Bernarda de Utrera
Bernarda de Utrera, jaiotzaz Bernarda Jiménez Peña (Utrera, Sevilla, 1927ko martxoaren 3a - ib., 2009ko urriaren 28a) andaluziar flamenko-kantari ijitoa izan zen.
| Bernarda de Utrera | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Bernarda Jiménez Peña |
| Jaiotza | Utrera, 1927ko martxoaren 3a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Lehen hizkuntza | gaztelania |
| Heriotza | Utrera, 2009ko urriaren 28a (82 urte) |
| Familia | |
| Ama | Inés Peña Vargas |
| Anai-arrebak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abeslaria eta zinema aktorea |
| Izengoitia(k) | Bernarda de Utrera |
| Genero artistikoa | flamenkoa |
| Musika instrumentua | ahotsa |
    | |
Biografia aldatu
Bernarda Jiménez Peña jaio zen. Gurasoak José (Aurorarena) eta Chacha Ines ziren, Pinini flamenko kantariaren biloba zen, zeinek nahiz eta kantari profesionala izan ez, ospea zuen Utreran.[1]Berak zioenez, bai Bernardak bai haren ahizpa Fernandak jaiotzako kantariak ziren, haurtzarotik jaso zuten beren inguruaren eragin artistikoa, ijito jaio baitziren. Txikitatik, artista ijito flamenko asko joaten ziren Jiménez Peña familiaren etxera neskatoak entzutera.[2]
Ibilbide artistikoa aldatu
Aita aurka egon arren, bai Bernardak bai haren ahizpak 1952an parte hartu zuten Edgar Nevilleren Duendes y misterios del famenco filmean. 1957an hasi zen flamenko-kantari profesional gisa egin zuen ibilbidea, eta oso lotuta egon zen Fernanda ahizparekin. Urte horretan, Madrilgo Zambra tablaoan egin zuten debuta. Geroago, lehen diskoa grabatu zuten, Sevilla, cuna de cante flamenco, Antonio Mairenaren eskutik.[3] Geroago, 1962 eta 1964 bitartean, bi ahizpek Espainiako hiriburuko ‘Las Brujas’ oholtzan lan egin zuten. New Yorkeko Mundu Ferian ibili ondoren, Manuela Vargas talde flamenkoak kontratatu du, Europan eta Afrikan barrena.
Bernardaren espezialitatea jaietako kantua zen, buleria bereziki. Hala ere, kantuaren adiera entziklopedikoa zuela esaten zen, fandangoak, tarantoak, seguiriyak, soleareak, buleriak, cantiñak, tientoak edo tangoak menderatuz. Bere ibilbidean zehar, XX. mendearen bigarren erdiko gitarra-jole ospetsuenek lagundu zioten, hala nola Melchor de Marchena, Juan Habichuela, Paco Aguilera, Manuel Morao, Juan Santiago Maya "Marote", Enrique de Melchor, Paco del Gastor eta beste batzuk.[4]
2000. urtean, Bakarkako lehen diskoa grabatu zuen, Ahora izenekoa eta horrek bi ahizpen karrera artistikoen arteko loturari buruzko ideia bat ematen du. Karrera horiek ez ziren profesionalki banandu Fernanda gaixotasunagatik kantatzeko gai izan ez zen arte.[5]
2005eko maiatzaren 7an, Utrerako Udalak Fernanda eta Bernardaren monumentua inauguratu zuen Ximénez de Sandoval plazan, bien izena daraman kalearen inguruan.[6][7] Monumentu horrek ahizpak abesten irudikatzen ditu flamenko soinekoak jantzita.
2009ko urriaren 28an hil zen Utreran, jaioterrian, bere osasun egoera larriagotu ondoren. Azken urteotan ia ezin izan zuen etxetik atera.[8]
Sariak eta aintzatespenak aldatu
- Kordobako Arte Flamenkoko Lehiaketa Nazionala (1957)
- Jerez de la Fronterako Flamenko eta Folklore Estudioetako Katedrako Cante Sari Nazionala.
