen nazioartean. Nazio Batuen Erakundeak eta Afrika Mendebaldeko Estatuen Ekonomia Erkidegoak, kasurako, normaltasun konstituzionalera buelta zedila exijitu zioten zenbait alditan armadako buruari, ez baitziren haren jardunaz askorik fio[10].
Azaroak 14 aldatu
Burkina Fasoko armadak, oposizioko alderdiek, erakunde zibilek eta buruzagi erlijiosoek trantsizioko gobernu zibil bat sortzeko hitzarmena egin zuten[11].
Azaroak 15 aldatu
Armadak 2015eko hauteskundeetarako bide orria jakitera eman zuen[12].
Azaroak 19 aldatu
Burkina Fasoko armadak Isaac Zida koronela jarri zuen estatuko gobernuburu[13].
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Su eman diote Burkina Fasoko Parlamentuari, matxinada jendetsu batean», EiTB, 2014-10-30
- ↑ «Armadak Burkina Fasoko parlamentua hartu, eta «trantsizio gobernua» jarri du», Berria, 2014-10-31
- ↑ «Blaise Compaorek Burkina Fasoko presidente kargua utzi du», Berria, 2014-10-31
- ↑ «Burkina Fasoko presidenteak dimisioa eman du», Berria, 2014-11-01
- ↑ «Burkina Fasoko trantsizio gobernua Zidak gidatzea adostu du armadak», Berria, 2014-11-01
- ↑ «Burkina Fasoko armadak Yacuba Isaac Zida koronela izendatu du presidente», Berria, 2014-11-02
- ↑ «Burkina Fasoko trantsizioa gidatzeko zibil bat buru duen gobernua negoziatzen ari direla dio Zidak», Berria, 2014-11-03
- ↑ «Afrikako Batasunak bi aste eman dizkio armadari gobernu zibil bat ezartzeko», Berria, 2014-11-03
- ↑ «Burkina Fasoko armada trantsizioa negoziatzen ari da», Berria, 2014-11-04
- ↑ «Urtebeterako «trantsizio gobernua» ezartzea hitzartu dute Burkina Fason», Berria, 2014-11-07
- ↑ «Trantsiziorako bidea hitzartu dute Burkina Fason», Berria, 2014-11-15
- ↑ «Armadak 2015eko hauteskundeetarako bide orria jakinarazi du Burkina Fason», Berria, 2014-11-16
- ↑ «Burkina Fasoko armadak Zida ipini du gobernuburu», Berria, 2014-11-20
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q18380506
Multimedia: 2014 Burkinabé uprising / Q18380506