- Urteko Musikarik Onenaren Saria, Paris Irratia (1988)
- Utreraren alaba kuttuna (1994)
- Andaluziako Zilarrezko Domina (1994)[9]
- Sevillako XII. Arte Flameco Biurtekoa (2002)
- Arte Ederretako Merituaren Urrezko Domina (2005)[10]
- Utrera herrien Bernarda eta Fernandaren monumentua plazan (2005)
- Sevillako alaba kuttuna (2006)
Discografía aldatu
- Sevilla, cuna del cante flamenco (1959)
- Canta y baila Andalucía (1962)
- Por ver a mi madre diera (1962)
- Jaleo flamenco (1966)
- El flamenco de Manuela Vargas (1966)
- Festivales flamencos (1966)
- Festival de cante jondo Antonio Mairena (1967)
- El cante de Fernanda y Bernarda de Utrera (1967)
- Quisiera ser como el aire (1967)
- Si me ven hablar contigo (1967)
- Archivo del cante flamenco (1968)
- Potaje gitano de Utrera (1968)
- Romance de la reina Mercedes (1968)
- Al mismo juego (1970)
- Antología de las bulerías (1971)
- Fiesta en Utrera II (1971)
- Duende del cante 1972)
- Su cante (1972)
- Triana, ay mi Triana (1974)
- Manuela Vargas, flamenco puro (1975)
- Utrera canta (1982)
- Magna antología del cante flamenco (1982)
- Antología del cante gitano de nuestra tierra (1986)
- Medio siglo de cante flamenco (1987)
- Maestros del flamenco. Bulerías (1988)
- Flamenco. En concert à Paris (1988)
- Cante flamenco (1988)
- Maestros del cante (1990)
- Raza y compás (1990)
- Testimonios flamencos. Historia del flamenco (1996)
- Cultura jonda 7 (1997)
- Cultura jonda 10 (1997)
- Quejío, ritmo de la sangre (1997)
- Un gitano de ley (1997)
- Utrera en directo (1998)
- Ahora (1999)
- Cantes inéditos (1999)
- Gitanas de Utrera por bulerías (2000)
Erreferentziak aldatu
- ↑ APaloSeco.com (Bernarda de Utrera, la nieta de Pinini).
- ↑ Revista ‘Sevilla Flamenca’ - Entrevista a Bernarda de Utrera, por Antonio Ortega.
- ↑ V Centenario de la llegada de la Virgen de Consolación a Utrera - Fernanda y Bernarda de Utrera.
- ↑ Diario de Sevilla - La nieta del Pinini.
- ↑ Musicas del Mundo - Bernarda de Utrera.
- ↑ Flamenco News - Homenaje a las dos maestras del flamenco de Utrera.
- ↑ De Flamenco - Se inaugura el monumento a Fernanda y Bernarda en Utrera.
- ↑ 20 Minutos - Muere a los 82 años la cantaora de flamenco Bernarda de Utrera.
- ↑ Andalucía Comunidad Cultural - Fernanda y Bernarda de Utrera. Medalla de Plata de Andalucía.
- ↑ Diario Directo - Relación de galardonados con la Medalla de Oro 2005.
Kanpo estekak aldatu
- Youtube - Bernarda de Utreraren bideoa, buleriak kantatuz.
- Flamenco World - Bernarda de Utrera, buleriak kantatzen (RealPlayer-en soinu-klipa)
- Flamenco World - Bernarda de Utrera fandangoak kantatzen (RealPlayer-en soinu-klipa)
- Flamenco World - Bernarda de Utrera taldeak soleá kantatuko du bulerietan (RealPlayer-en soinu-klipa)
- Flamenco World - Bernarda de Utrera alboreák kantatuko du (RealPlayer-en soinu-klipa)
- [1] - Artikulu bikain honetan, Elena Martínezek omenaldia egiten dio Bernarda de Utrerari.
- [2] - Artikulu bikaina Bernarda de Utreraren omenez.
- Bernarda de Utrerarako oroitzapena: 2012ko ekainaren 21ean, Radio Clásicos Nuestro flamenco saioaren emanaldia, José María Veláz-Gaztelurekin.
Datuak: Q5726566
